یکشنبه ۲۹ بهمن ۱۳۹۶ - ۱۳:۳۶

تاثیر نوروفیدبک در ورزشکاران

نوروفیدبک

نوروفیدبک یکی از مهمترین و کاربردی ترین زیر شاخه های بیوفیدبک است که به شکل کاملاً اختصاصی روی امواج مغزی کار می کند.

نوروفیدبک مانند سایر انواع بیوفیدبک به معنای شناخت عملکرد های فیزیولوژیک بدن و تغییردادن و کنترول کردن این فرایند ها به وسیله خود فرد و به شکل کاملا ارادی و آگاهانه است. اصول اولیه نوروفیدبک بر اساس همان چیزی شکل گرفته است که در نوار مغزی مورد استفاده قرار می گیرد.

نوروفیدبک به نوعی به معنای شکل دهی مجدد مغز است . کنترل و تغییر دادن فعالیت های مغزی و بررسی اثر بخش این تغییرات در رفتار انسان.

باتوجه به اصل شرطی سازی و شکل دهی رفتار، نوروفیدبک و بیوفیدبک فرایندهای طولانی مدتی هستند که باید در جلسه ابتدایی با شرایط آسان شروع، و به تدریج به شرایط دشوارتر منتهی گردد.

یکی از کاربردهای نوروفیدبک، استفاده آن، برای ورزشکاران است. از جمله ورزشکاران ، نادال تنیسور، موفق و معروف می باشد که یکی از راهکارهای موفقیتش استفاده از نوروفیدبک برای ارتقاء عملکرد ذهنی اش بوده است.

اهدافی که نوروفیدبک برای یک ورزشکار به ارمغان می آورد:

کاهش اضطراب در مسابقات

نوروفیدبک نوعی دوپینگ اخلاقی برای ورزشکاران

 در حال حاضر بسیاری از ورزشکاران در کشورهای پیشرفته و همچنین بسیاری از سازمان های معتبر جهانی از جمله ناسا (سازمان علوم فضایی آمریکا) جهت ارتقا مهارت های ذهنی و شناختی و بهینه سازی تصمیم گیری، افزایش خلاقیت، تقویت حافظه و افزایش هماهنگی جسم و ذهن از این روش استفاده می کنند. به عنوان مثال تیم ملی ایتالیا ،تیم آث میلان ،بسیاری از برندگان طلای المپیک مثل ماری پیرس و چاد کاروین رسما اعلام کردند؛ که جهت بهبود کارکرد ذهنی برای آمادگی مسابقات از نوروفیدبک استفاده می کنند.

در آمریکا بیش از 1000 مرکز نوروفیدبک وجود دارد که این رقم در 5 سال گذشته از کمتر از 100 مرکز به این تعداد رسیده است، که این موضوع خود حاکی از میزان اهمیت و محبوبیت این روش درمانی در کشورهای پیشرفته می باشد.

تأثیر نوروفیدبک بر ورزشکارن رسیدن به حداکثر عملکرد و استفاده از همه ی توان، آرزو و هدف هر ورزشکار و تیم ورزشی است. تمرین های ورزشی، بدن سازی، استفاده از مربیان بزرگ و گران قیمت، برنامه های تفریحی، داشتن روانشناس در کنار تیم و استفاده از تشویق های مالی همه به منظور استفاده از حداکثر توان و بازده ورزشکاران و در نتیجه موفقیت کلی تیم، استفاده می شوند. خریدن بازیکنان گرانقیمت و توانمند نیز راهی دیگر برای تقویت و افزایش توان تیم های ورزشی است. می توان نوع دیگری به این مساله نگاه کرد و آن اینکه شرایطی در تیم فراهم کنیم که بازیکنان کمتر اشتباه کنند و در نتیجه بهتر نتیجه بگیرند. به هرحال رسیدن به حداکثر عملکرد و بهترین بازده هدف اصلی و نهایی همه تمرینات و اقدامات دیگر است.

