روزانه نزدیک به ۳۰۰ نفر در ایران در اثر بیماریهای قلبی عروقی فوت میکنند اما مرگ ناگهانی در افراد جوان بسیار کم است. خوشبختانه، اگر شما و یا فرزندانتان در خطر مرگ ناگهانی قرار داشته باشید، تستهای غربالگری برای نقص قلبی و اقدامات احتیاطی که باید اتخاذ کنید، وجود دارد. درباره نشانههای خطر و علل این عارضه بیشتر بدانیم.
علت اصلی مرگ قلبی ناگهانی در افراد جوان چیست؟
علل مرگ ناگهانی ناشی از ایست قلبی در جوانان متفاوت است. حدود دو سوم از این موارد، مرگ به دلیل ناهنجاری قلبی است. به دلایل مختلف، چیزی باعث میشود که ضربان قلب از کنترل خارج شود. این ریتم غیر طبیعی قلب بهعنوان فیبریلاسیون بطنی(ارتعاش و لرزه های غیر طبیعی بطن) شناخته میشود که موجب کاهش خروج خون از قلب و افزایش تنش عضلانی در بطن چپ و فشار بر قلب می گردد. برخی از علل خاص مرگ ناگهانی از ایست قلبی در جوانان عبارتاند از:
کاردیومیوپاتی هیپرتروفیک : (HCM) بیماری ژنتیکی است که در آن عضله قلب(میوکارد) در اثر شرایط بیماری از جمله مهم ترین آنها استرس و فشار روانی، فشار خون بالا، تنگی سرخرگ آئورت، بیماری تیروئید یا دیابت، کمبود ویتامین ها و املاح معدنی، برخی عفونت های ویروسی و مصرف بیش از حد الکل بهطور غیرطبیعی ضخیم و سخت میشود و سبب میشود کار قلب برای پمپ کردن خون سختتر گردد. کاردیومیوپاتی هیپرتروفیک، درحالیکه معمولاً در بسیاری از افراد کشنده نیست، شایعترین علت مرگ ناگهانی مربوط به موارد قلبی در افراد زیر ۳۰ سال میباشد. در این بیماری به ضخامت عضلات دیواره بطن(بویژه بطن چپ) افزوده می گردد و از حجم کلی بطن کاسته می گردد که در نهایت موجب کاهش مقدار خون دریافتی و ارسالی به بافت های بدن می گردد. این بیماری شایعترین علت مرگ ناگهانی در ورزشکاران است که اغلب بدون تشخیص باقی میماند.
اختلالات عروق کرونر: گاهی اوقات افراد با عروق قلبی (عروق کرونر) به دنیا میآیند که بهصورت غیرطبیعی متصل شدهاند. این شریان ها می توانند به هنگام ورزش کردن فشرده شوند و ممکن است جریان خون مناسبی به قلب نرسانند. یا به صورت مادرزادی عروق کرونری ناقصی دارند. در واقع شایع ترین علت مرگ ناگهانی در افراد بالای ۳۵ سال تصلب شرایین یا همان تنگی و گرفتگی عروق کرونر قلبی است. که اغلب به علت رسوب چربی و فشار خون بالا ایجاد می گردد و موجب کاهش خونرسانی به عضله قلبی و از بین رفتن بافت قلبی می گردد.
سندرم کیو. تی: (QT) این سندرم اختلال ارثی ریتم قلب است که می تواند ضربان قلب راسریع و نامنظم کند. ضربان قلب سریع، ناشی از تغییر در بخشی از قلب باعث ضربه به قلب میشود و ممکن است به غش منجر شود. این ضربان قلب نامنظم می تواند تهدیدی برای زندگی باشد. در برخی موارد، ریتم قلب ممکن است خیلی نامنظم باشد که باعث مرگ ناگهانی می شود. جوانان با سندرم QT، خطر مرگ ناگهانی دارند.
آیا نشانه و پرچم قرمزی برای والدین، مربیان ورزشی و افراد دیگر وجود دارد تا مواظب افراد جوان در معرض خطر بالای مرگ قلبی ناگهانی باشند؟
بسیاری از اوقات این مرگ ها بدون هیچ نگرانی رخ می دهد با این وجود نشانه هایی که باید تحت نظارت باشند شامل:
غش کردن بدون دلیل (سنکوپ)
غش کردن ناگهانی و بدون دلیل خاص که در حین یک فعالیت بدنی یا ورزشی رخ می دهد می تواند نشانه ای باشد که قلب شما یک مشکل دارد.
سابقه خانوادگی مرگ قلبی ناگهانی
از دیگر علائم نگرانی اصلی سابقه خانوادگی مرگ بدون دلیل قبل از سن ۵۰ سالگی است. بهوضوح اینیک نشانه فیزیکی نیست (مانند غش کردن) اما مرگهای از این دسته در خانواده شما را مجبور میکند که اقدام سریع و توجه خاصی به وضعیت سلامتی خود داشته باشید و شاید با پزشک خود درباره معاینه کامل (اکوکاردیوگرافی، نوار قلب و تست ورزش) صحبت کنید.
همچنین نفسهای کوتاه یا درد سینه میتواند از علائمی باشد که شما در معرض مرگ قلبی ناگهانی هستید اما این نشانهها رایج نیستند و ممکن است علامت دیگر مشکلات مربوط به سلامتی در افراد جوان باشد مانند آسم.
دکتر محسن جاویدی/ دکترای فیزیولوژی ورزشی قلب و عروق/ هیات پزشکی ورزشی یزد
ارسال نظر