فقدان آگاهی و دانش ورزشکاران از این موضوع مهم اولین مشکل و سدی است که مانع عجین شدن آنها با آموزش مهارت های ذهنی می شود. ورزشکارانی که با مهارت ها و تکنیک های ذهنی عجین شده اند، نسبت به دیگر رقبا از یک برتری برخوردارند، به دلیلی که به خوبی می دانند چطور بر مشکلاتی که بر عملکرد آنها سایه افکنده غلبه کنند. انها در تمرین بسیار خوب ظاهر می شوند و به عنوان یک رقیب در نقش خود در حین مسابقه غرق می شوند. این ورزشکاران پس از آنکه مرتکب خطا و اشتباه می شوند به جای آنکه مایوس و ناامید شوند، می توانند اشتباه موجود را با کنترل هیجانات خود بپذیرند، با قدرت تمام به بازی برگردند و به حداکثر اوج قدرت ورزشی خود رسیده و تا پایان بازی قوی و مستحکم به کار خود ادامه دهند و عملکردی توام با اعتماد به نفس از خود ارائه دهند. به علاوه آنها می توانند از حواس پرتی خود در بازی جلوگیری کرده و بر اجرایی کردن طرح موفقیت خود روی هر بازی متمرکز شوند.
آگاه کردن ورزشکاران از فواید تمرین های ذهنی بسیار حائز اهمیت است. به آنها خاطر نشان کنید که اگر تمرینات و آموزش های ذهنی را جدی بگیرند بدان معنی نیست که دیوانه اند یا مشکل روانی دارند، بلکه آنها بسیار باهوشند و توانایی ذهنی بسیار بالایی برای شرکت در رقابت و پیروزی در آن را دارند. با برخی از تمرینات ذهنی ورزشکاران می توانند اعتماد به نفس و تمرکز خود را تقویت کنند. ورزشکاران زمانی با آموزش ذهنی مانوس می گردند که آن را به طور شفاف و کامل بشناسند و از فواید آن مطلع گردند. با این وجود بهترین راه برای اینکه ورزشکاران به اهمیت آموزش های ذهنی پی ببرند آن است که برای اولین بار خودشان این تجربه را کسب کنند.
وقتی از یکی از قهرمان سوپرلیگ سوال شد که چگونه خودش را برای بزرگترین مسابقه زندگی اش آماده کرده است، او در پاسخ گفت :" به نظر من راه حل اصلی آن است که بتوانید روی آماده سازی خود تمرکز کنید. نباید اجازه دهید که جو مسابقه شما را بگیرد و مسائل جانبی باعث حواس پرتی شما شود و شما را از آنچه باید انجام دهید دور کند. لازم است نشان دهید برای رقابت و مسابقه آمادگی لازم را دارید و تمام احتمالات را پیش بینی کرده اید و بدانید که دقیقا میخواهید چه کاری را انجام دهید. زمانی که ذهن شما از قبل آماده است و میدانید که میخواهید چه کار کنید و برنامه ریزی لازم را انجام داده اید تنها چیزی که باقی میماند اجرای آن است. "
پیش بینی کردن تمام احتمالات در طول مسابقه بهترین روش برنامه ریزی جهت کسب موفقیت است. اگر میخواهید از نظر ذهنی خود را برای هر آنچه که ممکن است در طول مسابقه برایتان اتفاق بیفتد، آماده کنید، نباید کنترل هیجانات خود را از دست بدهید. فکر درست آن است که آنچه که ممکن است بر شما فشار وارد کند و باعث عصبانیت شما شود را پیش بینی کرده و از قبل استراتژی لازم برای مهار کردن این مشکل را داشته باشید. زمانی که شما از نظر ذهنی آمادگی ذهنی لازم را دارید و با یک برنامه تکمیلی بازی می کنید، بسیار ساده تر می توانید با مشکلی که به یکباره با آن مواجه می شوید، مقابله کنید و از پس آن برآیید.
یکی از روش هایی را که شما میتوانید برای آماده سازی ذهنی در مسابقه از آن استفاده کنید و به کمک آن تمام احتمالات ممکن را پیش بینی کنید، استفاده از تصویر سازی ذهنی است. تصویر سازی ذهنی توانایی خلق تصاویر واضح و شفاف و با جزئیات در ذهن می باشد.
چگونه عقب افتادگی در بازی را پیش بینی می کنید؟
برخی از مردم تصور می کنند که اگر عقب افتادگی در بازی را پیش بینی کنند، راه مثبتی برای آماده سازی روانی انتخاب نکرده اند. اما من بر این باورم که همیشه همه چیز طبق برنامه پیش نمی رود و شما باید همواره انعطاف پذیر باشید و بتوانید یک سری تغییرات در بازی خود ایجاد کنید و بتوانید خود را با شرایط سخت وفق دهید . طبق گفته دکتر کن راویزا ورزش کردن همیشه به معنی بازی نیست، بلکه باید بیاموزید که هنگام بازی چگونه تغییرات مورد نیاز را ایجاد کنید.
در این راستا، مرحله ی اول پیش بینی کردن عقب افتادگی ،حواس پرتی و محرک های هیجانی است.با عواملی شروع کنید که در گذشته باعث ایجاد چالش و مشکل شده اند.
در زمان عقب افتادگی یا جبران مشکلات پیش بینی نشده، بهتر است به این سوالات بیاندیشید:
1. پنج موقعیتی که به نوعی باعث حواس پرتی شما می شود را نام ببرید.
2. چه مواقعی (غیر از مسابقه) احتمال دارد که شما بیشتر از هر زمانی مضطرب و نا امید شوید؟پنج موردشان را نام ببرید و آن فکری که همراه شرایط ناامیدی است را بیان کنید.
3. چه زمانی در مسابقه بیشتر از هر زمانی استرس می گیرید و دلواپس می شوید؟
4. اگر چیزی طبق برنامه ای که از قبل داشتید، پیش نرود چه چیزی باعث می شود که در حین گرم کردن و یا در طی مسابقه حواستان را پرت کند؟
5. چه چالشی ممکن است روی بازی شما تاثیر بگذارد و آن را بر هم بزند؟ به عنوان مثال آیا فراموش کردن یکی از وسایل مورد نیاز مسابقه می توانند چنین تاثیری بر روی بازی شما بگذارد؟
مرحله ی بعدی آن است که از قبل با خودتان بیاندیشید که در مقابل هر کدام از این چالش ها چه واکنشی را نشان دهید. در چنین شرایطی داشتن یک استراتژی آماده و از پیش برنامه ریزی شده و تمرکز روی آن کمک بزرگی است. همیشه در ورزش اتفاقاتی می افتد که خارج از کنترل شما هستند، بنابراین همیشه داشتن راه حل های از پیش آماده شده، مانع از حواس پرتی شما در طول بازی می شود و به جبران عقب افتادگی در بازی کمک می کنند.
تهیه و تنظیم: مولود مشهدی اسماعیل، دکتر افسانه صنعت کاران
کمیته روانشناسی هیات پزشکی ورزشی استان البرز
منبع: