پنجشنبه ۱۰ فروردین ۱۳۹۶ - ۱۰:۳۹

اضافه وزن و چاقی (۱)

اضافه و وزن و چاقی

    با توجه به عموم جمعیت، شیوع اضافه وزن و چاقی رو به افزایش است.

     با توجه به عموم جمعیت، شیوع اضافه وزن و چاقی رو به افزایش است. خصوصاً در کشورهای توسعه ­یافته که به یک مشکل مهم بهداشتی تبدیل شده است. در دنیای امروز، بیش از یک میلیارد نفر اضافه وزن دارند که از این تعداد، بیش از ۳۰۰ میلیون نفر چاق­ اند (سازمان بهداشت جهانی، ۲۰۰۳).

     در اروپا، افزایش چشمگیری در میزان چاقی رخ داده که این میزان در ده سال گذشته، بین ۱۰ تا ۵۰ درصد بوده است.

     یک سوم جمعیت کشور ایران معادل ۲۵ میلیون نفر دارای اضافه وزن و چاقی هستند که از این تعداد ۴۳ درصد را مردان و ۵۷ درصد را زنان تشکیل می­ دهند. به گفته دبیر علمی نخستین کنگره بین المللی تغذیه بالینی، بیماری چاقی در ایران افزایش چشمگیری داشته به طوری که در حال حاضر ۴۵ درصد جمعیت ایران به بیماری چاقی مبتلاء هستند.

     پیامدهای بهداشتی و آسیب­های روانشناختی مرتبط با چاقی هنوز به قوت خود، باقی هستند. عارضه چاقی خطر استئوآرتریت، سنگ صفرا، نقرس، مشکلات باروری و خفگی در خواب را افزایش می­دهد. عوارض متابولیکی (سوخت و ساز) چاقی شامل دیابت نوع ۲، بیمارهای قلبی، سرطان، هایپرلیپیدمی و هایپرانسولینمی می ­شود (سازمان بهداشت جهانی، ۲۰۰۳). این ناهنجاری­های متابولیکی ارتباط نزدیکی با چربی درون­ شکمی دارند.

     توزیع چربی بدن که مرکز بدن یا شکم را در بر می­ گیرد، توزیع چربی اندروید نام دارد که به آن "سیبی ­شکل" نیز گفته می­ شود. توزیع چربی محیطی (نواحی باسن) ژنوئید نام دارد که به توزیع چربی "گلابی ­شکل"، موسوم است. به نظر می­ رسد سیبی شکل­ ها خطرات سلامتی بیشتری داشته باشند. از این رو، یک روش ساده و عملی برای ارزیابی خطر سلامت، اندازه­ گیری دور کمر است. دور کمر، نشان دهنده ­ی انباشت چربی در محیط شکمی است و در مقایسه با روش های رایانه­ ای، برآورد مناسبی از میزان چاقی درون ­شکمی را در اختیار ما می­ گذارد.

     افزایش اندازه­ ی دور کمر یا چاقی بالا تنه با خطر بیشتر ابتلا به بیماری­ های ناشی از چاقی، همراه است که شامل فشار خون بالا و برخی ناراحتی های استخوانی و مفصلی می­ شود. دور کمر کمتر از ۸۰ سانتیمتر (۵/۳۱ اینچ) برای زنان و کمتر از ۹۴ سانتیمتر (۳۷ اینچ) برای مردان مناسب است. دور کمر بیش از ۸۸ سانتیمتر (۵/۳۴ اینچ) در زنان و بیش از ۱۰۲ سانتیمتر (۴۰ اینچ) در مردان به میزان زیادی، خطرات مربوط به سلامتی را افزایش می­دهد.

     شکل سیب، الگوی نوعی ذخیره­ی چربی در مردان است. زنان معمولاً، چربی ذخیره­ی به شکل گلابی دارند؛ زیرا چربی آنها به جای اطراف شکم، بیشتر در نواحی باسن و ران­ ها تجمع می ­یابد. توزیع چربی به این صورت، خطر کمتری دارد زیرا بسیاری از پیامدهای متابولیکی خطرزا را به همراه ندارد. اگرچه گلابی شکل­ها هم مستعد ناراحتی­های استخوانی و آسیب مفاصل متحمل وزن هستند.

     چاقی یک امر چند عاملی است. با این حال، می­ توان گفت سه عامل زیر تعادل انرژی را کنترل می­ کنند و بر روی اشتها و سوخت و ساز اثر می­ گذارند:

۱ - رژیم غذایی؛

۲ - فعالیت بدنی؛

۳ - ژنتیک و عادات غذایی خانوادگی.

ادامه دارد ...

دکتر حسین اکبرزاده/ عضو هیات علمی دانشگاه یزد

 

ارسال نظر

شما در حال ارسال پاسخ به نظر « » می‌باشید.