سپس تمامی نیروی خودم را در مشتم جمع کردم و مشتم را به سمت حریف پرتاب کردم. برای آنکه نیروی زیادی را در آن واحد ایجاد کنید باید ابتدا کاملاً آرامش داشته باشید و قدرت خود را جمع کنید و سپس فکر و تمامی نیرویتان را جهت ضربه وارده بر هدف مورد نظر متمرکز نمایید. مثلاً در بازی تنیس شما حواستان را فقط متوجه ضربه ای می کنید که بایستی بر توپ وارد آورید و سپس بر نقطه ای از زمین که می خواهید توپ در آن جا فرود آید، متمرکز می شوید. بدین ترتیب توپ با سرعتی فوق العاده از راکت جدا شده و دقیقاً در جایی که شما در نظر داشته اید، فرود می آید. به این ترتیب، این ضربه بهترین ضربه ای است که ممکن بود شما بزنید.

بیشتر ما تمرکز را فکرکردن به یک موضوع ویژه، به صورت مطلق و کامل و صد درصد می دانیم؛ درحالی که چنین چیزی نه تنها برای ما بلکه برای هیچ انسان معمولی و درهیچ شرایطی ممکن نمی باشد. ما ابداً قادرنیستیم تمام ذهن خود را بطورکامل و مطلق در اختیار یک موضوع بگذاریم و بقیه ی افکار را درآن زمان از ذهن خود کاملاً حذف کنیم. زمانی که یک انسان می تواند چنین تمرکزی داشته باشد، حداکثر سه الی چهارثانیه است.

مرکزحواس همان قدرمی تواند واقعی باشد که عوامل حواس پرتی واقعیت دارند، یعنی، ما باید بپذیریم که به هرحال، همیشه عواملی حواس ما را پرت می کنند که بعضی ازآن ها منشأ ذهنی و درونی دارند و ازاندیشه ی خود ما ناشی می شوند و بعضی دیگرمنشأ محیطی و بیرونی دارند و از محیط اطراف ما نشأت می گیرند.

در هر رقابت ورزشی " تمرکز " یکی از مولفه های ذهنی است که می تواند در کنار عوامل دیگر در تعیین سرنوشت رقابت در یک لحظه کوتاه اثر گذارد. تمرکز کامل زمانی رخ می دهد که ورزشکار کاملاً درگیر تکلیف باشد و احساس کند که زمان در حال تعلیق است و حس جدا بودن از محیط اطرافش را نداشته باشد. پس با این تفاسیر ضرورت وجود تمرکز در ورزشکاران امری مهم محسوب می گردد. مربیان و ورزشکاران باید تمامی عوامل مخرب بر تمرکز را شناسایی و در جهت تقویت آن بکوشند.

عوامل مؤثر بر کاهش توجه و تمرکز:

عوامل موثر بر تمرکز را می توان در دو دسته درونی و بیرونی به شرح زیر تقسیم بندی نمود.

الف: عوامل درونی:

• توجه به مسابقه گذشته مخصوصاً اگر اشتباه فاحشی داشته باشد.


• توجه به مسابقات آینده، که اگرها در مرکز توجه قرار می گیرد.


• توجه به فشار مسابقه و اضطراب، مثلاً توپی که از دست رفته.


• تحلیل حرکات بدن، مخصوصاً زمانی که حرکات به صورت خودکار درآمده اند.


• خستگی و کاهش ظرفیت پردازش اطلاعات.


• کاهش انگیزه، کافی نبودن آن و درگیری فکری.

ب: عوامل بیرونی:

• محرک های دیداری: تماشاگران، افراد آشنا در میان تماشاگران، ورزشکاران دیگر، شخصیت های مهم، شاخص و یا معروف، فیلمبرداران، عکاسان و ...


• محرک های شنیداری: صدای تماشاگر، حریف، صدای بلند گو، صدای تلفن های همراه و ...


• حقه های حریف: رجزخوانی حین مسابقه، پرت کردن حواس توسط حریف با حرکات نامربوط، (محمد علی کلی در این کار استاد بود).

راهکارهای اساسی جهت نگه داری و تقویت تمرکز:

۱- توانایی جهت دادن توجه به مهارت مورد نظر. افکار ناخواسته را بیرون نکنید و در پی بررسی افکار و احساسات برهم زننده متمرکز نباشید؛ فقط به آرامی توجه خود را به عمل مورد نظر متمرکز کنید. بعضی ورزشکاران با تمرکز بر شیئی مرتبط با رشته خود راه توجه به عوامل غیر مرتبط را می بندند، مثلاً بازیکن تنیس قبل از زدن سرویس به زه راکت تنیس چشم می دوزد و سپس این توجه باریک را به آنچه در لحظه بعد باید انجام دهد (مثل علائم کلامی، احساس قدرت و نگاه به محل ارسال توپ قبل از زدن سرویس ) معطوف میکند.

۲- جهت گیری در زمان حال یا تمرکز در زمان حاضر. مهم نیست که در بازی قبلی یا بازیهای گذشته چقدر شکست خورده اید؛ مهم نیست که در آینده چه خواهید کرد؛ مهم اینست که الآن چه می کنید.
۳- توانایی اجتناب کردن از حواس پرتی و افکار نامربوط. اینکه دیگران چه قضاوتی در مورد شما دارند، اینکه در رسانه ها عملکرد شما چه بازتابی دارد، اینکه حریف بعدی شما کیست و....در لخظات مسابفه کوچکترین ارزشی ندارند. شما سالها برای این لحظات طلایی تلاش کرده اید. این فرصت را با افکار نامربوط از دست ندهید.
۴-توانایی تمرکز بر روی نشانه های مربوط ، زمانی که حواس پرت می شوید. در زمان اجرای مهارت توچه خود را تنها بر روی محرکهای مربوطه و صدای مربی خود معطوف کنید. به محیط اطراف، فلش دوربین، صدای تماشاچی و....توجه نکنید و واکنش نشان ندهید.

و به قول برایان تراسی «دقت و تمرکز  رموز عملکرد عالی هستند »

مجدالدین مستعان – کمیته روانشناسی هیات پزشکی ورزشی استان البرز

منابع:

www.goshachaisport.ir

http://www.aftabir.com/lifestyle/view

http://www.durusport.ir/index.php/1390-05-11-06-45-49/210--maintaining-focus-in-sports