شنبه ۷ اردیبهشت ۱۳۹۸ - ۱۸:۴۲

آنچه باید درباره مکمل ها بدانیم

مرکزی

مکمل ها موادغذایی سریع الجذبی هستند که به منظور دستیابی به هدف خاصی دربدن طراحی و ساخته می شود .

مکمل ها موادغذایی سریع الجذبی هستند که به منظور دستیابی به هدف خاصی دربدن طراحی و ساخته می شود و اولین بارتوسط پزشکان در جهت کاهش دوره نقاهت بیماران استفاده شد.

علل گرایش افراد به مکمل های ورزشی

  • جبران رژیم غذایی ناکافی
  • جبران فشار زیاد تمرینات و مسابقات
  • ارتقای عملکرد ورزشی
  • عقب  نماندن از هم تیمی یارقیب
  • عوامل دیگری مثل ترکیب بدن و به عبارت دقیقتر تغییرات سایز بدن
  • به عنوان جایگزین برای داروهای نیروزا

مکمل غذایی ورزشی حاوی چه موادی است؟

  • انواع و مقادیر مختلف مواد غذایی شامل کربوهیدراتها، پروتئین ها، چربی ها، املاح، مواد معدنی و ویتامین ها.
  •  مکمل های ورزشی غیرهورمونی معمولاً حاوی همان موادی است که در مکمل های غذایی تقسیم میشود. اما ترکیبات و مقدار مصرف آن بر اساس میزان نیاز ورزشکاران است.
  • مکمل های ورزشی هورمونی علاوه بر مواد  غذایی دارای هورمونها و پیش ساز هورمونها نیز می باشند.

چرا مکمل غذایی جایگزین غذا و یا در کنارآن مصرف می شود؟

  • بخاطر حمایت تغذیه ای، شرایط فرد طوری است که لازم است ترکیبات غذایی بیشتری به وی برسد لذا لازم است غذا کم حجم تر، خالص تر و قابل جذب تر باشد. تصور کنید برای حمایت تغذیه ای فردی لازم است به ازای هر کیلوگرم از وزن بدن وی که ۷۰ کیلوگرم است روزانه ۲ گرم پروتئین تجویز گردد در چنین شرایط خاصی اگر تنها راه رساندن پروتئین گوشت در نظر گرفته شود با توجه به نوع گوشت لازم است حدود ۷۰۰ تا ۱۴۰۰ گرم گوشت در رژیم روزانه وی موجود باشد، مطمئناً تحمل چنین رژیم سنگینی برای فرد مشکل است لذا مصرف مکمل های پروتئینی توصیه می گردد که کم حجم تر و خالص تر هستند.

آیا مکمل تقلبی هم وجود دارد؟

  • متاسفانه بله، در تمامی دنیا افراد سودجو وجود دارند. متاسفانه اکثر مکمل های موجود در کشور ما یا تاریخ مصرفشان گذشته است و یا بصورت تقلبی تهیه و تولید می شوند.

علت :

  • سود جویی، رقابت و بازار یابی برای فروش بیشتر، تولید کنندگان برای افزایش کاذب کارآیی محصولات خود موادی به محصولات خود اضافه می کنند و نام آن را فاش نمی کنند تا کارآیی و فروش بیشتری داشته باشد. متاسفانه اکثر این مواد بی نام، هورمونها هستند.
  • از طرف دیگر هیچ قانون جهانی و ملی در کشورهای تولید کننده وجود ندارد که تولید کنندگان مواد غذایی را ملزم به فاش کردن تمامی مواد موجود در محصولات خود کند. تولید کنندگان نیز با تمسک به آنکه محصولات ایشان دارای فرمول خاصی است از افشای آن طفره می روند.

محتویات مکمل های موجود در بازار ایران

  • بسته بندی های زیبا و تاریخ  مصرف کاذب
  • پودر گچ
  •  شیرخشک  تاریخ مصرف گذشته
  •  آرد، اسانس
  •  رنگ صنعتی
  •  پودر چوب
  •  جوش شیرین
  •  پودر کشک و فلزات سنگین و بسیاری مواد غیر بهداشتی دیگر نظیر فضولات حیوانات.

عوارض ناشی از مصرف مکمل های تقلبی

  • ریزش مو، حالت عصبی و پرخاشگری ، خشکی پوست، خشکی مخاط، تپش قلب، سردرد، سرگیجه بر هم خوردن سیکل قاعدگی  ماهیانه در بانوان، حواس پرتی، فراموشی، تعریق فراوان، بوی بد بدن و دهان، مدفوع چرب، اسهال، حالت تهوع، کم یا زیادشدن خواب، کم یا زیاد شدن میل به غذا، بی قراری، خستگی ذهنی، توهم، شنیدن صداهای اضافی در گوش، تورم زیر چشم، تورم صورت، غلیظ شدن ادرار و ... .
  • ناراحتی های کبدی، کلیوی، قلبی عروقی  

مشکلات مصرف مکملهای غذایی و ورزشی چیست؟

  • شاید مهمترین مشکل آن باشد که برخی مکمل ها ی غذایی حاوی موادی هستند که بر روی برچسب آنها نوشته نشده است. به عبارت دیگر مصرف کننده ممکن است مکملی مصرف کند که مواد دیگری داشته باشد که روی برچسب آن نوشته نشده است.

آیا  بی اطلاعی ورزشکاران از محتویات دقیق مکملها مانع مجازات و محرومیت ایشان نمی شود؟

  • خیر، طبق قوانین ورزشی و سازمان جهانی مبارزه با دوپینگ و کمیته بین المللی المپیک  هر  ورزشکار مسئول و پاسخگوی موادی است که در بدن وی ردیابی می گردد و فرقی نمی کند، بی اطلاع بوده و یا عمداً مصرف نموده است  . در هر صورت وجود یک ماده ممنوعه در بدن ورزشکار ارتکاب به دوپینگ محسوب می گردد.

