بسیاری از مشاغل،خاصه آنهایی که باید در حالتی خاص به انجام برسند با انواع بیماری های سیستم عضلانی اسکلتی همراهند.اختلالاتی که گاه باعث می شوند فرد توان ادامه ی کار را از دست بدهد.کم نیستند سونوگرافیست هایی که همه ساله برای درمان دردهای گردن و شانه راهی کشورهایی مانند کانادا می شوند تا با کمک کایرو پراکتیست ها سلامت خود را به دست بیاورند.آرایشگرهای زیادی هستند که از سندرم تونل کارپال یا سندروم خروجی قفسه ی سینه رنج می برند یا خیاطانی که دچار شانه های گرد شده و گوژپشتی هستند....جراحان ،نقاش ها،مکانیکها و....از این قاعده مستثنا نیستند....
شاید بهتر باشد همان گونه که در دوران جنگ به جهادگران جهاد سازندگی لقب سنگرسازان بی سنگر اعطا شد ،امروز به جمع بزرگی از پزشکان لقب سلامت سازان ناسلامت ، به مکانیک ها، عنوان تعمیرکنندگان فرسوده و به آرایشگران،صفت زیباسازان نازیبا اعطا شود.این در حالی است که با اجرای دستورات ساده ای می توان از بروز بسیاری از این مشکلات جلوگیری کرد.بسیاری از این اختلالات نیز قابل درمان هستند...
هدف از این سلسله نوشتارها معرفی اختلالاتی است که در کمین  سیستم اسکلتی عضلانی افراد،به خصوص شاغلین اداری و سایر حرفه هاست و می تواند به قیمت پایان عمر حرفه ای آنان تمام شود.سعی بر این است به زبانی ساده علت ایجاد بیماری ها شرح داده شوند و همچنین روش های درمانی ساده و عملی جهت هر یک از آنها بیان شود.

 بخش نخست؛

 «اختلال سر به جلو»

در حالت عادی و در نگاه از کنار،گوش و مرکز شانه در یک خط قرار می گیرند اما هستند کسانی که گوششان بسیار جلوتر از مرکز شانه شان دیده می شود...
البته این اختلال از آن دسته ناخوشی هایی است که آهسته آهسته و به مرور زمان شدت پیدا می کند و هم ظاهر ناپسندی ایجاد می کند و هم باعث دردسرهای فراوانی می شود.گفته میشود که کله ی آدمی برای اینکه سرجایش بایستد چیزی در حدود 5 کیلوگرم بار بر عضلات نگه دارنده اش به خصوص آنها که در پس سر و شانه و پشت قرار دارند تحمیل می کند حال اگر سر به سمت جلو متمایل شود به ازای هر اینچ(2.5سانتی متر) جابجایی،5 کیلوگرم دیگر به این وزن افزوده می شود.در موارد شدید تا 15 کیلوگرم اضافه بار به عضلات نگه دارنده تحمیل می شود

امروزه به این شکل از سر "گردن مرغی" می گویند اما  در دنیای قدیم این اختلال  در محققین و اهل علم بیشتر دیده می شد به همین دلیل این وضعیت به "گردن مطالعه گران" و یا "سر ِ محققان" شهره بود...
"درخت هر چه پربارتر سر به زیر تر " ....البته ضرب المثل خوبی است به خصوص در مورد صاحبان مشاغل اداری و خدماتی، که سری پربار دارند اما ای کاش در این مورد خاص چندان هم سر به زیر نباشند که عواقب چندان خوشایندی به دنبال نخواهد داشت...
سر برای این که درست روی بدن قرار بگیرد باید از همکاری پیچیده ی چند گروه عضله بهره بگیرد.در قسمت جلو و در لایه ی سطحی عضله ی استرنو کلیدو ماستویید وجود دارد که می تواند سر را به جلو و پایین خم کند وقتی شما با کمال تواضع در مقابل مخاطب خود سر خم می کنید همین عضله است که بیشترین فعالیت را انجام می دهد.البته اعمال دیگری هم از این عضله ی مستطاب بر می آید که در این مقال نمی گنجد....اما وقتی چانه را کمی به سمت عقب و پایین می کشید و در کمال جلال و جبروت بادی به غبغب می اندازید از خم کننده های عمقی گردن والبته کشنده های سطحی پس سر بهره می برید.هر کدام از این عضلات باید دارای تونیسیته ی مشخصی باشند تا سر بتواند درست در خط وسط قرار بگیرید اما در مشاغلی همچون دندانپزشکی که اغلب با وضعیت های خاص بدن همراهند و مستلزم خم شدن بیش از حد سر برای مدت های طولانی می باشند تعادل بین این عضلات از بین می رود یعنی خم کننده های سطحی بیش از حد سفت می شوند و خم کننده های عمقی و عقب کشنده های سطحی شل و ضعیف می شوند،همین است که سر رو به جلو حرکت می کند و ظاهری ناخوشایند و دردی جانکاه را نثار فرد مبتلا می کند...

