یکشنبه ۲۶ آذر ۱۳۹۶ - ۱۴:۰۴

مسئول کمیته روانشناسی هیات پزشکی ورزشی فارس:

روانشناسی ورزشی علمی کاربردی که باعث پیشرفت جامعه ورزش می شود

دکتر چهارده چریک

مسئول کمیته روانشناسی هیات پزشکی ورزشی فارس اعتقاد دارد که روانشناسی یک علم کاربردی است و باعث پیشرفت ورزشکار و جامعه ورزش می شود و اهمیت آن را متولیان ورزش پذیرفته اند.

به گزارش دفتر استان فارس پایگاه خبری تحلیلی پزشکی ورزشی ایران، دکتر مجید چهارده چریک در گفتگو با این پایگاه خبری به نقش مهم روانشناسی در ورزش اشاره کرد و گفت: ورزش یک رفتار است و این مهمترین نکته ای است که در خصوص روانشناسی و ورزش وجود دارد.

وی مهمترین موضوع در علم روانشناسی را مطالبه و بررسی رفتارهای انسان و سایر موجودات زنده دانست و افزود:با توجه به اینکه ورزش یک رفتار انتخابی و ویژه است، یکی از موضوعاتی است که می تواند مورد توجه روانشناسان قرار گیرد.

مسئول کمیته روانشناسی هیات پزشکی ورزشی استان فارس با بیان اینکه ورزش اشکال مختلف دارد، اظهار داشت: خیلی از افراد بخاطر تناسب اندام، برخی برای جبران ضعف های جسمانی و حرکتی و یا ناهنجاری های قامتی و بعضی هم برای تفریح و سرگرمی فعالیت های حرکتی منظمی را در طول هفته، ماه و سال به عنوان ورزش انجام می دهند.

دکتر مجید چهارده چریک تصریح کرد: موضوعی که بیشتر مدنظر روانشناسان ورزشی می باشد، کاربردهای تخصصی روانشناسی در حوزه ورزش به منای خاص کلمه است، یعنی فعالیت های رقابتی سازمان یافته که در آن ها "آموزش مهارت انتخاب صحیح ورزشکار"، "تمرین صحیح ورزشکار"، و "رساندن ورزشکار به نقطه اوج" برای تولید یک عملکرد و کسب موفقیت نقش اساسی دارد.

این روانشناس ورزشی اعتقاد دارد ساختار بدنی ارتباط مستقیم با موفقیت در ورزش هایی که امروزه مردم می شناسند و ما گزارش های آن را در اخبار و رویدادهای ورزشی می بینیم دارد.

وی به نگاه روانشناسی قدیم به افراد اشاره کرد و افزود: روانشناسان قبلا مردم را به افراد چاق، عضلانی و لاغر تقسیم می کردند و برای هر کدام از این افراد ویژه گی های روانی و رفتاری خاصی قائل بودند و حتی در دوره ای هم افراد رو به "درون گرا" و "برون گرا" تقسیم کردند.

مسئول کمیته روانشناسی هیات پزشکی ورزشی فارس در ادامه به شاخص های کلی که نشان می دهد زیرساخت های روانی افراد در فعالیت های که آن ها می توانند انجام دهند و تاثیر مشخصی می تواند بگذارد اشاره کرد و تصریح کرد: به همین خاطر است که وقتی در خصوص استعدادهای ورزشی به صورت ویژه صحبت می کنیم، ملاک های استانداردی را برای استعدادیابی تعریف می کنیم.

دکتر مجید چهارده چریک در بخش دیگری به نکات مهم پیکر سنجی(آنتروپومتری) اشاره کرد و اظهار داشت: در بعضی از رشته های ورزشی، چه بدنی را با چه ابعادی شامل: قامت، وزن و طول اندام های مختلف یعنی کف دست، طول کف پا و نسبت بالا تنه به پایین تنه و یا قد ایستاده با قد نشسته  که در برخی از رشته های ورزشی تعیین کننده می باشد به عنوان پیکر سنجی مد نظر قرار داد.

وی به طور مثال به ورزش هایی مثل هندبال با پیکرهای بزرگ و سنگین و یا ورزش هایی مثل والیبال و بسکتبال با قدهای بلند اشاره کرد و گفت: در این رشته ها اگر بدن و قامت مناسب با رشته را نداشته باشند و فقط به بعد علاقه و استعداد آن توجه کنند به سختی می توانند پله های ترقی را طی کنند.