تحقیقات  کمیته بین المللی المپیک درباره مکملهای غذایی ـ ورزشی؟

  • در سال ۲۰۰۲، کمیسیون پزشکی کمیته بین المللی المپیک ۶۳۴ محصول از مکمل های  غذایی را که ادعا شده بود غیر هورمونی هستند مورد بررسی قرار داد. این ۶۳۴ محصول از ۲۱۵ تولید کننده معروف از ۱۳ کشور جهان بود که از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۱ در تبلیغات و بازاریابی اینترنتی معرفی شده بود. تمامی محصولات در آزمایشگاه معتبر و مورد تایید کلن آلمان مورد بررسی و تجزیه و تحلیل گردید.
  • ۹۴ محصول یعنی ۸/۱۴ درصد از کل مواردحاوی موادی بودند که در برچسب آنها نامی از آن ذکر نشده بود. و آزمایش دوپینگ را مثبت میکردند. از تعداد ۹۴ محصول آلوده، ۲۳ محصول  حاوی پیس سازهای هورمونی تستوسترون و ناندرولون(Nandrolone) بودند، ۶۴ محصول  حاوی پیش سازهای تستوسترون  و  ۷  محصول حاوی پیش سازهای ناندرولون به تنهایی بودند.
  • در ضمن ۶۶ محصول دیگر غیر از ۹۴ محصول آلوده یعنی ۴/۱۰ درصد دیگر حاوی موادی بودند که در حد مرز (Borderline  ) مواد ذکر نشده بر روی برچسب قرار داشته اند.
  • نتایج نشان  میدهد محصولات ۱۰ کشور از ۱۳ کشور آلودگی داشته و آلودگی مکمل ها در بین این ۱۰ کشور از ۳ تا ۲۵ در صد بوده است.
  • درصد آلودگی آمریکا، آلمان و انگلستان از عمده ترین تولید کنندگان مکمل های غذایی ورزشی هستند به ترتیب  ۸/۱۸، ۹/۱۱ و ۹/۱۸ درصد یوده است  .

پس مصرف مکمل علاوه بر خطر مثبت شدن نتیجه دوپینگ یک ورزشکار، تیغ دولبه ای است که به مراتب بیشتر از آنکه منفعتی به بدن ورزشکار برساند، برای بدن او عوارض دارد و سلامتی اش را به خطر می اندازد  و  نباید صرف مشاهده این مکمل ها در ویترین برخی اماکن، نسبت به تهیه آنها اقدام کنیم.

شرایط مصرف مکمل در ورزش قهرمانی

نیاز  به حمایت تغذیه ای چگونه مشخص می گردد؟

با گرفتن شرح حال کامل، بررسی تغذیه ای، معاینات بالینی و آزمایش های پاراکلینیک. در چنین شرایطی انرژی تام مورد نیاز شبانه روز (Total Daily Energy Expenditure) با اعمال ضریب فعالیت (Activity Factor) و ضریب جراحت و بیماری (Injury Factor) محاسبه می گردد و نوع رژیم و مقدار کالری و ترکیبات غذایی مورد نیاز مشخص می گردد.

از سویی باید هدف از مصرف مکمل و همچنین نوع، شدت،  مدت فعالیت ورزشی و نیاز فیزیولوژیکی، نداشتن عوارض، سیستم انرژی مورد نیاز،  دوز مصرفی، زمان و سابقه مصرف ورزشکار مشخص شود.

مکملها به ۴ گروه تقسیم می شوند:

گروه  A: اثر تایید شده دارند مثل ویتامین C

گروه  B: تحت بررسی گلوتامین

گروه  C:  دلیلی بر مفید بودن آنها نیست مثل آمینو اسید

       گروه  D: موادممنوعه

گروه A

• منبع خوب و در دسترس غذایی برای ورزشکاران

• چنانچه براساس پروتکل و شرایط مشخص مصرف شوند می توانند در افزایش توانمندی و ریکاوری موثر باشند.

• در دوز و پروتکل توصیه شده ایمن هستند.

گروه B
• مفید بودن در برخی جمعیت ها، گاها درغیر ورزشکاران و احتمال افزایش توانمندی ورزشکاران.
• مورد توجه مربیان و  ورزشکاران.
• بی خطر در دوزهای توصیه شده.

کورکومین، کئورستین، تارت آب گیلاس، آب توت ها، گلوتامین، آنتی اکسیدان هایی C ,E، روغن ماهی، گلوکوزامین، کارنیتین، HMB.

گروه C

• مدارک ناکافی علمی برای اثر بخشی
• ممکن است در برخی افراد مفید باشد
• هر مکملی از دو گروه قبلی و گروه D  نباشد و یا با پروتکل متفاوت توصیه شود، در این گروه قرار می گیرد.

گروه D

• خطر مثبت شدن تست دوپینگ.

• آلودگی احتمالی به ترکیبات ممنوعه.

• نباید توصیه و مصرف شوند.

افدرین، استریکنین، سیبوترامین، متیل هگزین آمین، سایر محرک های گیاهی، DHEA، آندروستندیون، نوراندرو استندیون،  سایر پروهورمون ها.

پدیدآورندگان:

زیر نظر: دکتر ناصر عزیزی/ رئیس هیات پزشکی ورزشی استان مرکزی

پرستو معظمی گودرزی/ نائب رئیس بانوان هیات پزشکی ورزشی استان مرکزی 

ارسال نظر

شما در حال ارسال پاسخ به نظر « » می‌باشید.