آیا تا کنون کلمه پیلاتس را شنیده اید!؟ پیلاتس یکی از معروفترین سیستم‌های ورزشی است که در کشورما  نیزدارای انجمن ورزشی می‌باشد. ورزشی بسیار ساده که تمام تمرکز خود را بر روی پیشرفت بدن بر اساس توازن معطوف کرده و این توازن از طریق استحکام ماهیچه‌ها وانعطاف‌پذیری مناسب برای بدن عمل خواهد کرد. افراد در هر وضعیتی که باشند، ورزشکار حرفه‌ای یا تازه کار، خانم‌های خانه دار یا آقایان کارمند و پر مشغله، اگر ورزش پیلاتس را آغاز کنند نتیجه مثبت آن‌را خواهند دید. اما سوالی که مطرح است آنکه به‌راستی چه عاملی سبب شده است که پیلاتس به چنین پدیده موفقیت‌آمیزی مبدل شود؟

 عامل موفقیت ورزش پیلاتس: پیلاتس سیستم ورزشی است که در سال 1920 توسط ژوزف پیلاتس (ورزشکاری تمام عیارکه سبکی در ژیمناستیک برروی زمین، ابداع کرد) پایه‌گذاری گردید. نام این ورزش در ابتدا توسط ژوزف پیلاتس علم کنترل بدن نام‌گذاری شده بود که پس از مرگ وی به‌دلیل احترام و حفظ یاد و خاطره او توسط بازماندگانش به نام پیلاتس متداول شد. کنترولوژی عبارت است از ایجاد هماهنگی کامل بین جسم، ذهن و روح. افراد ابتدا ازطریق کنترولوژی به شیوه هدفمند، کنترل کامل جسم خود را در دست می‌گیرند وسپس از راه تکرار کامل حرکات آن به شیوه تدریجی ولی پیشرفت‌کننده به یک نوع هماهنگی طبیعی دست پیدا می‌کنند. کنترولوژی باعث پرورش هماهنگ اجزای بدن می‌شود، حالت‌ها وحرکات نادرست بدن را اصلاح می‌کند، نیروی حیات را به بدن باز می‌گرداند و توان ذهنی را افزایش می‌دهد. انسان‌ها تقریبا در دوران کودکی از نعمت رشد طبیعی و متعارف جسمانی برخوردارند اما با شروع دوران بلوغ، جسم افت کرده وشانه‌ها خمیده می‌شوند، عضلات شل و آویزان شده ونیروی حیاتی به‌شدت روبه تحلیل می‌رود. بدون‌شک این قضیه امری فراگیر و طبیعی است. انجام حرکات ورزشی کنترولوژی و رعایت دستورالعمل‌های آن پرورش جسمانی را به ایده‌آل نزدیک می‌کند. علم کنترولوژی اختیار کامل جسم را توسط مغز در دست می‌گیرد یعنی عضلات بدن از اراده فرد فرمان ببرند. امروزه پیلاتس فنی بین یوگا و ژیمناستیک است که در تمام دنیا به آن پرداخته می‌شود. در واقع قوای بدنی که یکی از یافته‌های ورزش پیلاتس است سبب می‌شود زمانی که به طریق پیلاتس ورزش صورت گیرد هسته ماهیچه‌ها قوی شود و کارهای روزانه به‌خوبی و آسانتر انجام گیرد. مرکز گرایی، کنترل، جریان داشتن، تمرکز و تنفس،5 اصل مهمی است که همواره در این ورزش مورد توجه قرار می‌گیرد. این 5 اصل مهم پیلاتس برای کیفیت عملکرد و نتیجه موفقیت‌آمیز این ورزش، عناصر حیاتی هستند. ورزش پیلاتس همیشه تمامی تکیه خود را بر روی کیفیت گذاشته نه کمیت. شما این موضوع را خواهید دریافت که این ورزش برعکس سیستم‌های ورزشی دیگر است که شامل تکرار بیش از حد هرحرکت ورزشی است. انجام هر کدام ازحرکات به‌طور کامل و با دقت، باعث می‌شود که جواب مد نظرتان را در کوتاه‌تر از زمانی که تصور آن‌را داشتید به‌دست آورید. پیلاتس یک روش منحصر به فرد ورزشی است. قوای بدنی و پایداری ستون فقرات، بنابراین تا زمانی که اصول اولیه آن رعایت شود پیلاتس از هر ورزش دیگری ممتازتر است. باید توجه داشت که روش تمرینی پیلاتس متشکل از ورزش‌هایی است که تمرکز روی پیشرفت انعطاف و قدرت در تمام اندام‌های بدن را دارد بدون اینکه عضلات را حجیم کند یا آن‌ها را از بین ببرد. این روش تمرینی از حرکات کنترل شده‌ای تشکیل شده که بین بدن و مغز، هارمونی فیزیکی ایجاد کرده و توانایی بدن افراد را در هر سن بالا می‌برد. بنابراین با شروع پیلاتس می‌توان قدم به قدم  بدنی متوازن، صاف و کشیده و انعطاف پذیرتر با یک قدرت پنهانی ساخت.  

