مفصل مچ پا از انتهایی دو استخوان ساق پا و استخوانهای مچ پا تشکیل شده و توسط لیگامانها و عضلات و شکل استخوانها پایدار است.در طول راه رفتن طبیعی و نرمال مچ پا در دامنه های ما بین 32تا35 درجه حرکت می نماید که از این میزان حدود 7درجه حرکت به سمت خم شدن به بالا از وضعیت طبیعی مچ و 25درجه حرکت به سمت خم شدن به  پایین از وضعیت طبیعی مچ پا می باشد.بیماریهای مختلف از قبیل آرتریت روماتوئید، بیمارهای تخریبی مانند آرتروز،آتریت روماتوئید جوانان ،واکنشهای التهابی حاد و بعد از ضربه ،دررفتگی یا شکستگی های در اثر ضربه مستقیم و غیر مستقیم دچار آسیب میگردد.بعد از آسیب دیدگی مچ پا ،فرد نیاز به مراقبتهای اولیه پزشکی جهت تشخیص ،درمان آسیب دیدگی ها می باشد و ممکن است نیازمند مداخله تخصصی پزشکی جهت جراحی یا توانبخشی باشد. بهرحال حتی بعد از آسیب جزیی ،عضو آسیب دیده برای بهبود قدرت و کنترل عصبی عضلانی نیازمند تمرینات خاص می باشد که تعدادی از این تمرینات به شرح زیر می باشد.

تمرینات تقویت کنترل عصبی عضلانی داینامیک

1-وضعیت بیمار و نحوه انجام تمرینات: بیمار نشسته در حالیکه زانو ها را صاف کرده و مچ پاها را به سمت بالا و پایین و داخل و خارج در دامنه ای که قادر به انجام دادن می باشد ،حرکت می دهد و همزمان برروی حرکت تمرکز می نماید.

2-وضعیت بیمار و نحوه انجام حرکت: مانند حالت قبل بیمار می نشیند و با پنجه پا حروف الفبا را در فضا می نویسد بطوریکه مچ پا در جهات مختلف حرکت کند. در ادامه تمرین فرد می تواند کلمات و یا جمله ای را تمرین نماید.

3-بیمار روی صندلی می نشیند طوریکه کف پاها روی زمین قرار گیرد ،بعد تعدادی شی ریز مانند مهره یا تیله در یک سمت پا قرار داده و با انگشتان پا آنها را برداشته و داخل یک جعبه می اندازد.

4-بیمار نشسته و یا ایستاده و پا را روی حوله و یا پارچه قرار می دهد بعد بدون آنکه پاشنه پا از روی زمین بلند شود با خم و راست کردن انگشتان سعی در جمع کردن حوله یا پارچه و سپس باز کردن آن می نماید.

5-بیمار روی صندلی نشسته و کف پا روی زمین قرار می گیرد ،بعد سعی می کند که کنار داخل کف پا را از روی زمین بلند نماید بدون آنکه کنار خارجی پا از روی زمین بلند شود ،همچنین ران بیمار نباید به سمت خارج حرکت کند.زمانی که فرد در حالت نشسته به راحتی قادر به انجام این حرکت بود می تواند آنرا در حالت ایستاده انجام دهد.

6-بیمار در حالت نشسته قرار می گیرد و کف پا را روی زمین قرار می دهد سپس یک توپ پینگ پنگ را کف پا قرار داده و سعی می کند تا آنرا در سمت پنجه به پاشنه و برعکس حرکت دهد.

7-بیمار روی صندلی می نشیند و کف هر دو پا را روی تخته تعادل قرار می دهد و مچ پاها را به سمت پایین و بالا حرکت می دهد ،بطوریکه تخته تعادل حرکت کند .درحین انجام حرکت می توان توسط پای سالم در جهت بالا یا پایین مقاومت ایجاد کرد در مرحله بعد حرکت به سمت خارج و داخل مچ با جابجا کردن جهت تخته تعادل انجام می شود.اگر تخته تعادل از نوع همه جهته باشد می توان حرکت چرخشی مچ پا را نیز در مرحله انتهایی انجام دهد بعد از پیدا کردن مهارت کافی توسط مچ تمرین در حالت ایستاده انجام می شود.

 8-بیمار برای تمرین وزن انداختن متعادل و کامل ،راه رفتن را روی زمین تمرین می نماید بطوریکه در هر مرحله وزن بطور کامل از سمت پاشنه به سمت پنجه منتقل می شود و سرعت راه رفتن باید آرام باشد تا فرد بتواند کاملا" روی نحوه وزن انداختن تمرکز کند.

تمرینات افزایش قدرت

1-فرد در حالت نشسته روی زمین قرار می گیرد و پاها را صاف می کند بعد با یک باندکشی یا پارچه ای که دو سر آن با دو دست گرفته شده است و از کف پا در ناحیه پنجه عبور کرده مانند شکل به سمت حرکت پایین مچ پا مقاومت وارد می سازد.

 2-مانند حالت قبل فرد قرار می گیرد و دو سر باند کشی یا پارچه ی به جایی در سطح پا بسته می شود و پارچه از پشت پا در ناحیه پنجه عبور میکند و مانند شکل به سمت حرکت رو به بالای مچ پا مقاومت وارد می سازد.

 3-بیمار در حالت نشسته روی زمین قرار می گیرد بطوریکه پاها صاف باشند ،سپس باندکشی دور پنجه دو پا بسته می شود و فرد سعی می کند پنجه ها را از هم دور نماید.

تهیه کننده: دکترمجید اشرف گنجویی-مسئول کمیته توانبخشی هیأت پزشکی ورزشی استان کرمان

Therapeutic Exercise KISNER