نوروفیدبک یک روش غیرتهاجمی، ایمن و کاملا بدون عوارض است که از امواج مغزی برای اثربخشی خود استفاده می کند. در این روش الکترودها یا سنسورهایی به سر و گوش ورزشکاران متصل می شود و امواج مغزی آن ها را از طریق رایانه و با استفاده از بازی، شکل و صدا به خود ورزشکار نشان می دهد. سپس تکلیفی به صورت یک بازی به ورزشکار داده می شود تا آن را با استفاده از الگوی بهینه امواج مغزی که مد نظر متخصص و درمانگر است به انجام رساند.
ورزشکار در این حالت با دست خود هیچ کاری نمی کند بلکه امواج مغزی اوست که بازی را به پیش می برد. در حالیکه از نظر ورزشکار این صرفا یک بازی است که در حال انجام آن است، اما به صورتی ناهشیارانه مغز وی آموزش می بیند و در واقع یاد می گیرد که خود را در حالت بهینه مد نظر درمانگر قرار دهد و نسبت به آن حالت شرطی شود. با تکرار این جلسات یادگیری مغز کامل می شود و در نتیجه مغز خواهد توانست که همیشه خود را در آن حالت حفظ کند، حتی در شرایط و لحظات بحرانی مسابقات. در واقع نوروفیدبک در ورزش برای افزایش عملکرد ورزشکار و به عنوان تکنیکی برای آموزش به ورزشکار جهت مقابله با اضطراب کلی و خاص ورزش، کاهش درد و خستگی و افزایش انعطاف پذیری وی به کار می رود.

 قابلیت نوروفیدبک در روانشناسی ورزشی:

نوروفیدبک برای ما امکان افزایش و تقویت همزمان عملکردهای شناختی و هوشی و ورزشی را بدون نیاز به استفاده از داروها فراهم کرده است.کاربرد نوروفیدبک در جنبه های مختلفی در زمینه ی عملکرد ورزشی مورد توجه قرارگرفته است که شامل تقویت توجه و تمرکز،کاهش اضطراب، بهبود کنترل هیجانات مانند خشم که در نتیجه بروز ضربه و آسیب به سر در طول فعالیت ورزشی ممکن است اتفاق بیفتد و هم چنین تقویت و افزایش تعادل جسمانی می باشد.

رشته ها و مهارت های ورزشی مختلف نواحی متفاوتی از مغزرا تحت تاثیر قرار می دهند. تحقیقات پیچیده ی بسیاری در این زمینه الگوهای امواج مغزی مربوط به افزایش و تقویت عملکرد بهینه ی ورزشی را مشخص نموده اند. در برخی از این مطالعات داده های مهمی در زمینه ی کاربرد نوروفیدبک و راهنمای آموزش نوروفیدبک برای افزایش و تقویت عملکرد بهینه فراهم شده است.در یکی از این مطالعاتی که در زمینه ی تیراندازی انجام شده است داده ها نشان می دهند که در حین هدف گیری، تیراندازان ماهر در مقایسه با تیراندازان تازه کار، در حین هدف گیری و قبل از پرتاب در تمام نواحی مغزی فعالیت کمتری از خود نشان می دهند.بیشترین تفاوت آشکار در این زمینه در ناحیه ی مرکز گیجگاهی-پس سری ملاحظه شده است.(افزایش امواج مغزی آلفا همراه با کاهش امواج تتا و گاما).

در داده های مرتبط با کاهش اضطراب، گزارش هایی از افزایش دامنه ی موج آلفا در ناحیه ی گیجگاهی چپ وجود دارد. همان طور که در مطالعه ی مربوط به تیراندازی در زمان آماده شدن برای واکنش در تیراندازان ماهر نیز این الگوی امواج مغزی قابل ملاحظه بوده است.این افزایش دامنه ی موج آلفا در این ناحیه از مغز، ناشی از کاهش فعالیت حرکتی تیراندازان در لحظه ی هدف گیری نیست. با این حال محققان با بررسی موج آلفای وابسته به رویداد در نواحی مرکزی و گیجگاهی(T3,T4,C3,C4) در هشت تیرانداز ماهر آموزش دیده در طول تیراندازی و در طول دو فعالیت حرکتی، اطلاعات جالب توجه ای یافته اند.در طول دوره ی هشت ثانیه ای فشردن ماشه، تیراندازان حرفه ای فعالیت بیشتری در ناحیه ی T3 ،قشر گیجگاهی سمت چپ مغز در مقایسه با سایر نواحی مغزی در تمام طول تیراندازی و در مقایسه با گروه کنترل نشان دادند. این تفاوت در نواحی مرکزیC3 و C4 مشاهده نشد. این یافته ها نشان می دهد که داده های حاصل از قشر گیجگاهی اصولا نمی توانند ناشی از کاهش فعالیت های حرکتی باشد.

هوشنگ اسماعیلی

کارشناس ارشد روانشناسی بالینی

ارسال نظر

شما در حال ارسال پاسخ به نظر « » می‌باشید.