سه‌شنبه ۳۰ آذر ۱۳۹۵ - ۱۹:۲۱

تاثیر ورزش بر افسردگی(۱)

افسردگی

افسردگی یعنی یک حالت خلقی خاص که همراه با احساس غمگینی، بی حوصلگی و کاهش علاقه به فعالیت های روزمره، لذت نبردن از زندگی، تغییرات خواب و اشتها و احساس نا امیدی است.

در بروز افسردگی عوامل برونزا مثل فشارهای عصبی یا از دست دادن عزیزان و عوامل درونزا مثل تغییر ناقل های عصبی شیمیایی را دخیل می دانند. نور اپی نفرین و سرتونین دو ناقل عصبی هستند که بیش از همه در فیزیوپاتولوژی اختلالات خلقی مطرح اند.



برای انتقال پیام در طول یک سلول عصبی این پیام در آکسون و دندریت به صورت الکتریکی و در فواصل بین آنها یا در فاصله بین انتهای رشته عصبی و عضله یا غدد به صورت شیمیایی و با واسطه هایی مثل نوراپی نفرین و سروتونین صورت می گیرد. این فواصل اصطلاحاَ سیناپس نامیده می شوند.



در اکثر اختلالات خلقی، بی نظمی در آمین های بیولوژیک مشاهده می شود. دو واسطه شیمیایی مهم در این زمینه سروتونین و نوراپی نفرین هستند. کاهش میزان سرتونین سبب تسهیل بروز افسردگی می گردد. همین طور کاهش میزان نوراپی نفرین نیز در گیرنده های پس سیناپسی باعث افسردگی می شود. دوپامین را نیز در پاتوفیزیولوژی بیماری دخیل می دانند. فعالیت دوپامین در افسردگی کاهش می یابد. از جمله عوامل بیولوژیک مطرح شده دیگر در افسردگی، اختلال در محور غددی لیمبیک- هیپوتالامیک – هیپوفیز – آدرنال است.



بطور کلی عوامل ژنتیک در اختلالات خلقی مورد بحث است. ولی عوامل ارثی در اختلال دو قطبی بیشتر از افسردگی دخالت دارند.



شایان ذکر است که تن و روان به یکدیگر کاملاَ مرتبط هستند و آزردگی یکی، رنجوری دیگری را به همراه دارد. مسائل جسمانی تاثیر چشمگیری بر روان دارند و نباید به آنها بی توجه بود. اگر نسبت به غذای خود بی توجه باشید، خواب ناکافی و نامرتب داشته باشید در برابر ناملایمات روحی نیز آسیب پذیر خواهید بود و احساس و عواطف شما نیز به سهولت ممکن است دچار صدمه شود.



فیزیولوژی ورزش:





فعالیت و تمرینات جسمانی سبب آن می گردد که سطوح برخی از هورمون ها در مقایسه با مقادیر استراحت افزایش یا کاهش پیدا کنند. کاتکولامین های مترشحه از مرکز غدد فوق کلیوی از نظر فیزیولوژی رابطه نزدیکی با اعمال دستگاه عصب سمپاتیک دارند. سطوح افزایش یافته کاتکولامین ها ظاهراَ اثرات مهمی در عملکرد ورزشی دارند. اپی نفرین با توجه به نقش کمکی آنها در اعمال ورزشی، تاثیرات مختلفی روی دستگاه های قلب و عروق و سوخت و ساز در بدن اعمال میکنند.



ورزش یکی از جدیدترین رویکردها برای پیشگیری از افسردگی و کاهش علایم آن می باشد و می‌تواند تدبیر درمانی معتبر و مؤثری باشد. بررسی‌های انجام شده در ۱۵ سال گذشته نشان داده که ورزش برای بسیاری از بیمارانی که گرفتار افسردگی خفیف تا متوسط‌اند، تأثیر مفید و ضد افسردگی دارد اما اثر ورزش بر افسردگی‌های شدید ثابت نشده است.  



شما با ورزش میزان و ترشح هورمونی به نام « Endorphins » را بالا میبرید. سطح بتا اندروفین خون (این هورمون شامل ۴ نوع آلفا، گاما، سیگما و بتا است که نوع اخیر در زمان ورزش  بالاترین میزان را در پلاسمای خون دارد) در هنگام حرکت ایروبیک (بیش از ۳۰ دقیقه پرداختن به حرکات ورزشی) تا پنج برابر نسبت به زمان استراحت افزایش پیدا می کند، البته این نسبت از شخصی به شخصی دیگر با توجه به میزان استمرار او در ورزش فرق می کند.



این هورمون که مربوط به بافت عصبی است، توسط «هیپوتالاموس» ساخته می شود و به کمک «هیپوفیز» به جریان خون وارد می شود. اما چگونه اندروفین باعث تغییرات خلق و خوی ما می شود؟



پس از ورزش این هورمون توسط هیپوفیز وارد جریان خون می گردد. «اندروفین» وارد اعصاب انتقال دهنده درد به مغز شده پس از آن به گیرنده های «تسکین دهنده درد» در نورون متصل می گردد. این گیرنده ها مثل گیرنده هایی هستند که داروهایی چون مورفین به آن اتصال پیدا می کنند. اندروفین با تاثیر بر روی «گیرنده های عصبی» مانع آزاد شدن مولکول های پیام رسان عصبی از پایانه عصب می شود. بنابراین هیچ پیام دردی به مغز نمی رسد. (به همین خاطر این هورمون را بی حس کننده و تخفیف دهنده درد می دانند. ) همین اثر انروفین بر بدن باعث حس خوشحالی و سر خوشی می شود، در حالی که درد را نیز کاهش می دهد و فشارهای عصبی را کم می کند. با توجه به همین تاثیر آن را مسکن طبیعی بدن می نامند. خلاصه اینکه با کمی بالا پایین پریدن، دویدن، کوه پیمایی و ... قادر خواهیم بود دوران جوانی و سرخوشی را طولانی تر کنیم.



هوشنگ اسماعیلی



رئیس کمیته روانشناسی هیات پزشکی ورزشی استان تهران


ارسال نظر

شما در حال ارسال پاسخ به نظر « » می‌باشید.