فرزندتان می داند موقعیت شما در جایگاه تماشاچیان کجاست و چندین بار شما را در طول بازی نگاه خواهد کرد. زبان بدن شما به صورت واضح بیانگر احساس شماست. اگر زبان بدنتان مثبت نیست، بدانید که فرزندتان به شدت تحت تأثیر قرار خواهد گرفت. دست هایتان را هنگامی که فرزندتان توپ را از دست می دهد، در هوا پرتاب نکنید. هنگامی که یکی از پاس هایش نتیجه نمی دهد، افسوس نخورید و این افسوس خوردن خود را با حرکات مختلف نشان ندهید. با این کارها فکر می کنید چه اتفاقی برای اعتماد به نفس فرزندتان می افتد؟ البته که حواسش پرت خواهد شد. همۀ ما می دانیم که این یک مسابقه است که بچه ها بازی می کنند و ما باید در طول مسابقه مثبت باشیم. فرزندتان را در هر حالتی می بینید، لبخند بزنید و نشان دهید که ازحضورتان درمسابقه خوشحال هستید.

.

فرزندتان را به خاطر درس های مثبتی که از ورزش می گیرند، تشویق کنید

• ورزش برای فرزندانمان محیط فوق العاده ای است تا درس های زندگی و بلندمدت را آموزش ببینند.
• برنده شدن مهم نیست، بلکه درس هایی که می آموزیم و در زندگی کاربرد دارند، مهم هستند.
• ما باید آگاهانه مسائلی که مهم هستند را مورد توجه قرار دهیم.
• چند مثال از نکات حائز اهمیت در ورزش جوانان:

.

الف) تعهد

به فرزندتان تعهدهایی که به تیمش داده را یادآوری کنید. در آغاز فصل، زمانی که فرزندتان به تیم ملحق شدند، می دانستند باید تمرین کنند و مسابقه بدهند، در این صورت که آن ها تعهد داده اند، نباید طوری بازی کنند که گویی سهل انگاری می کنند. فرزندتان را متوجه کنید که اگر نمی خواهد فصل بعدی را بازی کند، مسئله ای ندارد. اما برای فصل فعلی تعهد داده اند و باید آن را به پایان برسانند.

.

ب) اخلاق ورزشی

هنگامی که فرزندتان از خود اخلاق ورزشی نشان می دهد، از آن ها تعریف و تمجید کنید. این جا چند مثال از اخلاق ورزشی در مسابقۀ بسکتبال آورده ایم:

• کمک کردن برای بیرون بردن بازیکنی که خطای شارژ مرتکب شده است.
• تشویق کردن هم تیمی ها از کنار زمین

• دست تکان دادن بعد از مسابقه

• و همین طور اگر رفتار مناسبی از خود نشان ندادند، خیلی محکم با آن ها صحبت کنید.

.

پ) استقامت

در بعضی شرایط، ایده آل بودن آسان نیست و بهایش به مقدار زیادی، کار سخت است. فرزند شما این را در طول ساعاتی که با تیم و خودشان، شوت یا دریبل تمرین می کنند، خواهد آموخت. این عالی است که فرزند شما بداند، شما از این که او تلاش می کند و سخت کار می کند، خوشحال هستید.

.

آن ها را مجبور نکنید که تمرین اضافی انجام دهند

زمانی که آن ها به تمرینات تیم تعهد داده اند و باید پاسخگو باشند، نباید مجبور به انجام تمرینات اضافه ای شوند. اگر مجبور به تمرین بیشتر بشوند، به سرعت منجر به خشم و نگرانی در مورد ورزش و احساسات منفی نسبت به شخصی می شود که آن ها را مجبور به تمرین کرده و این آخرین چیزی است که ما می خواهیم اتفاق بیافتد.

• به یاد داشته باشید هدف اصلی، عضو شدن در ورزش جوانان است، اگر آن ها بخواهند به تنهایی خارج از تیم برای این که شوت بهتری داشته باشند تمرین کنند، خودشان این کار را انجام می دهند.
• هیچ مشکلی ندارد زمانی که آن ها حوصله شان سر رفته و از شما می پرسند که چه کار کنم، پیشنهاد دهید: چرا بیرون نمی روی و تمرین نمی کنی؟   اما هیچ گاه آن ها را مجبور به تمرین نکنید.
• من از والدین شنیده ام که فرزندانشان را هر روز بعد از مدرسه در ساعات مشخصی مجبور به تمرین خارج از منزل می کنند. شما فکر می کنید این نوع تمرینات مفید است؟ فرزندانتان را تبدیل به بازیکن ملی می کند؟ نه! باعث می شود ورزشی را که دوست داشته اند به زودی رها کنند.