اساس انجام پیلاتس: اساس حرکات پیلاتس بر حدود 500 تمرین قرار دارد که وضعیت بدن، حرکت و تنفس را درگیر می‌کند. تمام ماهیچه‌ها گاهی اوقات نیاز دارند که به تناوب در ترکیب‌های غیرمعمول قرار گیرند.هر سانس تمرین پیلاتوس عموما 60 دقیقه طول می کشد. متد پیلاتس می‌تواند به‌عنوان ورزش اصلی، حرکت تکمیلی برای یک تمرین دیگر و یا به عنوان روش توانبخشی به کار گرفته شود.همه می‌توانند پیلاتس انجام دهند بنابراین شیوه پیلاتس هم ورزشکاران حرفه ای در سطوح بالا و هم افراد بی‌تحرکی که آرزوی تناسب اندام دارند را فرا می‌گیرد.پیلاتس که بر روی زمین انجام می‌شود ویژگی‌های خاص خود را دارد و با وسایل مخصوصی صورت می‌گیرد:توپ، فنر، کش و ... این وسایل باعث عدم تعادل و در نتیجه آن به حرکت در آمدن انواع ماهیچه‌های متعادل‌کننده می‌شوند لذا پیلاتس در بهبود نیروی ماهیچه‌ها، انعطاف، هماهنگ‌سازی و مراقبت از آن‌ها نقش دارد.

 فواید پیلاتس: بالابردن و تقویت سیستم ایمنی بدن. بالا بردن تمامی قوای بدن در جهت اینکه فکر و ذهن را از افکار منفی آزاد سازد. کاهش‌دهنده دردهای مهره‌ای و کمر. ایجاد کشیدگی در ظاهر اندام. بوجود آوردنده شکل ظاهری بهتر اندام. شکم صاف و کمر باریک  .-پیشرفت انعطاف و تعادل.  افزایش قابلیت تحرک مفاصل. حجیم کردن فضای ریه و بالا بردن قابلیت تنفس. تقویت سیستم قلبی عروقی. بالا بردن دامنه حرکتی مفاصل و عضلات. ازبین بردن درصد احتمالی جراحات و آسیب‌پذیری.علاوه بر این کسانی که ورزش پیلاتس را انجام می‌دهند خواب بهتر، عصبانیت و استرس و خستگی کمتری خواهند داشت. از آنجا که این روش تمرینی است که در وضعیت‌های ایستاده، نشسته و خوابیده بدون طی مسافت و پرش و جهش انجام می‌گیرد، آسیب‌های ناشی از صدمات مفصلی را کاهش می‌دهد زیرا حرکات ورزشی در دامنه‌های حرکتی در سه وضعیت فوق با اجرای تنفس‌های عمیق و انقباض‌های عضلانی انجام می‌گیرد.  

     دکتر محمد سالکی

دبیر هیات پزشکی ورزشی استان اصفهان/ متخصص پزشکی ورزشی