این روانشناس ورزشی با بیان اینکه، ویژه گی های فیزیولوژی، توان هوازی فرد و نوع تارهای عضلانی تعیین کننده میزان موفقیت فرد در رشته ورزشی هستند، افزود: اگر فرد به آیتم های مهم آن رشته ورزشی توجه نداشته باشد مثلا در والیبال قد بلند داشته باشد ولی از عضلات سرعتی که برای جهش سرعتی در آن ضروری است برخوردار نباشد نمی تواند یک والیبالیست موفق باشد.

مسئول کمیته روانشناسی هیات پزشکی ورزشی فارس به شاخص های روانی که عامل موفقیت خیلی از ورزشکاران از دیدگاه علم روانشناسی است اشاره کرد و تصریح کرد: در مسائل روانشناسی نشان می دهد که ورزشکاران باید در رشته های مختلف از توانایی های ذهنی یا روانی مختلفی برخوردار باشند.

دکتر مجید چهارده چریک در ادامه با بیان اینکه اعتماد به نفس یکی از ویژه گی هایی است که ورزشکار باید به آن توجه داشته باشد، اظهار داشت: از نکات مهم دیگر که جزو ظرفیت های ذهنی است مسئله توانایی توجه و تمرکز است.

وی موضوع بعد را پشتکار افراد دانست و گفت: اگر بخواهیم متغیرهای دیگری را به این موضوع اضاف کنیم از لحاظ علم روانشناسی تنها هوش شناختی نیست که باعث موفقیت یک ورزشکار می شود و موضوع دیگری را هم داریم که البته آن را مهارت و قابل به دست آوردن تعریف می کنیم و آن هوش هیجانی است که به فرد این اجازه را می دهد که شرایط روانی خودش را در موقعیت های اجتماعی مختلف کنترل کند.

این روانشناس ورزشی با بیان اینکه بعضی ها در کاربردهای روانشناسی برای استعدادیابی براین باورند که بعضی از ورزشکاران بزرگ واقعا ورزشکار به دنیا می آیند، افزود: اما عده ای از روانشناسان معتقدند  باید ورزشکاران بزرگ را با شرایط محیطی بسازیم که اگر استعداد بلقوه ای هم دارند این استعداد شکوفا شود.

مسئول کمیته روانشناسی هیات پزشکی ورزشی فارس ادامه داد: امروزه استحکام ذهنی ورزشکار را هم به عنوان یک مهارت مدنظر قرار می دهند به این صورت که اگر شرایط خاصی را برای افراد ایجاد کنیم آن افراد یاد می گیرند که با سرسختی و با توان روانی بیشتری از عهده تمرینات برآمده و این خود به خود آن ها را آماده تر می کند.

دکتر مجید چهارده چریک در بخش دیگری به ساختار بدنی آقایان و بانوان پرداخت و گفت: به طور ساختاری مردان و زنان بدن های مختص خودشان را دارند و رشد طبیعی باعث می شود که نسبت بالاتنه و پایین تنه مردان و زنان یکسان نباشد همان طور که عرض شانه و عرض لگن یکسان نیست.

وی در ادامه اظهار داشت: بدن مردها مثل مثلث وارونه ای می باشد که روی نوک ایستاده است، مردها از عرض شانه پهن تری برخوردار می باشند و به طرف پایین که می آید کمر و باسن باریک تر و پاها کشیده تر می شود و لی در خانم ها تا حدودی برعکس می باشد و این شکل طبیعی تفاوت های وضعی بین زن و مرد می باشد.

این کارشناس روانشناسی در ادامه مطلب افزود: ورزش روی این موضوع اثرگذار است به طوری که دخترانی که از کوچکی و سن پایین فعالیت ورزشی دارند فعالیت هایی که مناسب با الگوی رشد هست این فعالیت های ورزشی به عنوان یک محرک مثبت محیطی می تواند بدن بسیار زیبا و هنجارتری را در آن ها شکل دهد البته این هنجار از نظر ورزشی است ولی ممکن است بعدها مثلا لگنی که در اثر یک فعالیت ورزشی و یا حتی استفاده از لباس های تنگ کوچک مانده است در دوران که می خواهد بالغ شود و یا مادر، در روند یک زایمان طبیعی دچار مشکل شود.