اما چاره ی کار چیست؟
معمولا راهکارها ساده و قابل انجامند اما کمتر به آنها توجه می شود.لزوم استفاده از تجهیزات و ارگونومی مناسب را جدی بگیرید.ارتفاع صندلی،نورمناسب،اصلاح وضعیت نشستن بیمار و درمانگر از دیگر توصیه ها هستند که کمک های بزرگی می کنند. اما در این میان چند دستور ساده ی ورزشی می تواند وضعیت شما را بهبود ببخشد:

1.هر روز صبح و عصر قبل از شروع به کار وضعیت بدنی خود را اصلاح کنید:





پشت به دیوار بایستید،پاها را به اندازه ی عرض شانه ها باز کنید و پاشنه و باسن را به دیوار مماس کنید.باید سعی کنید شانه ها هم به دیوار مماس شوند.البته باید تیغه های شانه با دیوار تماس پیدا کنند نه سرشانه ها،این درست ترین وضعیت ممکن است.سعی کنید تیغه های شانه را به دیوار بفشارید.و قفسه ی سینه را کشش دهید.



.حالا باید سعی کنید تا پشت سر هم به دیوار مماس شود اما نباید سر را به عقب خم کنید چون در این صورت قوس گردن افزایش پیدا می کند و وضعیت بدتر می شود باید سعی کنید سر را به بالا بکشید و طول گردن را افزایش دهید ..این بهترین وضعیت ممکن است.به مدت یک دقیقه در این حالت بمانید.

2.روی زمین دراز بکشید و زانو های خود را خم کنید.به سقف نگاه کنید و دقت کنید که نوک بینی تان درست موازی سقف باشد.



سعی کنیدبدون حرکت دادن گردن پیشانی را به آرامی  سمت جلو حرکت دهید..دقت کنید که فاصله ی چانه و گردن نباید تغییری کند  و این کل سر است که کمی به سمت عقب کشیده می شود.در این حالت نوک بینی شما قوس کوچکی را در هوا رسم می کند.حالا به آهستگی به حالت اولیه برگردید.این حرکت را ده بار تکرار کنید.در روزهای بعد و به تدریج تعداد تکرارها را تا بیست بار افزایش دهید و سپس تعداد ست ها را به دو تا سه بار افزایش دهید.




.به موازات افزایش مهارت می توانید این کار را در حالت ایستاده هم انجام دهید.


3.روی صندلی بنشینید.زانوها باید نود درجه خم شده باشند و گردن و پشت در حالت راست قرار گرفته باشد


.سعی کنید شانه ها را تا جایی که می توانید عقب بکشید تا تیغه های شانه به هم نزدیک شوند.سه ثانیه در چنین حالتی بمانید و به آرامی به حالت اولیه برگردید.این حرکت را ده بار تکرار کنید و به مرور زمان آن را تا ده ثانیه افزایش دهید.

البته باید یادآوری شود که بهتر است در موارد شدید برای کاهش درد و سفتی عضلات از درمانهای دستی ،ماساژ و طب سوزنی استفاده کنید.این را به عهده ی متخصص پزشکی ورزشی بگذارید.

دکتر امید مرجمکی - مسئول کمیته آموزش هیات پزشکی ورزشی استان البرز

منابع و مآخذ:

1.therapeutic exercise kisner 6th edition

2.http://wikihow.com/Correct-Forward-Head-Posture

3.Tension-Type And Cervicogenic Headache: Pathophysiology, Diagnosis, And Management

by César Fernández-de-las-Peñas

4.Fundamentals of Musculoskeletal Assessment Techniques

 By M. Lynn Palmer, Marcia E. Epler, Marcia F. Epler