نوپلاسم نوعی از بیماری را توصیف می کند که با رشد کنترل نشده سلولهای نابهنجار و تهاجم بافت موضعی یا متاستازیس (گسترش بیماری از یک بخش بدن به بخشهای دیگر) سیستمیک همراه است. در مقایسه با سایر بیماریها، سرطان یک بیماری منحصر به فرد است، زیرا مجموعه ای از بیماریها را تشکیل میدهدکه ممکن است در هر دستگاه بدن به وجود آیند و به دستگاه های دیگر بدن اشاعه یابند. سرطان چندین علت دارد. همه ملیتها، نژادها و گروه های سنی اعم از زن و مرد به سرطان مبتلا می شوند درمان هرنوع سرطان میتواند متفاوت باشد و به طور انفرادی یا ترکیبی، شیمی درمانی پرتو درمانی یا زیست درمانی یا جراحی را در بر گیرد .

هرگونه بحث درباره نقش فعالیت بدنی در بیماران سرطانی دارای چند بعد است. نبود فعالیت بدنی، عامل خطرزای توسعه سرطان محسوب می شود اکنون از ورزش بعنوان درمان مکمل برای افزایش تحمل پذیری فعالیت به طور فزاینده ای استفاده می شود. عدم تحمل سختی فعالیت، وابسته به بیماری و درمان آن است. همچنین گمان می رود فعالیت بدنی، ایمنی بدن را افزایش و کارکرد دستگاه غدد و درون ریز را تغییر می دهد و بعنوان مکملی برای درمان و در پیشگیری اساسی از بیماری مفید واقع می شود. به منظور بررسی بحث فوق الذکر اساس باید به چند نوع از شایعترین سرطانها توجه داشته باشیم سرطان ریه: ، پستان، پروستات و کولون یا راست روده

تست ورزش

پیش از آغاز یک برنامه تمرینی، بیماران سرطانی باید از نظر بیماری شریان کرونری و مسائل وابسته به سرطان، آزمایش شوند اما بروز بیماری شریان کرونری در بیماران سرطانی به اندازه عموم افراد جامعه مهم است. کالج آمریکایی طب ورزش توصیه می کند که مردان 45 سال به بالا و زنان بالای 55 سال و افرادی که دارای دو عامل خطرزا یا بیشتر هستند پیش از آغاز برنامه تمرینی ،  تست ورزش را انجام دهند.

بهترین زمان تست ورزش باید 8 تا 12 دقیقه بینجامد. بیماران سرطانی غالبا به سبب فرایند درمان بیماری، توانایی و آمادگی خود را از دست میدهند. میانگین ظرفیت کار بیشینه بیماران سرطانی به 3 تا 6 MET(معادل سوخت و سازی)یا اوج VO2، 11 تا 21 میلی لیتر/ کیلوگرم /دقیقه کاهش می یابد . میزان  فعالیت بدنی با خستگی عمومی یا خستگی پا محدود می شود اوج ضربان قلب ممکن است عملا کاهش یابد برنامه های آزمونی باید در نظر گرفته شوندکه با سرعتهای پایینتر آغاز و با افزایش تدریجی شدت  کارادامه یابند (مانند آزمونهای اصلاح شده میانگین نانگتون- بالک و بالک اصلاح شده) (جدول 1-8)

عاداتی در شیوه زندگی جهت کاهش مبتلا شدن به سرطان

1-سیگار نکشید

2-از نظر بدنی فعال شوید

3-پنج سهم یا بیشتر از میوه ها وسبزیجات غلات کامل و غذاهایی مصرف کنید که چربی اشباع و چربی ترانس کمی دارند.

4-به روابط جنسی ایمن روی آورید

5-از پوست در مقابل نور خروشید محافظت کنید

6-وزن خود را در محدوده سلامتی حفظ کنید .

7-آزمایش غربالگری منظمی داشته باشید .

در هفته اول ورزش ممکن است بیماران پس از فعالیت در ادامه روز، اندکی احساس خستگی کنند برای جبران این حالت، از آنها بخواهید میزان دیگر فعالیتهایی را که در منزل انجام میدهند در چند روز اول محدود کنند.

انواع گوناگونی درمانهایی را که بیماران نیاز دارند:

-به اصل استفاده از «یار تمرینی» توجه کنید این امر نجات یافتگان را با بیمارانی که تازه فعالیت را آغاز کرده اند، همسان و سازگار می سازد. این گروه از بیماران دارای مشکلات پزشکی مشابه حمایت می کنند و میتوانند بهبود اجرای کوتاه مدت برنامه تمرین کنند.

-هر رو به بیماران بگوئید که چه احساسی دارد و چه موانعی را ممکن است تجربه کند

-با پزشک مراقب بیمار در تماس نزدیک باشید .

برنامه تمرین ورزشی

عموما توصیه می شود که شدت تمرین بیماران سرطانی اصلاح شود، به گونه ای که تمرین را با شدت 50 تا 55 درصد ضربان قلب ذخیره آغاز کنند ممکن ات انجام تمرین تناوبی یا موقت (منقطع)روی چرخ کارسنج با شدت 60 تا80 درصد بیشینه ضربان قلب نیز برای بیماران دارای قدرت راه رفتن بخوبی تحمل پذیر باشد. و ظرفیت کارکردی آنها را به طور معنی داری بهبود بخشد. ممکن است بیماران سرطانی دارای آمادگی بدنی بسیار پائین، را ابتدا از برنامه های منطقی سود ببرند که شامل چند وهله تمرین کوتاه مدت است . هنگامی که در مورد نقطه آغاز فعالیت تردید داشتید از قاعده 50 درصد استفاده کنید. از بیمار بپرسید پیش از اینکه خیلی خسته شو،چه مسافتی را میتواند راه برود، سپس به او بگوئید نیمی از آن مسافت یا زمان را راه برود.

چندین فرضیه میتواند چگونگی کمک مزیت منظم به پیشگیری از سرطان را توضیح دهد ورزش منظم با کاهش سطوح گلوکز و انسولین و افزایش سطوح هورمونهای کورتیکو استروئید، در کاهش خطر سرطان نقش واسطه را بازی می کند. ورزش همچنین سطوح سیتوکین ضد التهابی و گیرنده انسولین را که بیانگر مبارزه با سرطان در یاخته های t است افزایش میدهد. همچنین مشخص شده است که ورزش منجر به افزایش تولید اینترفرون، تحریک گلیکوژن سنتاز، افزایش عمل لوکوسیتها و بهبود سوخت و ساز اسید اسکوربیک می شود که همگی ممکن است تولید غده های سرطانی را محدود کند اگرچه برخی از مطالعات انسانی افزایش فعالیت جسمانی را مستقیما با پیشگیری از سرطان مرتبط دانسته اند.

دکتر حمید ملکشاهی /متخصص فیزیولوژی/هیات پزشکی ورزشی استان خوزستان