مسئول کمیته روانشناسی هیات پزشکی ورزشی فارس، تصریح کرد: زنانی که ورزش می کنند بالاتنه گسترده ای پیدا می کنند هرچند که زنان هرمون تستسترون ندارند و علیرغم اینکه عضلات ورزیده و خوبی پیدا می کنند اما عضلات آن ها مثل مردها برجسته نمی شود.

دکتر مجید چهارده چریک به تفاوت دیگر بین مردان و زنان اشاره کرد و اظهارداشت: تفاوت دیگر نسبت چربی بین زنان و مردان است که مردان بین ۸ تا ۱۲ درصد و در بعضی مواقع بخاطر افزایش سن تا ۱۵ درصد چربی هم طبیعی محسوب می شود اما در خانم ها از ۱۰ الی ۱۸ درصد و حتی در بعضی متغیر ها تا ۲۰ درصد نرمال بحساب می آید و حتی محل توزیع چربی در بدن مردها و زنان با هم متفاوت است و این باعث می شود که نوع توانایی آن ها در ورزش های مختلف هم یکسان نباشد.

وی ادامه داد: در فعالیت های قدرتی که توان عضلانی حرف اول را می زند، مردها گاهی وقت ها در بعضی از رشته ها می توانند تا ۷۰ درصد نیروی عضلانی بیشتری تولید کنند در مقایسه با زنان تقریبا هم سطح و جسته خودشان هرچه فعالیت ها طولانی تر و استقامتی تر می شود اختلاف بین عملکرد مرد و زن کمتر می شود و توانایی زنان در فعالیت های استقامتی گاهی وقت ها به مردها بسیار نزدیک می شود.

این روانشناس فعال ورزشی در بخش دیگری از سخنان خود به موضوع اولین گروه سنی افراد جامعه یعنی نونهالان پرداخت و گفت: اگر بخواهیم به این سوال که بچه ها از چه سنی وارد فعالیت ورزشی می شوند بپردازیم مباحث مهم خودش را دارد که به طور مختصر به آن می پردازیم.

مسئول کمیته روانشناسی هیات پزشکی ورزشی فارس، افزود: ورزش را اگر بخواهیم به معنای اختصاصی در نظر بگیریم، بچه ها می بایست اول رشد مهارت پایه در آن ها کامل شده باشدکه این نیاز دارد محیط خوبی برای بازی داشته باشند، سال های مدرسه را سال های خوبی برای تکامل تکنیک ها و رفتارهای پایه ای حرکتیشان در نظر بگیریم.

دکتر مجید چهارده چریک ادامه داد: الگوهای راه رفتن، دویدن، انواع دویدن، چرخیدن، گرفتن ها، کشیدن ها، هل دادن ها، پرش ها، پرتاب ها، با دست و پا ضربه زدن به اشیاء، این ها مهارت های اساسی به حساب می آیند که اگر این ها خوب تولید نشود فرد برای یادگیری مهارت های ورزشی آمادگی لازم را پیدا نمی کند و هم زمان بعد از ۶-۷ سالکی که دارد آماده می شود به تدریج در قالب بازی های ساده و هدفمند آن را برای رشته های ورزشی هم می توان آماده سازی کرد.

وی در ادامه به مبحث ورزش حرفه ای پرداخت و تصریح کرد: یک معنای خاص باید از حرفه ای داشته باشیم، خیلی از ورزشکاران وقتی در ورزش غرق می شوند و آن ورزش تخصصی می شود که این یک اصطلاح است، اما ورزشکار حرفه ای در اصطلاح ادبیات علمی علوم ورشی به کسی می گوییم که قرارداد باشگاهی دارد.

این روانشناس ورزشی ورزش قهرمانی را به دوسته تقسیم کرد و گفت: اولین دسته را ورزش قهرمانی آماتور می نامند که حتی خیلی از ورزشکاران قهرمان جهان و المپیک ممکن است ورزشگاهی نداشته باشند و به صورت آماتور باشند و حتی پاداشی را که دریافت می کنند جزو درآمدشان حساب نمی شود.

وی در ادامه به دسته دوم که ورزشکار حرفه ای به صورت قهرمان باشگاهی که معمولا در سطوح مختلف در کشورهای مختلف حتی تا قهرمانی جهان امروزه برگزار می شود اشاره کرد و اظهار داشت: یعنی ورزشکارانی که شغل و حرفه آنها و یا افرادی که شغل و درآمد از طریق ورزش است.

