مولف: دكتر پويا دانشور

مقدمه: مراجعه يكي از قهرمانان ملي شنا در هفته گذشته و حداقل 5شناگرنيمه حرفه اي ديگر در سال گذشته باشكايت از درد و ناراحتي شانه كه نهايتاً منجربه تشخيص عارضه شانه شناگران گرديد، مرا بر آن داشت تا مطلب زير را به نگارش در آورم .

در كشور ما ايران مطالعات شيوع سنجي كمي در رابطه با اين بيماري شده است . از جمله مطالعه اي در بانوان شركت كننده در مسابقات قهرماني كشور بانوان كه شيوع آن را حدود 7% نشان داده است ،همچنين مطالعه اي روي آقايان شناگر كه شيوع ناراحتي هاي كمربند شانه را حدود 10%نشان مي دهد.

ديگر اسامي:

Subacromial impingment syndrome, painful arc syndrome , swimmers shoulder, Throwers shoulder

تعريف: يك سندرم كلينيكي است كه زماني بروز مي كند كه تاندون عضلات چرخاننده بازو (Rotator cuff) در محل عبور از فضاي زير آكروميون دچار تحريك و التهاب مي گردد . اين حالت منجر به درد ،ضعف و محدوديت حركات شانه مبتلا مي شود.

پاتوكينزيولوژي يا آسيب شناسي حركتي:

زماني كه بازو بالابرده مي شود،فضاي زير آكروميون (شكاف بين لبه قدامي آكروميون وسراستخوان بازو) يعني جاييكه تاندون عضله فوق خاري(supra spinatous) رد ميشود ،تنگ ميگردد.

وجود هرساختمان غيرطبيعي استخواني-مفصلي، مثل خارهاي استخواني يا التهاب مفصلي يا ناهنجاري هاي مادرزادي و اكتسابي در مفصل شانه مي تواندعاملي باشد براي بروز التهاب منجر به اين بيماري.

واما شايد مهمترين علت بروز اين بيماري ضعف عضلات چرخاننده بازو است و چون اين عضلات نقش حمايتي و ثابت كننده در اين مفصل دارند،ضعف آنها باعث بالا كشيدن سراستخوان بازو وتنگ تر شدن فضاي زير آكروميون و نهايتاً تحت فشار قرارگرفتن تاندون عضلات چرخاننده در اين محل مي شود .

انجام حركات تكراري در مفصل شانه ،بخصوص حركاتي كه توام با بالا بردن بازو باشد اينحالت را تسريع يا تشديد ميكند. مثل حركات معمول اندام فوقاني و مفصل شانه در شناكردن يا پرتاب كردن.

شنا گران بسته به زمان و شدت تمرين ،در هر جلسه 1200 تا 2000بار چرخش شانه مي دهند كه مي تواند موجب بالا بردن احتمال بروز آسيب گردد.

اين نكته قابل ذكر است كه عضله نردباني قدامي (serratus anterior) و ذوزنقه اي (Trapezius) نقش قابل توجهي در حركات شانه از جمله بالا بردن آكروميون موقع حركات روبه بالاي بازو دارند ،بنابراين ضعف اين عضلات هم باعث تنگ شدن فضاي زير آكروميون مي گردد.

علايم و نشانه ها : شايعترين علايم شامل درد،ضعف عضلات و محدوديت حركات شانه است.

درد با بالا بردن بازو تشديد ميشود . همچنين بطور معمول درد در شبها و بخصوص اگر روي شانه مبتلا بخوابند بيشتر مي شود.

در معاينه معمولاًموقع حركت فعال بالابردن بازو ،بين زاويه 120-60 درجه درد بروز مي كند . در بالا بردن غير فعال بازو اگر با دست ديگر روي آكروميون فشار بياوريم درد ايجاد ميشود و اگر فشار را برداريم ،درد معمولاً كم يا قطع مي شود.

روشهاي تشخيص:

عكس ساده و MRI كمك كننده هستند . همچنين سونوگرافي و آرتروگرافي كاربرد دارند.

درمان: بطور خلاصه درمان مديكال شامل مصرف ضد التهاب هاي غير استروئيدي و تزريق داخل مفصلي كورتيكواستروئيدهاو حتي بي حس كننده ها.

و درمانهاي جراحي باز و آرتروسكوپي در مراحل پيشرفته تر.

ولي از نظر ورزشهاي اصلاحي بطور خلاصه و البته بعد از تشخيص آسيب شناسي عضلاني-اسكلتي – مفصلي ،ورزشهاي مناسب براي تقويت عضلات چرخاننده بازو و در صورت نياز تقويت عضلات دندانه اي قدامي و ذوزنقه اي (serratus anterior &trapezius)

اصلاح تكينيك شنا از جمله در مرحله Body rolling و حركت هاي بالاي سر بردن دست (over head movement) از جمله اين نكته مهم كه در هر حركت بايد آرنج جلو دار حركت باشدونه كف دست و همينطور چرخش كافي تنه موقع نفس گيري.

و بالاخره نكته مهم كه در چند مطالعه علمي هم ثابت شده ، اينكه شناي كرال پشت به نسبت احتمال بروز آسيب را بيشتر مي كند و لذا درمراحل درمان بايد اين شنا را قطع نمود.