چهارشنبه ۴ مرداد ۱۳۹۶ - ۱۳:۲۶

فعالیت های مناسب برای ایجاد آمادگی روانی پس از مسابقه

ایجاد آمادگی روانی بعد از مسابقه

روان‌شناسی ورزش در بردارنده گزینش درست و برانگیختن ورزشکاران است به گونه‌ای که هر ورزشکار بتواند در بالاترین حد توانایی خود به رقابت بپردازد ورزشکاران در این راستا باید راهبردهایی را به کار گیرند تا رقیبان را روحیه‌زدایی کنند با سطح بسیاری بالای فشار مقابله و یا آن را کم کنند.

روشن است که روان‌شناسی عنصر اصلی رقابت ورزشی است. لذا روانشناس ورزشی می تواند با در نظر گرفتن فعالیت های مناسب برای ایجاد آمادگی روانی بعد مسابقه عملکرد ورزشکار را بهبود ببخشد، مطالعه ‌روان‌شناسی و استفاده از آن در موقعیت ورزشی شخص را توانا می‌سازد .

ویژگی های ذاتی یا آموخته شده ای وجود دارند  که موفقیت ورزشکار را ممکن می سازد یا احتمال آنرا افزایش
 می دهد از جمله :  اعتماد به نفس، کنترل تمرکز، کنترل انگیختگی و کاهش  اضطراب. این مهارتها را همه می توانند بیاموزند و تمرین کنند و با دستیابی به آمادگی روانی عملکرد خود را بهتر کنند.

  1. تنظیم انگیختگی  

      همیشه بهترین عملکرد ورزشکار زمانی ایجاد می شود که او در بهترین وضعیت انگیختگی باشد. انگیختگی عبارت است از فعال شدن عمومی فیزیولوژیکی و روانی مانند: افزایش ضربان قلب و تنفس و افزایش هوشیاری و توجه.

برای تنظیم انگیختگی راههایی وجود دارد: اگر انگیختگی کم باشد نرمش کردن، گوش دادن به موسیقی تند، تصویرسازی و یادآوری موفقیت های گذشته و موفقیت هایی که در آینده بدست خواهد آمد، به افزایش انگیختگی کمک میکند. برای کاهش انگیختگی از روشهای مختلف از جمله روش آرمیدن یا ریلکسیشن و کنترل تنفس استفاده می شود. الته شیوه های مختلف دیگری نظیر پیاده روی ، تماشای تلویزیون و .. نیز وجود دارند.البته هدف گزینی و تنظیم وقت و برنامه ریزی خود از بسیاری از اضطراب ها جلوگیری می کند.برخ شیوه های دیگر نیز وجود دارد که به نوع فرهنگ یا دین افراد بستگی دارد نظیر خواندن قرآن یا انجیل یا خوردن برخی غذا های خاص .

2)  تصویرسازی  

با تصویرسازی می توانیم تجربه های مثبت و موفق گذشته را در ذهن بازسازی کنیم و یا رویدادهایی را که دوست داریم در آینده اتفاق افتد را تصور کنیم. این کار ما را از لحاظ ذهنی برای مسابقه آماده می کند. البته منظور از تصویرسازی خیال پردازیهایی که ناخواسته به سراغمان می آید نیست. در تصویرسازی تنها نباید به حس دیداری اکتفا نمود بلکه باید تا حد ممکن از حواس بیشتری استفاده کرد تا تصویر روشن، واضح و ملموس تر باشد. مانند: شنیدن صداها، بوی چمن یا کلر آب استخر و یا حس کردن توپ با دست و جز آن.

3) اعتماد به نفس

اعتماد به نفس عبارتست از: اعتماد به توانایی های خود در انجام موفقیت آمیز کار مورد نظر.

بدیهی است اگر این اعتماد غیرواقعی و بیشتر از توانایی های واقعی شخص باشد اعتماد به نفس کاذب است و به زیان عملکرد تمام می شود. اعتماد به نفس از عناصر اصلی موفقیت ورزشی و عاملی است که ورزشکاران برجسته را از سایرین متمایز می سازد.

