که شیوع چاقی در سالهای اخیر در کشورمان زیاد شده است. افراد چاق بیشتر از سایرین مستعد ابتلا به بیماری های غیر واگیر از جمله بیماری های قلبی – عروقی، دیابت و برخی سرطا ن ها هستند. در مطالعات مختلف نیز نشان داده شده است که تغییر در وزن بدن با تغییر در عوامل خطر ساز قلبی همراه است و هر %۲  کاهش وزن در افراد چاق، ۴% خطر بیماری عروق کرونر را کاهش می دهد. بنابراین کاهش وزن باعث بهبود بیماریهای مرتبط با چاقی می شود. چاقی از طریق هیپرلیپیدمی و ازدیاد التهاب می تواند باعث افزایش استعداد پارگی پلاکهای آترومی و همچنین با افزایش فعالیت پلاکتی و مهار کننده فعال کننده پلاسمینوژن می تواند شروع و گسترش لخته داخل عروقی بعد از پارگی پلاک را تسریع و تشدید کند و بالاخره چاقی با ایجاد هیپرتروفی قلبی، احتمال ایسکمی قلبی را افزایش می دهد. البته عوامل ناشناخته و وابسته به چاقی دیگری نیز ممکن است دخیل باشند یکی از خطرناکترین نوع چاقی، چاقی شکمی یا احشایی می باشد. وجود چربی اضافی در ناحیه شکم (چاقی شکمی یا احشایی) با اختلالات متابولیک از قبیل مقاومت به انسولین، هیپرانسولینمی، دیابت، افزایش تری گلیسرید و ازدیاد فشار خون همراه است و به مراتب خطرناکتر از تجمع چربی در نقاط دیگر بدن می باشد. برخی از عوامل خطر ساز قلبی با انتشار چربی شکمی ارتباط قوی تری دارند به طوری که افزایش چربی شکمی باعث بروز مقاومت به انسولین همراه با کمبود نسبی لیپوپروتئین لیپاز، افزایش تری گلیسیرید، کاهش کلسترول HDL، ازدیاد LDL کوچک و متراکم، پرفشاری خون، عدم تحمل گلوکز و اختلال در هموستاز می شود که در واقع به عنوان سندرم متابولیک شناخته  می شود و این تغییرات متابولیک می تواند خطر بالاتر چاقی شکمی نسبت به چاقی کلی را تا حدودی توجیه کند.

در زنان جوان، ذخیره‌ی چربی معمولاً در اطراف باسن و ران‌هاست. اما بعد از دوران یائسگی، جایی که بدن تمایل دارد چربی را در آنجا ذخیره کند، تغییر می‌کند و برای همین، چربی‌های سر سخت بیشتر در میان تنه ذخیره می‌شوند، یعنی در شکم و اطراف کمر. علتش هم تاثیر استروژن بر توزیع چربی است. وقتی شما جوان هستید، استروژن زیادی دارید و چربی به سمت پایین تنه هدایت می‌شود اما با افت این هورمون در بدن، تغییراتی به وجود می‌آید و چربی بیشتر در میان تنه تجمع می‌کند.

عوامل مختلفی در چاقی شکمی دخیل می باشند از جمله: مواد غذایی و نوشیدنی های شیرین، الکل، چربی های ترانس، کم تحرکی، رژیم های غذایی کم پروتئین و کم فیبر، یائسگی، استرس، ژنتیک، کم خوابی و ...

حالا چطور ما می توانیم این چربی ها را کاهش دهیم؟

اول از همه کربوهیدرات‌های فرآوری شده و قندهای ساده و زود هضم را از رژیم غذایی‌تان حذف کنید. کربوهیدرات‌های فرآوری شده هیچ تاثیر مثبتی برای سلامت متابولیک شما ندارند. بهتر است به جای آنها، منابع کربوهیدرات سالم و کامل را انتخاب کنید. فیبر موجود در برخی مواد غذایی به شما کمک می‌کند، مصرف بیشتر پروتئین با کیفیت نیز راهی دیگر برای از دست دادن چربی‌های شکمی است چون این پتانسیل را دارد که سلامت متابولیک‌تان را افزایش بدهد. برخی غذاها نیز تاثیر زیادی روی کاهش چربی های شکمی دارند از جمله حبوبات، میوه ها و سبزیجات، آجیل ها، ماهی و ...

یکی دیگر از مهمترین راهکارها برای کاهش چربی های شکمی، فعالیت ورزشی می باشد.   که در این بین نوع، مدت و شدت ورزش می تواند تاثیر گذار باشد(مثل تمرینات هوازی، مقاومتی، تمرینات موضعی و ... ).

برخی مطالعات جدید نشان داده است که تمرینات اینتروال با شدت بالا، برای آب کردن چربی‌های شکمی، تمرینات اینتروال با شدت پایین را کاملاً کنار می‌زنند. تمرینات بدنسازی که با استفاده از وزنه‌های سنگین انجام می‌شوند نیز می‌توانند با ایجاد واکنش هورمونی به سوزاندن چربی‌های شکمی کمک کنند. همچنین تمرینات کان کارنت میتوانند در این راه نیز به شما کمک کنند. افزایش چربی شکمی می‌تواند سبب کاهش توده‌ی عضلانی بشود، بنابراین تمام تلاش‌تان را بکنید تا از بافت‌های عضلانی‌تان به خوبی محافظت کنید.

دکتر حمید ملکشاهی نیا/متخصص فیزیولوژی/ هیات پزشکی ورزشی استان خوزستان