.

فرزند خود را با بازیکنان دیگر مقایسه نکنید

مقایسه کردن فرزندتان با بازیکن های دیگر یک فاجعه را در آینده برای شما و فرزندتان رقم می زند. اولین عارضۀ بزرگ با انجام این کار این است که فرزندتان با معیارهای مختلف پیشرفت می کند. هر تیمی یک بازیکن دارد که بین پسران و سنین پایین مردانه تر دیده می شود، چرا که خیلی سریع رشد کرده است. آن ها کمی بلندتر از هر کس دیگری هستند و این مسئله تا زمانی تنها نقطۀ مثبتتان خواهد بود. اما سپس برای آن ها چه اتفاقی می افتد؟ هر کس به صورت طبیعی شروع به رشد می کند و بازیکنی که به بزرگتر، قوی تر و سریع تر بودنش از هر کس دیگر تکیه کرده، دیگر این مزیت را نخواهد داشت. همیشه ورزشکاران درجات متفاوتی از علاقه به ورزش را نشان می دهند. در حالی که فرزند شما ممکن است فقط برای سرگرم شدن و پیدا کردن دوست بازی کند، اما فرزند همسایه ممکن است با هدف این که از طرف تیم دبیرستان انتخاب شود، تمرین کند! دشوار است که شما فرزند خود را با دیگران مقایسه نکنید، اما همۀ ما باید این کار را انجام دهیم.

.

* هیچگاه اینگونه رفتار نکنید ...
 چگونه می توان انتظار داشت که بازیکنان از بازی لذت ببرند، اگر پای رفتارهای اشتباه در میان باشد!؟

.

نقش خود را در مسابقه بدانید

.

" لو هولتز: این همیشه من را شگفت زده می کند که تماشاگران می خواهند مربیگری کنند، مربیان می خواهند قضاوت کنند، و مقامات فقط می خواهند بازی را ببینند".

.

در بازی، چهار نقش اصلی وجود دارد:

.۱- بازیکن که بازی می کند

۲- مربی که مربیگری می کند

۳- داور که بازی را داوری می کند

۴- تماشاچیان که بازی را تماشا می کنند

• والدین معمولاً جز دستۀ چهارم هستند، یعنی تماشاچیان!

• فقط تماشا کنید حمایت کنید و تشویق کنید.

از جمعیت جدا ناایستید

اگر شما تماشاگر بازی هستید و معمولاً خارج از جمعیت والدین برای تماشای بازی می ایستید، شما احتمالاً باید نوع تماشای خود را بازبینی کنید. بارها و بارها من شاهد والدینی بودم که در جایگاه ها بالا و پایین می ایستادند. به طور مداوم به فرزند خود فریاد می زدند. از داور و بازیکنان سوء استفاده می کردند، این ها به راحتی باعث خجالت زدگی فرزندشان می شوند. آن ها به فشار اضافه ای که شما وارد می کنید نیازی ندارند.

• با خیال راحت بشینید، به عقب تکیه دهید و بازی را تماشا کنید.

.

به هیچ عنوان روی داور فریاد نزنید

اولین چیزی که باید به خاطر داشته باشید، این است که خیلی از داورهایی که برای ورزش جوانان انتخاب می شوند، باتجربه نیستند. اغلب آن ها کم سن و سال هستند. باید به خاطر داشته باشیم که این بسکتبال جوانان است نه بازی بین المللی! ما از بازیکن هایمان انتظار نداریم که ۱۰۰% درست شوت کنند، پس چگونه از داورها انتظار داشته باشیم که داوری ۱۰۰% درستی انجام دهد؟

.

با فرزند خود بعد از برد و باخت، یکسان برخورد کنید

اجازه ندهید که نتیجۀ بازی رفتار شما با فرزندتان را در مسیر برگشت به خانه تغییر دهد. فرزند شما باید بداند چه ببرد و چه ببازد در این که شما دوستش دارید، خدشه ای ایجاد نمی کند و شما می دانید که او را بدون قید و شرط و نتیجۀ به دست آمده دوست دارید، فرزندتان به سادگی از رفتار شما کلافه می شود اگر، شما بعد از برد او را حمایت کنید و بعد از باخت ناراضی باشید. به فرزندتان نشان دهید که عشق شما به او بر اساس برد و باختش در بازی بسکتبال نیست.

.

