تمرین مهارت های ذهنی از ۳ مرحله تشکیل شده است که بشرح زیر به آنها خواهیم پرداخت.
مرحله اول (ابزارها)
هر بازیکنی از استعدادهای لازم برای داشتن تمرکز کافی در اجرای بهترین عملکرد برخوردار است. هر چقدر بیشتر این استعدادها پرورش یابند و مورد استفاده قرار گیرند بیشتر به ثبات در عملکرد بازیکن کمک خواهند کرد.
استعدادهای ذهنی به منظور تمرکز برای اجرای بهترین عملکرد:
- - هدف گذاری (ایجاد انگیزه) : اهداف به فرد ورزشکار انگیزه ای می دهند که برای رسیدن به آن اهداف برنامه ریزی و تلاش کند. اگر از این اهداف استفاده مناسب بشود به ورزشکار انگیزه، جهت و تمرکز می دهد.
- - تصویرسازی ذهنی : تصویر سازی ذهنی به بازیکنان کمک می کند تا مهارت های جدید را بیاموزند، مهارت های خود را اصلاح و پالایش کنند و برای همه ی شرایط مختلف مسابقه خود را آماده کنند.
تصویرسازی مثبت همچنین می تواند به پرورش اعتماد به نفس و خودباوری کمک کند.
- - کنترل احساسات :احساسات و عواطف بخش بزرگی از ورزش هستند، بازیکنان باید یاد بگیرند که چطور احساسات به نفع آنها کار کنند نه به ضرر آنها.
- - کنترل افکار: آنچه که بازیکنان به خود می گویند یا به آن فکر می کنند می تواند به آنها کمک کند که بهتر تمرکز کنند یا می تواند آنها را پریشان کند و باعث از بین رفتن تمرکزشان شود. بازیکن باید بیاموزد که تفکرات مثبت و انرژی بخش داشته باشد.
۵ - پشتیبانی و حمایت : تمام فعالیت های روزانه باید در جهت حمایت و تقویت مهارت های ذهنی او باشد و باید از فعالیت هایی که روی تمرکز و اعتماد به نفس او در عملکرد تأثیر منفی می گذارد دوری کند. با برنامه ریزی و آماده شدن مناسب برای تمرین و مسابقه و همین طور داشتن برنامه برای طول تمرین و مسابقه، عملکرد بازیکن ثبات و کیفیت بهتری خواد داشت.
مرحله دوم) روش ها(
مرحله بعدی استفاده مرتب از استعدادهای ذهنی می باشد، سپس این استعدادها پرورش یافته و در ایجاد تمرکز بهینه و اجرای بهترین عملکرد در شرایط مختلف و پرفشار به بازیکن کمک خواهد کرد. در این مرحله بازیکنان باید تشویق شوند تا به فعالیت ها و عملکرد خود بیاندیشند و به آنها جهت دهند. نیاز است که بازیکنان ثبت، کنترل و نظارت بر شرایط روحی، فکری و احساسی خود را در عملکردهای مختلف(عالی، خوب، متوسط و ضعیف) آغاز کنند و از تجربیات خود بیاموزند. سپس به منظور دستیابی به عملکرد بهینه و باثبات، مهارت های ذهنی خود را اصلاح و تنظیم کنند.
- اندیشیدن: باید برای فکر کردن درباره ی عملکردهای خوب و بد وقت گذاشته شود. چه چیز؟ چرا؟ چگونه؟ سئوال هایی هستند که بازیکنان می توانند هنگام اندیشیدن درباره ی تجربیات خود، از خود بپرسند.
- ارزیابی: بازیکنان باید به صورت هدفمند امتحان کنند که چه چیزهایی را می توانند تنظیم کنند یا تغییر دهند تا عملکرد خود را بهتر کنند. هدف ارزیابی کردن است و اصلاح؛ نه قضاوت کردن و مجازات.بازیکنان باید تلاش کنند تا به عقب برگردند و خود را به طور واقع بینانه ارزیابی نمایند.
- بازخورد: بازیکنان باید به دنبال بازخوردهایی از عملکرد خود باشند که می تواند از مربیان، هم تیمی ها و دیگر افراد آگاه در آن ورزش باشد. آنها همچنین می توانند فیلم های عملکرد خود را مشاهده کنند و به شناخت و درک با ارزشی دست یابند.
- اتفاقات غیرمنتظره: بازیکنان باید انتظار آنها را داشته باشند. در هر تمرین یا مسابقه چالش های جدیدی وجود خواهد داشت. با درک این موضوع و آماده شدن برای غیرمنتظره ها، ثبات و کیفیت عملکرد بازیکن افزایش خواهد یافت.
- ایده های جدید: بازیکنان باید پذیرای راه های جدید در رویکرد و نحوه دستیابی به بعضی چیزها باشند. بعضی وقت ها اصلاحات یا تغییرات کوچک می تواند به بهتر شدن عملکرد کمک کند.
- استقامت: ساخته شدن یک ورزشکار بزرگ نیاز به زمان زیاد و تعهد فوق العاده دارد. تقریباً ۱۰ سال زمان و ۱۰۰۰۰ ساعت تمرین نیاز است تا بازیکن به اوج عملکرد خود دست یابد. نیاز است که بازیکنان با سرعت مناسب پیش بروند، اهداف واقع بینانه داشته باشند و پشتکار و عزم راسخ.
مرحله سوم ) دستاوردها(
مرحله آخر یادگیری توانا شدن در استفاده از استعدادهای ذهنی در همه موقعیت ها و شرایط مختلف می باشد، مانند اردوهای تمرینی، مسابقات بین المللی، مسابقات انتخابی، فشارهای تماشاگران، مصدومیت ها و ... این استعدادهای ذهنی در شرایطی فراتر از عملکردهای ورزشی قابل استفاده هستند. این ها مهارت های زندگی هستند. با بهره گیری از این استعداد ها بسیار بیشتر از یک بازیکن سطح بالا شدن که فقط در مسابقه وجود دارد حاصل خواهد شد.
هوشنگ اسماعیلی
مسئول کمیته روانشناسی هیات پزشکی ورزشی استان تهران
ارسال نظر