دكتر پويا دانشور
مقدمه: MS یک بیماری شایع عصبی است ، که شیوع آن در سنین 40-20 سالگی می باشد . کشور ما ایران و شهرهایی مثل اصفهان از شیوع بالاتری از بیماری MS به نسبت متوسط جهان برخوردارند . بروز بیشتر این بیماری در سنین فعال جوانی وشیوع بالای آن در کشور ما و نقش مثبت ورزش بر آن ،ضرورت نگرش پزشکی ورزشی به این بیماری را می افزاید .
علل، علائم و تشخیص
بیماری MS یک بیماری مزمن خود ایمنی است که در آن سیستم ایمنی خود بدن غلاف میلین محافظت کننده از فیبرهای عصبی را بعضی مناطق از بین برده و موجب بروز علائمی بشرح زیر میشود :
بی حسی ،تاری دید و دیگرعلائم بینایی ، عدم تعادل ، هماهنگی ضعیف عضلات ، لکنت زبان ،خستگی بیش از حد ، فلج و...
عوامل تشدید کننده بیماری شامل: خستگی شدید، استرس، سیگار ،تب ، حمام گرفتن با آب گرم یا مکانهای خیلی گرم مثل سونا ،مصرف الکل و...
نقش ورزش و علایت فیزیکی در بیماری MS :
مطالعات علمی زیادی به نقش ورزش بر بیماری MS پرداخته اند . از سویی ورزشهای هوازی منظم با شدت متوسط (و نه شدید) بر سلامت عمومی بیماران ، بهبود فعالیت حرکتی و ظرفیت قلبی –عروقی موثرند . بعلاوه وزشهای قدرتی با شدت کم ، ورزشهای مرکزی یاCORE بر افزایش توان حرکتی و بهبود تعادل موثرند و بالاخره نقش ورزشهای خاص مثل یوگا ، ورزش درآب و البته ماساژ ورزشی نیز بر بهبود MS ، وضع علائم روحی و بهبود تعادل اثبات شده است.
از دیگر سوی ورزشهای شدید و بالارفتن زیاد دمای بدن می تواند اثرات مثفی بر بیماری MS داشته و علائمی چون خستگی را در آنها افزایش داده یا حتی موجب تشدید بیماری شود.
10 توصیه برای ورزشکاران با بیماری MS :
- اگر تازه می خواهید ورزش را شروع کنیدبا پزشک خود یا پزشکان ورزشی مشورت کنید .
- گرم کردن ،سرد کردن و حرکات کشششی ملایم را فراموش نکنید .
- ورزش را آرام آرام شروع و افزایش دهید . مثلا اگر 30 دقیقه ورزش ، سه بار در هفته برای شما تجویز شده ، آنرا با 10دقیقه درروز شروع کنیدو در نوبتهای مختلف 10 دقیقه ای تقسیم کنید تا به 30دقیقه در روز برسید.
- با توجه به مشخصه عدم تعادل در بیماران MS از ورزش در سطوح ناهموار و لغزنده پرهیز کنید و ورزشهایی که نیاز بیشتر به تعادل دارد مثل دوچرخه سواری یا اسکیت کمتر انجام دهید.
- اگر مشکل تعلدل دارید ، هنگام ورزش هرجا لازم است به تکیه گاهی تکیه کنید.
- اگر احساس خستگی زیاد یا تشدید علائم داشتید ورزش را متوقف و در صورت تکرار با پزشکتان مشورت کنید .
- ورزشی را انتخاب کیند که از آن لذت می برید.
- نقش موثر ورزشهای آبی (ورزش در آب) ، یوگا و تای چی در بهبود علائم MS ثابت شد . توجه کنید که دمای آب یا محیط بالا نباشد.
- در ساعات گرم روز و زیر تابش مستقیم آفتاب مثلا از ساعت 15-10 تابستان ورزش نکنید.
- مقدار کافی مایعات بخصوص آب بنوشید.