برخی کارشناسان یکی از دلایل نتایج ضعیف تیم فوتبال استقلال در لیگ برتر امسال را شب زنده داری برخی بازیکنان اعلام کرده اند دیر خوابیدن بازیکنان، همه جوره می تواند روی کیفیت فوتبال آنها تاثیربگذارد. برنامه خواب بعضی از فوتبالیست ها این شکلی است که تا بامداد بیدار هستند و در عوض، تا ظهر می خوابند. کوچکترین تاثیر این سبک از زندگی، تنبل شدن بازیکنان است. به همین خاطر مربیان معمولا تلاش می کنند تا تمرینات را صبح برگزار کنند اما این مسئله هم باعث می شود تا بازیکنان را خواب آلود سر تمرین بببیند به همین خاطر بی خیال تمرین صبح می شوند و معمولا تمرینات را بعد از ظهر برگزار می کنند تا بازیکنان شان خمیازه نکشند. حشمت مهاجرانی سرمربی اسبق تیم ملی در این باره می گوید: «بازیکنان باید همه چیز را کنترل کنند که یکی از نکات مهم خواب شان است. مربی نمی تواند هر شب به خانه بازیکنان برود. بازیکن در اروپا می داند که اگر درست نخوابد، تغذیه درست نداشته باشد و سالم زندگی نکند، عمر حرفه ای فوتبالش زود به پایان می رسد و اول از همه، خودش ضرر می کند. ولی در ایران هنوز این تفکر حرفه ای جا نیفتاده است.»

بی شک کریس رونالدو و لیونل مسی، الگوهای بارز زندگی حرفه ای فوتبالیست ها هستند. رونالدو همیشه زود می خوابد و زود هم بیدار می شود. او در مصاحبه ای از سبک زندگی اش گفت و از اینکه ساعت 6 صبح بیدار است و صبحانه مفصل می خورد و تا شب سرحال است. او گفت که برای تبدیل شدن به فوتبالیست حرفه ای، مجبور است روزی نزدیک به 4 تا 5 ساعت تمرین کند. مسی هم دقیقا همین شکلی زندگی می کند. شاید آنها الگوهای سختی برای فوتبالیست های ایرانی باشند اما همین علی دایی، نکونام، فرهاد مجیدی، عابدازده و... می تواند الگوی فوتبالیست های ایرانی باشند.

دایی در زمان بازیگری اش همیشه قبل از ساعت 10 شب می خوابید و جزو فوتبالیست هایی بود که اگر 7 صبح هم با او تماس می گرفتید بیدار بود. احمدرضا عابدزاده هم همیشه قبل از ساعت 10 شب می خوابید تا ساعت 6 صبح بیدار شود. او هنوز هم به همین سبک زندگی می کند. نکونام هم به همین دلیل هنوز در سن 35 سالگی پیشنهاد خارجی دارد و می تواند ترانسفر شود. فرهاد مجیدی در اواخر سال های بازیگری اش اگر موفق بود به خاطر تغییر در سبک زندگی اش بود و توانست با تنظیم خواب، تغذیه و البته تمرینات منظم، به آن سطح از آمادگی برسد.

اشکان دژاگه بازیکن تاثیرگذار تیم ملی زمانی که در ولفسبورگ بازی می کرد، یک بار در مصاحبه ای گفت: «در اردوها روی خواب ما بسیار حساس هستند و گاهی حتی به ما می گویند باید چه شکلی بخوابید...» اما برعکس در طول تاریخ فوتبال ایران، بارها و بارها روایت هایی جنجالی از زنده داری فوتبالیست ها در اردوی تیم های باشگاهی و ملی شنیده شده است.

در یکی از تورنمنت های آسیایی، در همین زمینه اتفاق عجیب و غریب کم در اردوی تیم ملی نیفتاد. روایت است بازیکنان بدون هماهنگی شبانه اردوی تیم ملی را ترک کردند و ساعت 2.5 صبح به هتل بازگشتند. مربی همان تیم که بعدها فهمید در اردو چه خبر بوده، در تورنمنت بعدی تا حدود ساعت 4 صبح در لابی هتل می نشست تا مبادا بازیکنانش از اتاق ها خارج شوند، دریغ از اینکه بعضی بازیکنان با گره زدن ملحفه ها به هم، از پنجره اتاق به بیرون رفتند و شب را در کافه های شهر گذراند و بعد از با همان روش، به اتاق ها برگشتند. سرمربی تیم اما تصور می کرد به خوبی حواسش به همه چیز بوده و بازیکنان خواب هستند!