مسئول کمیته روانشناسی هیات پزشکی ورزشی فارس در بخش دیگری از سخنان خود به جایگاه ورزش ایران از لحاظ روانشناسی اشاره کرد و افزود: متولیان ورزش اهمیت روانشناسی در ورزش را درک کرده اند ولی تا رسیدن به نقطه مطلوب و پرداخت هزینه لازم در این خصوص فاصله بسیاری داریم.

دکتر مجید چهارده چریک در ادامه تصریح کرد: اهمیت روانشناسی در ورزش را در خیلی از مکان ها به طور نسبی پذیرفته اند که روانشناسی یک علم کاربردی است و باعث پیشرفت ورزشکار می شود اما به طور کامل به آن نپرداخته اند.

وی بابیان اینکه روانشناسی یک علم کاربردی است و از سه ویژگی باعث موفقیت ورزشکار می شود، اظهار داشت: در کنار مهارت و توانایی فنی، در کنار سطح آمادگی جسمانی مناسب، آمادگی روانی است که می تواند ورزشکار را به موفقیت نزدیک کند.

دانش روانشناسی ورزشی مهارتی که باید به مربیان انتقال یابد

این روانشناس ورزشی، گفت: دانش روانشناسی ورزشی جزء مهارت های است که باید به مربیان انتقال داد تا در طول زمان به ورزشکار انتقال دهد و همان طور که ورزشکار برای بدست آوردن تکنیک های فنی و تولید مهارت های جسمانی وقت می گذارد برای تسلط بر شرایط روانی مسابقات و کاربرد دانش روانشناسی به عنوان مهارت های روانی وقت گذاشته و از این دانش هم برخوردار شود.

مسئول کمیته روانشناسی هیات پزشکی ورزشی فارس در ادامه به مشاوره روانشناسی گروهی به ورزشکاران و ایجاد تحول و تولید عملکرد خوب اشاره کرد و افزود:می بایست دوره های مستمری گذاشته شود تا مربیان ما در سطوح مختلف در این حوزه از دانش های لازم برخوردار شوند که اولین سطح آن اصلاح روش تعامل و نحوه ارتباط برقرار کردن با ورزشکار می باشد.

دکتر مجید چهارده چریک در ادامه به نکته مهم دیگری در ورزش اشاره کرد و تصریح کرد: روانشناسی می خواهد ظرفیت های ذهنی در ورزشکاران و افراد معمولی در هر حوزه ای که هست توسعه پیداکند و از رفتار کسانی که لایق این ظرفیت ها نیست و می خواهد فرای استاندارهای انسانی رفتار کند جلوگیری شود.

وی با بیان اینکه جامعه ورزش نیاز به درک بهتر از کاربردهای مختلف روانشناسی دارد و از این علم در تمام حوزه ها استفاده می شود، اظهار داشت: مربیان نخبه بسیاری در کشور ما وجود دارد و وقتی مربی تحت فشار قرار می گیرد باید یک نفر کنار آن باشد تا کمک فکری دهد و برای ذهنش زوایایی را روشن کند که بامانور بهتر بتواند ورزشکار را بهتر هدایت کند و به طریقی تنوع در تمرین ایجاد نماید.

نیاز به فرهنگ سرای ورزش از جمله ضروریت هاست

این روانشناس ورزشی، گفت: نیاز به فرهنگ سرای ورزش از جمله ضروریت ها است، جایی که متفکرین بیایند با ایده های جدید استانداردهایی را تعریف، معرفی و ارائه نمایند تا متولیان ورزش و باشگاه های ما ملزم به پیگیری این استانداردها باشند و بعد بر اساس این استانداردها مربی انتخاب شود و مربیان ما یاد می گیرند که چگونه ورزشکار انتخاب کنند و برای مسابقات آماده نمایند.

مسئول کمیته روانشناسی هیات پزشکی ورزشی استان فارس در پایان با بیان اینکه این هیات توانسته نیاز جامعه ورزش را در حوزه پزشکی ورزشی شناسایی کند، افزود: کمیته روانشناسی هیات پزشکی ورزشی این آمادگی را دارد همچون گذشته با تمام توان در خدمت جامعه ورزش و ورزشکاران استان باشد تا شاهد پیشرفت های بیشتری در حوزه ورزش استان باشیم.

ارسال نظر

شما در حال ارسال پاسخ به نظر « » می‌باشید.