روند و فرآیند کاهش وزن و میزان موفقیت آن با عوامل مختلف و متنوعی از عوامل اجتماعی، روانشناختی، سلامت و بیماری و عوامل تغذیه ای مرتبط است و انگیزه فرد برای موفقیت در این روند، اصلی ضروری است که اغلب در ورزشکاران بسیار قوی است.

یکی از عوامل موثر بر دریافت غذایی، محیط صرف غذا است که می تواند بر میل و تمایلات فرد به غذا خوردن تاثیر گذار باشد و کنترل تغییرات آن می تواند میزان اثربخشی برنامه کاهش وزن را تحت تاثیر قرار دهد. به عنوان مثال، در یک مطالعه از ورزشکاران خواسته شده تا هنگام صرف غذا بر روی صندلی خاصی که در محل سالن غذاخوری برای ایشان مشخص شده بود نشسته و غذای خود را صرف کنند.

 نتایج مطالعه نشان داد که ورزشکارانی که به این شیوه و در محل تکراری و ثابت، اقدام به صرف غذا می کردند، اغلب کمتر غذا خورده و از طرف دیگر اسنک و میان وعده های کمتری نیز صرف می کردند. قابل توجه آنکه این افراد کاهش وزن بیشتری را نیز تجربه می کردند.

جای تعریف شده برا غذا و سالاد

در یک مطالعه دیگر، محققین دریافتند که در صورتی که دیس یا ظرف اصلی غذا، بر روی میز فرد قرار نگیرد، مصرف مواد غذایی در وعده کاهش قابل توجهی خواهد یافت. بنابراین به عنوان یک اصل، محیط روی میز ورزشکارانی که قصد کاهش وزن دارند، باید تغییر یافته و مدیریت شود. به عنوان مثال ما اغلب ظرف سالاد یا ماست را به گوشه ای از میز منتقل کرده و ظرف غذا و خورش های مرتبط با آن یا دسر را نزدیک تر به ظرف غذای خود قرار می دهیم.

 در حالی که باید شرایط برعکس بوده و ظرف سالاد بدون سُس، و مواد غذایی سالم، نزدیکتر به بشقاب ما و در معرض دید بیشتر باشد. همین چینش متفاوت را باید در فضای یخچال نیز در نظر گرفت. زمانی که در منزلی، ورزشکار یا فردی قصد کاهش وزن دارد (به ویژه اگر آن فرد کم سن باشد)، می بایست مواد غذایی با دانسیته یا محتوای انرژی بالا، در معرض دید قرار نداشته و در ردیف های پشت یخچال و خارج از معرض دید قرار گیرند.

مواد غذایی ریز را دور کنید

همچنین مواد خوراکی موجود در دسترس می تواند به ریزه خواری بی مورد در افراد منجر شود. در یک مطالعه، محقق رفتار و میزان مصرف شکلات را در دو گروه کارمند که یکی شکلات نزدیک به محل نشستن و روی میز ایشان قرار داشت را با افراد دیگری که ظرف شکلات با فاصله حدود دو متر از میز فرد و روی میز پذیرایی داخل اتاق قرار داشت مقایسه کردند. نتایج نشان داد کارمندانی که ظرف شکلات بر روی میز آنان بود، روزانه به طور متوسط 7 عدد، و سایر کارمندان که ظرف شکلات دور از دسترس آنان بود، حدود 3 عدد شکلات خورده بودند. بنابراین دسترسی به مواد غذایی –به ویژه در مورد تنقلات- می تواند به افزایش مصرف مواد غذایی منجر شود.

تنها یا با هم رویه

از دیگر عوامل محیطی، می توان به محیط خانه و افرادی که با ورزشکار غذا می خورند اشاره کرد. در یک مطالعه، نتایج نشان داد زمانی که افراد در تنهایی غذا می خورند، نسبت به زمانی که با سایر افراد غذا صرف می کنند، روزانه 212 کیلوکالری انرژی کمتری دریافت می کنند که این به معنی کاهش وزن حدود یک کیلوگرم در ماه خواهد بود. البته می توان با سالم سازی محیط صرف غذا و غذا خوردن با افرادی که آنان نیز هدف مشابه داشته و در جستجوی اصلاح ترکیب یا وزن بدن خویش هستند، از این رفتار بیش خواری جلوگیری کرده و با تشویق و افزایش انگیزه ها، روند موفقیت آمیز کاهش وزن را ادامه داد.

جمع بندی:

با توجه به شیوع بالای کاهش وزن و نگرانی هایی وزن و ترکیب بدن در ورزشکاران، به مربیان، مدیران و سرپرستان تیم ها توصیه می شود تا با تغییرات محیطی، تسهیل روند کاهش وزن را در ورزشکاران موجب شوند. فراموش نکنید که هم تیمی ها، بخشی از محیط و یکی از مهمترین عوامل موثر بر رفتارهای غذایی ورزشکاران هستند. پس بهتر آن است ورزشکارانی که خواهان کنترل وزن خود هستند، با همدیگر بر سر یک میز و ترجیحاً جدا یا در بازه زمانی متفاوتی از سایر ورزشکاران به غذاخوری مراجعه کنند.

دکتر محمد حضوری/ رئیس کمیته تغذیه فدراسیون پزشکی ورزشی