از دست دادن آب بدن به علت های  متعدد، مانند بیماری گوارشی استفراغ، اسهال و عرق کردن بیش از حد  و عدم مصرف کافی مایعات...رخ می دهد.

شایعترین علت کم آبی، ورزش و فعالیت های ورزشی در محیط های گرم می باشد. در طی ورزش، برای حفظ دمای پائین و افزایش تعداد تنفس ها رطوبت از دست می دهیم، مایع از دست رفته با عرق و همراه تنفس، باید  جهت حفظ عملکرد، جبران و جایگزین گردد، حتی کاهش ۲ درصدی وزن  به علت  از دست دادن آب اثرات مضر به همراه دارد ومی تواند  تا حدود ۲۰٪ کاهش عملکردفیزیکی و ذهنی را به همراه داشته باشد.

از علائم رایج کم آبی می توان افزایش ضربان قلب، ناکافی بودن ظرفیت هوازی، کاهش تمرکز و تصمیم گیری، کندترشدن زمان واکنش، اختلال در قضاوت...  را نام برد.

کاهش آب درون بدن باعث کاهش حجم خون شده که منجر به افزایش غلظت می شود که این افزایش غلظت بر روی سیستم قلبی و عروقی و افزایش تعداد ضربان قلب برای حفظ رساندن جریان خون به عضلات و اندام ها تاثیر می گذارد و جهت تامین در زمان کاهش حجم خون، خون از اعضای غیرفعال از جمله پوست به سوی عضلات و اندام های فعال منتقل می شود. جهت جلوگیری از کم آبی توصیه می گردد به طور منظم در طول تمرین یا رقابت بر حسب وزن و شدت فعالیت مایعات مصرف کنید و منتظر نمانید که احساس تشنگی کنید چون در هنگام تمرین احساس تشنگی اغلب موارد بروز نمی کند و اگر به مرحله احساس تشنگی رسیدید به آن معنی است  که آب بدن را از دست داده اید.

تعدادی از نوشیدنی های ورزشی ویژه وجود دارند که ادعا می شود در حفظ هیدراتاسیون و بهبود عملکرد موثر تر از آب ساده هستند دلیل این ادعا به علت از دست دادن الکترولیت ها (عمدتا سدیم یا نمک) از طریق  عرق کردن است. وجود  الکترولیت ها برای بسیاری از عملکرد  فیزیولوژیکی در بدن، از جمله انقباض عضلانی، حیاتی هستند. وجود الکترولیت ها در نوشیدنی های ورزشی  باعث جبران الکترولیت از دست رفته با عرق کردن در ورزش می شود  وهمچنین ریسک ابتلا به هیپوناترمی را از بین می برد. بسیاری از نوشیدنی های ورزشی تخصصی اغلب حاوی کربوهیدرات برای تامین منبع انرژی هستند.

نوشیدنی های ورزشی ایزوتونیک هستند. یعنی  غلظت نوشیدنی برابر با غلظت خون است. این کمک می کند که حرکت این الکترولیت ها و کربوهیدرات ها  در جریان خون سرعت جذب آب را افزایش دهد. واین واکنش سریع باعث جبران اثرات کاهش آب بدن می شود.

نوشیدنی های ورزشی را می توان از ترکیب آب میوه، آب و نمک / شکر تهیه کرد.

بهترین روش برای تعیین اینکه آیا شما به اندازه کافی مایع مصرف کرده اید در حالی که ورزش می کنید، باید قبل و بعد از تمرین یا رقابت خود را وزن کنید. هرگونه کاهش وزن به علت از دست دادن مایع است و این بدان معنی است که شما باید بیشتر مایعات بنوشید. ورزشکار باید بداند جهت جلوگیری از کاهش آب بدن وعملکرد عضلات قبل از تمرین در حین و بعد از تمرین چقدر نوشیدنی بنوشد.

اکثر افراد در طول یک ساعت تمرین یک لیتر یا دو لیتر مایع از دست می دهند، هنگامی که شما مایعات کافی ننوشید، عضلات شما به سرعت خسته می شوند و در ادامه و در حین راه رفتن گرفتار درد می شوید.

از دست دادن سیالات در فعالیت های استقامتی مانند راه رفتن طولانی، دوچرخه سواری، فوتبال هاکی و یا اسکی روی زمین ... می تواند شدید باشد. این نوع فعالیت ها به سرعت می تواند منجر به خستگی شدید شود.

علائم کاهش آب بدن  شامل کاهش دمای بدن، تهوع، استفراغ، اسهال، سرگیجه، سردرد، گرفتگی عضلانی و ناتوانی در مصرف مایعات است.

برای محافظت از خود در برابر کم آبی بدن، هر روز مقدار زیادی آب بخورید، هنگامی که ورزش می کنید آب، به همراه خود داشته باشید و از یک نوشیدنی ورزشی استفاده کنید.

دکتر رمضان حیدریان-رئیس هیات پزشکی ورزشی استان سمنان