اعتماد به نفس به سبب:

الف) حفظ آرامش در شرایط فشار، ب ) تمرکز بیشتر و مؤثرتر،  انتخاب هدف های دشوارتر،  مقاومت و تلاش بیشتر می شود.

اعتماد به نفس ویژگی ثابت و تغییر ناپذیری نیست و می توان آن را افزایش داد. به پایان رساندن کار و دستیابی به موفقیت اعتماد به نفس را افزایش می دهد. بنابراین بهتر است هدفها را طوری انتخاب کنیم که با تلاش بتوانیم به آن دست یابیم. شاید این که باختن سبب باخت در مسابقه بعدی می شود. یک توجیهش همین باشد. وقتی ورزشکار مسابقه قبلی را برده باشد با اعتماد بیشتر به میدان می رود. علاوه بر آن موارد زیر نیز اعتماد را افزایش می دهد:

v    استفاده از تصویرسازی و خود را موفق دیدن

v    فکر کردن با اعتماد به نفس و گفتگو درونی با اعتماد به نفس

v    عمل کردن با اعتماد به نفس

 یعنی حتی در شرایط ضعیف بودن نیز حالت هایی را که نشانگر اعتماد به نفس است به خود بگیریم. در این حالت فرد قادر خواهد بود از نیروهای درونی خود به مراتب بیش از حالت عادی استفاده کند و این در نتیجه اثر مطلوب باقی خواهد گذاشت.

4) تمرکز  

منظور از تمرکز توانایی معطوف ساختن توجه به امور مربوط به وظیفه و در صورت لزوم حفظ و تغییر آن متناسب با شرایط است. تمرکز از اصلی ترین عوامل روانی در عملکرد ورزشی برتر است. ورزشکاران بزرگ در حالی که در کار خود مستغرق می شوند بر محیط و اوضاع بازی نیز آگاهی دارند.

5 ) هدف گزینی

منظور از هدف گزینی در ورزش برنامه ریزی گام به گام برای دستیابی به هدفهای عینی و واقعی است، مانند آموختن یک فن خاص، کاهش رکورد، افزایش میزان وزنه، افزایش تعداد و تکرار، کسب عنوان خاصی در مسابقات و جز آن، در زمان مشخص و معین.

 هدفها ممکن است نتیجه ای باشد مانند دستیابی به رتبه خاص در مسابقات و یا عملکردی باشد مانند عملکرد خود را از گذشته خود بهتر کردن .در هدف های نتیجه ای فرد خودش را با دیگران مقایسه می کند و در هدفهای عملکردی با عملکرد گذشته خود مقایسه می کند.

6) گفتگوی درونی  

گفتگوی درونی شکلهای متفاوتی دارد اما به راحتی می توان آن را در انواع انگیزشی، آموزشی و منفی دسته بندی کرد. گفتگوی درونی انگیزشی و آموزشی می تواند عزت نفس، انگیزش و تمرکز را ارتقاء بخشند. این نوع از گفتگوی درونی به بهبود عملکرد منجر می شود. حال آنکه گفتگوی درونی منفی منجر به ایجاد اضطراب و از دست دادن تمرکز می شود. در این حالت فرد سعی می کند با نهاد خویش ارتباط برقرار ساخته و به نوعی به تقویت قوای روحی و در نهایت قوای جسمی خود بپردازد و انگیزه و اعتماد به نفس خود را بالا ببرد. گفتگوی درونی با خود حرف زدن نیست بلکه با خود کنار آمدن است و تطابق خواسته ها و امیال روحی با حالات فیزیکی و جسمی بدن می باشد به نحوی در حین مسابقه این هماهنگی منجر به تمکز و دقت نظر فرد شود.

سیده ساره آذر نیور / کارشناس ارشد روانشناسی/ مسئول کمیته روانشناسی هیئت پزشکی ورزشی

ارسال نظر

شما در حال ارسال پاسخ به نظر « » می‌باشید.