بیماری دیابت چیست؟

دیابت یکی از شایع ترین بیماری های مزمن است که به آرامی شروع شده و در دراز مدت عوارض جدی بر قسمت های مختلف بدن خصوصاً رگها، اعصاب، کلیه و … دارد. طبق گزارش های سازمان بهداشت جهانی بیماری دیابت (مرض قند)همچنان رو به افزایش می باشد و طبق آمارهای بدست آمده حدود 150 میلیون فرد مبتلا به دیابت در دنیا زندگی می کنند.

عوامل موثر در افزایش بیماری دیابت
1. سالخوردگی
2. تغذیه نامناسب
3. چاقی
4. زندگی ساکن و کم تحرک

انواع دیابت:
1. دیابت نوع اول: دیابتی است که در این حالت لوزالمعده (غده پانکراس) نمی تواند انسولین بسازد و این امر سبب افزایش قند خون می شود. این نوع دیابت بیشتر در کودکان و نوجوانان شایع است و به آن دیابت وابسته به انسولین نیز می گویند. از نشانه های این نوع دیابت می توان به پر ادراری، عطش زیاد، کاهش وزرن و خستگی مفرط اشاره کرد.
2. دیابت نوع دوم: در این نوع دیابت، انسولین در بدن ساخته می شود اما چیزی که سبب افزایش قند خون می شود مقاومت بدن نسبت به انسولین می باشد و انسولین موجود در بدن تأثیری بر کاهش قند خون ندارد که بیشترین نوع دیابت از نوع دوم می باشد.
این نوع دیابت بیشتر در بزرگسالان دیده می شود و عواملی نظیر سن بالا، چاقی، ارث، کمبود فعالیتهای فیزیکی در این بیماری موثر می باشد. علائم بیماری دیابت در این نوع ممکن است ظاهر نشود و بیماری زمانی آشکار شود که عوارض بعدی آن پدیدار شده باشد.
تشخیص بیماری از طریق آزمایش قند خون می باشد.

درمان دیابت:
درمان شامل درمان دارویی و غیردارویی می باشد.
بهترین و مهم ترین طریق درمان غیردارویی عبارت است از:
1. تغذیه مناسب
2. فعالیت بدنی
در دیابت نوع 1 بیمار وابسته به تزریق انسولین می باشد و طبق یک برنامه درمانی تزریق انسولین برای بیمار شروع می شود.
در دیابت نوع 2 ممکن است برای بیمار انسولین هم تجویز شود اما داشتن رژیم غذایی سالم و ورزش و فعالیت و کاهش وزن در درمان این نوع دیابت بسیار موثر بوده و ممکن است قرص های خوراکی برای کاهش قند خون تجویز شود.

عوارض بیماری دیابت:
افزایش غلظت خون سبب آسیب های فراوانی به قسمت های مختلف بدن بخصوص رگ ها و اعصاب می شود و در کل بیماری های زر را بدنیال دارد:
1. بیماری های کلیوی
2. ناراحتی های قلبی – عروقی
3. مشکلات عصبی و کاهش حساسیت اعصاب
4. وارد آمدن آسیب به دست و پا و گاهاً قطع پا
5. آسیب های چشمی

توصیه های ضروری در بیماران دیابتی
1. کاهش اضافه وزن
2. کنترل مرتب قند خون
3. پیاده روی و افزایش فعالیت های بدنی و داشتن یک برنامه ورزشی منظم
4. عدم مصرف غذاهای چرب و سرخ کرده
5. عدم مصرف غذاهای شیرین، مربا، بیسکویت، نوشابه گازدار، بستنی، شیرینی
6. قطع سیگار
7. استفاده از میوه و سبزیجات تازه
8. مصرف دقیق دارو و انسولین طبق تجویز پزشک
9. همراه داشتن کارت مخصوص دیابت
10. عدم استفاده از کفش های تنگ
11. شستشوی مرتب پاها با آب گرم و ماساژ دادن پاها

افراد دیابتی چه نوع فعالیتهایی را می توانند انجام دهند:
1. ورزش های هوازی مثل شنا، پیاده روی، دوچرخه سواری، نرمش های گروهی و تمرینات کششی (مانند یوگا)
2. تمرینات برنامه ریزی شده
3. کار در خانه
4. باغبانی
5. فعالیت های اجتماعی

فواید تمرینات ورزشی در بیماران دیابتی
تحقیقات امروزی نشان می دهند استراحت کامل در درمان دیابت کاملاً مضر است. بنابراین ورزش منظم می تواند از بروز دیابت نوع دوم پیشگیری کند و سبب بهبود متابولیسم گلوکز شود. علاوه بر این ورزش منظم موجب:
1. کنترل قند خون
2. بهبود جریان خون قلب و کاهش ضربان قلب
3. رساندن وزن بدن به حد طبیعی
4. افزایش حساسیت به انسولین
5. کاهش سطح کلسترول و افزایش H.D.L خون
6. کاهش فشار خون
7. احساس رضایت مندی و افزایش انرژی
8. افزایش تحمل نسبت به فشارهای عصبی
9. کاهش خطرپوکی استخوان
در بیماران دیابتی مصرف مقدار زیاد غذا زیانبار می باشد و بهتر است غذا را بطور مساوی در چندین نوبت تقسیم نمود.

توصیه های ضروری جهت انجام فعالیت های ورزشی در بیماران دیابتی
1. وزرش ها یا فعالیت های فیزیکی که برایتان مشکل است را انجام ندهید.
2. در شروع کار، هر چه مدت ورزش کردن کوتاهتر باشد. (چند دقیقه) برای سلامتی تان بهتر است، سعی کنید در هفته اول فقط روزی 5 دقیقه پیاده روی کنید. هفته بعد روزی 8 دقیقه ورزش کنید.
زمانی که توانستید 8 دقیقه ورزش را به راحتی انجام دهید می توانید طول مدت ورزش را تدریجاً به 30 دقیقه افزایش دهید و یا پیاده روی را با سرعت بیشتری انجام دهید.
3. اگر چند سالی است که ورزش نکرده اید و یا قصد دارید که ورزش های سبک را کنار بگذارید و ورزش های سنگین انجام دهید و بیماری قند، قلب، فشار خون و یا بیماری التهاب مفاصل (مثل زانو) دارید باید قبل از آن توسط یک پزشک ویزیت شوید.
4. اگر شما مشکلات مفصلی دارید ورزش هایی که نیاز به تحمل وزن ندارد مثل شنا انجام دهید. این نوع ورزش فشار را از روی مفاصل کم می کند و برای شما مناسب تر می باشد.
5. در انجام فعالیت ورزشی نباید به خودتان فشار وارد کنید . 30 دقیقه ورزش سک (مثل پیاده روی) از نظر سلامت به اندازه 15 دقیقه ورزش سنگین ارزش دارد.
6. برای انجام پیاده روی کفش مناسب بپوشید.
7. از لباس های مناسب های مناسب فصل و سبک که بتوان با آن به راحتی حرکات ورزشی را انجام دارد و جاذب عرق هستند استفاده کنید.
8. برای این که زندگی سالمی داشته باشید در انجام ورزش مداومت داشته باشید.

نکات مهم:
1. بیماران دیابتی باید قبل و بعد از ورزش ، میزان انسولین خون خود را کنترل کنند.
2. بیماران دیابتی در ایامی که قند خونشان بالاتر از 250 میلی گرم در دسی لیتر است ممنوعیت ورزش دارند.

هيات پزشكي ورزشي استان البرز