برای فرزندتان دنبال دلیل جهت دلداری نگردید

زمانی که فرزندتان از بازی ضعیف یا باخت خود احساس ناراحتی می کند، دنبال دلایلی برای توجیه او نگردید. در اکثر باخت ها در ورزش های جوانان شما والدینی را می بینید که دلایلی برای باخت می تراشند مانند: زمین خیلی لیز بود. داورها تیم مقابل را به ما ترجیح می دادند. همۀ این ها به بازیکن یاد می دهد که روی نتیجۀ بازی و عملکردشان حسابی باز نکنند و دنبال یک دلیل خارجی برای توجیه باخت باشند.

.
استیو هانسون می گوید:
ورزشکار بودن یکی از بهترین راه ها برای افراد جوان جهت ریسک کردن و سر و کار داشتن با شکست است. چرا که عواقب آن دائمی نبوده و نابودی هم نیست.

.

فرزندتان را مجبور نکنید در مورد بازی صحبت کند

گاهی اوقات بعد از یک بازی بد، فرزند شما شخصاً نیاز دارد برای خودش زمان صرف کند و تمایل دارد که در مورد بازی با کسی صحبتی نکند. هیچ وقت آن ها را مجبور نکنید تا در مورد مسابقه صحبت کنند. بهترین کاری که در این موقعیت می توانید انجام دهید این است که بگذارید آن ها آرامش خود را داشته باشند یا در مورد هر چیزی غیر مسابقه شان صحبت کنید.

• به یاد داشته باشید که آن ها دوست دارند شما نقش مادر و پدر داشته باشید تا این که کارشناس بسکتبال.

.

سؤالات درستی بپرسید

سؤالاتی که شما بعد از مسابقه از فرزندتان می پرسید، به او نشان خواهد داد که آنچه که باور دارید و سؤال شماست، مهمترین است. اگر شما بپرسید، چند امتیاز آوردید؟ این برای فرزندتان تأکید بر این است که همۀ امتیازهایی که خودش به دست می آورد، مهمترین موضوع در مورد مسابقه اش است. به جای آن بپرسید: بهت خوش گذشت؟ از مسابقه لذت بردی؟ و فراموش نکنید که این، بدون پرسیدن نتیجه و برد و باخت باشد.

.

در مسابقه به همۀ بازیکن ها لبخند بزنید

در مسابقه نشان دهید که تمام بازیکنان را تشویق و حمایت می کنید، نه فقط فرزند خودتان را! شما به هیچ عنوان مؤظف نیستید که به بازیکنان دیگر لبخند بزنید، این فقط کار قشنگی است که می شود انجامش داد و نشانۀ این است که شما کل تیم را حمایت می کنید. این همیشه تأثیر خوبی روی والدین دیگر و مربی خواهد داشت و در عوض شما خیلی بهتر با تمام افرادی که به گونه ای با تیم رابطه دارند، دوست خواهید شد.

.

به فرزندتان باج ندهید!

به هیچ عنوان شوخی نیست! این اتفاق معمولاً می افتد. و شما شوکه خواهید شد اگر بدانید که بسیار زیاد اتفاق می افتد! من والدینی را دیده ام که بابت هر امتیاز به فرزندشان مقداری پول می دهند. اگر آن ها برنده باشند، می توانند برای کل روز به ساحل بروند و این مثال ها بی نهایت هستند. دلیلی که والدین این کار را انجام می دهند این است که فکر می کنند توسط این کار به فرزندشان انگیزه می دهند. مشکلی که با این عمل وجود دارد این است که فرزند شما انگیزۀ خارجی می گیرد. به معنای این که آن ها توسط پول انگیزه می گیرند به جای این که توسط پیشرفت شان در مسابقات، کمک کردن به تیم و خوش گذرانی انگیزه بگیرند. باز هم تکرار می کنم: پرداخت پول به فرزندتان بابت امتیازهایش به معنای انگیزه دادن نیست.

.

نکات کاربردی در یک نگاه:

• ورزش جوانان در رابطه با گروه های پایه است، نه بزرگسالان!
• والدین با مسابقات محلی زیر ۱۲ سال مانند مسابقات بین المللی رفتار می کنند.
• برای این که ساده تر بیان کنیم: ورزش جوانان، محیطی برای یادگیری، سلامت بودن، دوست پیدا کردن و خوش گذراندن است.
• هدف اول ما برای فرزندمان باید این باشد که در گروه جوانان ورزش کند.
• والدین باید به یاد داشته باشند که عملکرد آن ها نقش بزرگی برای فرزندشان در یادگیری و لذت بردن از ورزش بازی می کند.
• منظور ما را اشتباه متوجه نشوید، ما والدین را عامل تمام مشکلات در ورزش جوانان نمی دانیم و آن ها را سرزنش نمی کنیم.

.

تهیه و تنظیم:

دکتر افسانه صنعتکاران و محمدصادق رفعت

کمیته روانشناسی ورزش هیات پزشکی ورزشی