بعدها، در جام ملت های 2000 لبنان هم کم اتفاق عجیب و غریب در اردوی ایران نیفتاد و همین هفته گذشته بود که دایی از ماجرای لب ساحل رفتن بازیکنان گفت. اما نکته اینجاست که روایت هایی باور نکردنی درباره شب زنده داری بعضی بازیکنان در آن تورنمنت در سواحل زیبای لبنان، نقل است.

سال گذشته در لیگ برتر هم ماجرای آنلاین بودن بعضی از بازیکنان تا پاسی از شب شب در رسانه مطرح شد که یکی از مدیران در این باره گفت: «ما که نمی توانیم مثل پلیس با بازیکنان رفتار کنیم.»

روایت درباره شب زنده داری بعضی از بازیکنان فوتبال در طول تاریخ زیاد است. چه، یک بار محمد بیاتی سرمربی سال های دور تیم ملی هم در گفت و گو با 90 جملات جالبی در این باره به زبان آورد: «در مسابقات سال 1958 توکیو بازیکنان شب زنده داری می کردند و هیچکس نبود که جلوی آنها رمهاجرانی درخصوص عامل برخی شب نشینی های بازیکنان افزود: اکثر تیمها شب قبل بازی بازیکنان را در اختیار دارند اما در طول هفته این بازیکنان هستند که باید خود را کنترل کنند. یک مربی نمی تواند هر شب به 30 بازیکن سر بزند و وضعیت خواب آنها را چک کند.

پیشکسوت فوتبال کشورمان با اشاره به استثنا بودن کریم باقری در ورزش راز ماندگاری پیشکسوتان و بازیکنان قدیمی را این چنین خواند: در قدیم این مسائل به ندرت در بازیکنان به وجود می آمد و دستمزد بازیکنان در این حد نبود که آنها را به انحراف بکشاند و امروزه شاهد آن هستیم که بازیکنان تحصیلات را در همان مقاطع ابتدایی رها کرده و به فوتبال و کسب درآمد از این ورزش می پردازندا بگیرد.

مسئله مشکلات خواب و اعتیاد رفتاری در بین ورزشکاران امسال در المپیک ریو  با نتایج ضغیف رکوردار تیم ملی شنا بانوان استرالیا و دارنده مدال طلای المپیک لندن مورد توجه روانشناسان ورزش قرار گرفت . کیت کمپبل ستاره شناگر استرالیایی که امید مربیان تیم ملی شنا استرالیا محسوب میشد دچار اعتیاد رفتاری به استفاده از شبکه های اجتماعی بود و در شب رقابت های یکصد متر با وجودیکه بر اساس رکورد های بی نظیر خود در طی  تمرینات قبل از آغاز رقابتهای المپیک  امید میرفت که مجددا  مدال طلای المپیک ریو  را نیز  کسب کند در شب رقابت ها تا پاسی از نیمه شب بیدار مانده بود و در روز رقابتها بر خلاف پیش بینی های اعلام شده به دلیل خستگی و خواب آلودگی  در رتبه ششم قرار گرفت . همانطور که دکتر کریس مسانگو روانشناس ورزشی تیم ملی شنا استرالیا به درستی اعلام کرده است ورزشکاران میتوانند ارتباط مناسب با هواداران و دوستداران خود از طریق شبکه های اجتماعی داشته باشند اما این ارتباط نمیبایست مخل عملکرد ورزشی آنها باشد و منجر به اعتیاد رفتاری آنها گردد.

روانشناسان ورزش تیم ها میبایست با استفاده از ابزارها و روشهای علمی کیفیت خواب ورزشکاران را مورد ارزیابی قرار دهند و توصیه های به موقع لازم را در موارد لازم برای اصلاح سبک زندگی و تنظیم چرخه خواب ورزشکاران به مربیان اعلام نمایند . بی تردید عدم توجه به زمان و کیفیت خواب مناسب منجر به پایین آمدن عملکرد ورزشی ورزشکاران خواهد شد.

پوربه دانشور

دبیر کمیته روانشناسی هیات پزشکی ورزشی استان اصفهان