به طور مثال چرا بانوان زودتر از آقایان چاق می شوند و این در حالی است که وقتی هم تصمیم به کاهش وزن به کمک ورزش می گیرند دیرتر از آقایان به نتیجه دلخواه می رسند و یا اینکه چرا بدن زنان در مقابل تمرینات نیز عکس العمل کندتری نسبت به آقایان دارد. و یا آیا حقیقتا تفاوت هایی بین اثر رژیم غذایی و ورزش بر کاهش وزن در مردان و زنان وجود دارد؟
تفاوتهای متابولیکی زن و مرد
مردان بیشتر از خانمها کالری میسوزانند! چون که درصد بافت ماهیچه در زنان کمتر از مردان است و همچنان که می دانیم بافت ماهیچه ای بالاترین سوخت بدن را به خود اختصاص می دهد. از طرف دیگر، بافت چربی زنان بیشتر از بافت چربی مردان است و این بافت پاینترین مقدار سوخت را دارد. بنابراین مردها بافت متابولیک بسیار بیشتری نسبت به زنها دارند. و به همین دلیل سرعت کاهش وزن در زنان کمتر از مردان است. از طرفی BMR مردان بالاتر از زنان است یعنی مقدار انرژی که بدن در حالت استراحت برای حفظ عملکردهای حیاتی مانند تنفس، عملکرد قلب، مغز و تودهی عضلانی مصرف می کند در مردان بالاتر از از زنان است که متعاقب آن کاهش وزن در مردان سریعتر رخ می دهد.
از دیگر تفاوت های بین زن ها و مردان، هورمون های جنسی می باشند. که دو تا هورمون تستوسترون و استروژن روی توده چربی و عضلانی بدن تاثیر می گذارند. یکی از مهمترین عملکردهای تستوسترون در هر دو جنس زن و مرد، حفظ تودهی عضلانی و تقویت رشد عضلات و استحکام استخوانهاست. تستوسترون رشد عضلات را تقویت میکند و همزمان میتواند مانع تجمع چربی شود. بنابراین کمبود تستوسترون نه تنها رشد عضلات را سرکوب میکند بلکه میتواند موجب افزایش وزن هم بشود. همانطور که قبلا گفته شد عضله، نسبت به بافت چربی، کالری سوزی بیشتری دارد. بنابراین کمبود تودهی عضلانی میتواند فرد را در معرض پرخوری و ذخیرهی کالری اضافی به عنوان چربی قرار دهد. و از آنجایی که خانمها نسبت به آقایان، تستوسترون کمتری دارند بنابراین کاهش وزن و چربی سوزی در بدن خانم ها گتر از آقایان است. دومین هورمون استروژن است که در زنان بالاتر از مردان است. این هورمون در حفظ سلولهای چربی نقش مهمی دارد و آغاز گر تجمع چربی در بعضی از مناطق بدن زنان مخصوصا پایین تنه است و باعث میشود چربی کمتری را به عنوان انرژی بسوزانند. البته نقش هورمون های زنانه استروژن و پروژسترون در ایجاد چاقی خانم ها بیشتر از نوع پایین تنه (شکم ران ها و باسن) است اما بعد از یائسگی که سطح هورمون های زنانه کاهش می یابد، چاقی بالا تنه بیشتر دیده می شود.
زنها بیشتر از مردان به پرخوری احساسی مبتلا می شوند
افرادی که به پرخوری احساسی مبتلا می شوند برای اینکه حس منفی یا استرس خودشان را برطرف کنند به خوردن غذاهای شیرین، چرب و پرنمک روی می آورند که همه اینها به افزایش وزن منجر می شود و حتی در مواقعی که گرسنه نیستند، غذا می خورند یا خورده خواری می کنند زیرا تصور می کنند که غذا خوردن موجب آرامش آنها می شود و چون زنان خانه دار به حکم مدیریت خانه، دچار افسردگی، بی حوصلگی، عصبانیت و دلهره، آنان برای کسب ارامش به خوردن پناه می برند واین یکی از عوامل مهم افزایش وزن زنان به حساب می آید. این مسائل نشان می دهد که زنان باید نه تنها مراقب رژیم غذایی خود باشند، بلکه کاهش وزن در خانم ها نیازمند تمرین بیشتر است و باید تمرینات خود را نیز جدی بگیرند، در حالی که ممکن است آقایان فقط با تمرینات ورزشی بتوانند بر مشکل اضافه وزن غلبه کنند.
ما نباید فراموش کنیم که بیولوژی بدن، به معنای سرنوشت و محکوم بودن برای اضافه وزن و چاقی نیست. اگر چنین می بود هیچ زنی دارای تناسب تدام نمی بود. یکی از مهمترین و قدرتمندترین پایه های تناسب اندام و سلامتی، سبک زندگی است اصلاح سبک زندگی و شیوه های غذا خوردن و داشتن فعالیت بدنی، تمام موانع رو برطرف کرده و مارو به هدف می رسانند. بنابراین شما به عنوان یک خانم ممکن است پتانسیل چربی سوزی قدرتمندی به اندازهی مردها نداشته باشید اما برای تناسب اندام و از دست دادن چربیهای اضافی کارهای زیادی میتوانید انجام دهید.
دکتر حمید ملکشاهی نیا/ متخصص فیزیولوژی/هیات پزشکی ورزشی استان خوزستان
ارسال نظر