پوکی استخوان از طرف سازمان جهانی بهداشت پس از بیماری های قلبی وسرطان ها به عنوان سومین معضل بهداشتی جهان تعیین شده واپیدمی خاموش نام گرفته است .

در گذشته تصور بر آن بود که پوکی استخوان مخصوص زنان یائسه است اما با گسترش همه جانبه ورزش وفعالیت های شدید بدنی که بعضی از ورزشکاران نخبه انجام می دهند خطر پوکی استخوان این بخش از زنان را نیز به شدت مورد تهدید قرار داده است.علت اصلی پوکی استخوان کاهش هورمون استروژن وبه دنبال آن از دست رفتن تراکم استخوانی است .اما عوامل گوناگون هورمونی , شیوه زندگی بی تحرک,تغذیه نامناسب ,عوامل ارثی ومصرف دخانیات را نیز می توان در این زمینه مهم تلقی کرد .

این عارضه قابل پیشگیری است ومثلث درمانی آن عبارتست از فعالیت بدنی کافی , تغذیه مناسب وصحیح ودر صورت نیاز استفاده از دارو.

تاثیر فعالیت بدنی بر جلوگیری از پوکی استخوان حتی پس از یائسگی هم مشاهده شده است ,اما اگر این فعالیت به شکل بی رویه وآنقدر شدید باشد که باعث اختلالات قاعدگی وهورمونی در زنان شود خود یکی از عوامل تشدید کننده پوکی استخوان خواهد بود.

مقدمه

.

عوامل خطر زای پوکی استخوان

تنها در چند سال اخیر بوده است که در مورد بیماری پوکی استخوان تحقیقاتی اصولی به عمل آمده است ,ما همگی با افزایش سن ,مقداری از استخوان بدن خویش را از دست می دهیم ,اما این امکان وجود دارد که با کاهش دیگر عوامل خطرزا این ضایعه استخوانی را به حداقل برسانیم .

استئوپنی عبارت است از کاهش توده استخوانی بدون شکستگی های قابل رویت ویک عامل زمینه ای برای استئوپوروزمی باشد .استئوپوروزمرحله نهایی بیماری است وبا تغییر شکل یا شکستگی درمهره ها ظاهر می شود .درمورد پیشگیری از بعضی ازعوامل خطر زای پوکی استخوان همچون ((انحراف جانبی ستون فقرات ))

که یک ناهنجاری مادر زادی است از دست ما کاری ساخته نیست ,اما درعوض می توانیم مثلا بر کلسیم دررژیم غذایی خویش بیفزائیم .

پوکی استخوان وکلسیم ارزیابی نقش کلسیم باید تاکید شود که کلسیم باعث سلامتی

.

پوکی استخوان در زنان ورزشکار

قهرمانان بعضی از رشته های رقابتی مانند شنا ,دومیدانی ,ژیمناستیک وباله به دلیل اهمیت ویژه تناسب اندام درمعرض خطر اختلالات تغذیه ای قرار دارند .که این امر درکنار انجام تمرینات سخت ورزشی به از دست دادن انرژی می انجامد ونقصان انرژی ومهار تولید استروژن در تخمدان ها می تواند به قاعدگی های نامنظم ویا حتی قطع قاعدگی بیانجامد .درنهایت کمبود استروژن به همراه کمبود کلسیم و ویتامین Dناشی از رژیم سخت غذایی,پوکی استخوان را پی خواهد داشت .

راههای پیشگیری ازپوکی استخوان

باید متذکر شد که پیشگیری از پوکی استخوان در دوران بلوغ ونوجوانی شروع می شود .مجموعه ای از ورزش مداوم ,تغذیه کافی ونحوه مناسب زندگی باعث رسیدن به حداکثر میزان تراکم استخوانی بالاتر می شود .مثلث درمانی پوکی استخوان عبارتند از :1-فعالیت بدنی مداوم جهت تحریک استخوان سازی 2-تغذیه مناسب برای ایجاد استحکام دراستخوان های جدید 3-میزان کافی هورمون استروژن جهت نگهداری استخوان های ساخته شده .

1-ورزش

اثر تمرین های ورزشی بر تقویت استخوان سازی مستقیما با طول مدت وتداوم تمرین ها متناسب است.ورزش هایی که با حرکات ناگهانی بدن واندام ها همراه هستند واندام ها درجهات مختلف وزن بدن را تحمل می کنند بیشتر باعث تحریک استخوان سازی می شوند .

در آزمایشگاه ملی بروگهاون (آلویا,کوهن ,استونی,کین وآلیس1978) زنان یائسه که به طور گروهی یک ساعت وسه بار در هفته تمرین می کردند مورد مطالعه قرار گرفته اند واز آنجایی که زنان در دوران بعد از یائسگی قرار داشتند ,این انتظار درآنها وجود داشت که کاهش توده استخوانی دیده شود .پس ازیک سال ورزش ,حتی افزایشی نیز در توده استخوانی این افراد به وجود آمد .

درتمرینات ورزشی علاوه برهدف پیشگیری از شکستگی ها افزایش توده استخوانی را نیز باید درنظر داشت.تمرینات ورزشی می تواند وضع ظاهری بدن را نیز بهبود بخشد .با داشتن عضلاتی قوی می توان به نرمی بر روی زمین فرود آمد واز شکستگی جلوگیری کرد.همچنین با تمرینات مناسب دربدست آوردن تعادل وچابکی می توان از سقوط واحتمال آسیب های استخوانی پیشگیری کرد.

2-تغذیه

کلسیم  که یکی ازاملاح مهم است همراه با ویتامین D برای داشتن استخوان های سالم لازم به نظر می رسد. درافراد بالغ مصرف روزانه 800تا 1500میلی گرم کلسیم  و400 واحد ویتامین D توصیه می شود .

جالب این که شیرهای کم چربی منبع بهتری برای دریافت کلسیم و ویتامین D به شمار می روند .

ویتامین K که درسبزیجات با برگ های سبز وجود دارد وهمچنین توسط باکتری های موجود در روده ساخته می شود نیز برای استخوان سازی لازم است .