رباط صلیبی قدامی  به عنوان یکی از ثبات دهنده های اصلی مفصل زانو از قسمت قدامی برجستگی اینتر کوندیلار تیبیا (درشت نی) به سمت عقب، بالا و خارج رفته و به کنار داخلی کوندیل خارجی فمور (استخوان ران) در بریدگی اینترکوندیلار متصل می شود. صدمات این لیگامان دربین ورزشکاران و افرادی که سطح فعالیت فیزیکی بالایی دارند شایع است و به عنوان یکی از شایع ترین آسیب های اندام تحتانی در ورزشکاران به شمار می آید. ACL به هر دو شکل تماسی و غیرتماسی آسیب می ببیند که در این بین سهم آسیب های غیرتماسی بیشتر است. به طورکلی شدت و درجات آسیب رباط صلیبی قدامی شامل:

• درجه ۱: پارگی خفیف است. ناپایداری وجود ندارد و میزان خونریزی کم است.


• درجه۲: خونریزی وجود دارد و پارگی ناکامل است و تا حدودی ناپایداری وجود دارد.


• درجه ۳: پارگی فیبرها کامل است. خونریزی در مفصل وجود دارد و بی ثباتی ایجاد می‌شود.

درمان رباط صلیبی قدامی(ACL) به دو صورت غیرجراحی یا جراحی است. فیزیوتراپی در هر دو روش غیرجراحی و جراحی وگاهی حتی قبل از عمل جراحی جهت  تسریع  در روند درمانی و بهبودی موثر است:

درمان آسیب درجه ۱ و 2: در ابتدا از روش‌هایی جهت کاهش التهاب، درد و تورم استفاده می‌شود(مثلاً استفاده از یخ یا مدالیتی های ضد درد و التهاب). به تدریج تمرینات دامنه حرکتی مفصل زانو با توجه به علایم بیمار(درد و تورم) انجام می‌گردد. سپس تمرینات تعادلی شروع می‌شوند. درنهایت تمرینات تقویت عضلات انجام می‌گیرد.  از اهداف اصلی در این پروسه, کاهش التهاب و ترمیم مجدد بافت آسیب دیده همراه با بهبود دامنه حرکتی و افزایش تعادل و تقویت عضلات جهت پیشگیری از آسیب مجدد می باشد. در آسیب درجه 2 به دلیل آسیب بیشتر رباط ممکن است از یک بریس ثبات دهنده جهت حفاظت از بافت آسیب دیده نیز استفاده ‌شود.

درمان آسیب درجه ۳: در پارگی کامل ممکن است به عمل جراحی نیاز باشد. در افراد جوان و فعال و یا به خصوص وقتی که یک ورزشکار حرفه‌ای دچار پارگی کامل گردد معمولاً عمل جراحی توصیه می‌شود.

درمان جراحی: پس از تشخیص پارگی کامل  ACL عمل جراحی بازسازی , به خصوص در ورزشکاران انجام می شود بطوری که بیمار بتواند به فعالیت های ورزشی خود برگردد. در غیر این صورت خطر بروز آسیب های ثانویه افزایش می یابد. در بازسازی یا جراحی ,ACL از بافت دیگری به جای لیگامان استفاده می کنند تا جایگزین عمل آن گردد. این بافت را گرافت می نامند.
                                                       

معمول ترین گرافت مورد استفاده در این جراحی استفاده از قسمتی از تاندون پاتلا (کشکک) است. گرافت دیگر تاندون همسترینگ در قسمت پشتی ران یا تاندون کوادری سپس در بالای کشکک است. گاهی اوقات از گرافتی که از فرد فوت شده گرفته میشود برای پیوند استفاده میشود. به این نوع گرافت آلوگرافت می گویند.

 درمان جراحی در حدود 90 درصد موارد موفقیت آمیز است. بهبودی حدود شش ماه طول می کشد پس گذشت تقریبی این زمان برای بازگشت ورزشکار به ورزش مورد نیاز است.

فیزیوتراپی پس از جراحی: معمولا هفته دوم پس ازجراحی رباط و بر اساس نظر جراح بیمار با دو عصا به کلینیک فیزیوتراپی مراجعه می کند. در مرحله اول فیزیوتراپی تاًکید بر بدست آوردن حرکات کامل زانو است. در مرحله بعدی عضلات اطراف زانو تقویت میشوند و در مرحله نهایی ورزشکار آماده می شود تا بتواند حرکات ورزشی را با اندام تحتانی به درستی و با هماهنگی کامل انجام دهد.

به طور کلی مهمترین اهداف فیزیوتراپی عبارتنداز:

• کاهش درد، التهاب و تورم


• افزایش دامنه حرکتی مفصل


• تقویت عضلات با توجه به درجات آسیب


• آموزش تمرینات حس عمقی, افزایش تعادل و عملکرد فرد


• برگشت سریع تر فرد به فعالیت‌های روزمره یا ورزش حرفه ای

فرد ورزشکار با انجام تمرینات گفته شده و با مشورت جراح و فیزیوتراپیست می تواند در پایان هفته 24 یا ماه ششم به تمرینات و ورزش قهرمانی خود بازگردد. .

فیزیوتراپ هیأت پزشکی ورزشی استان قزوین:  فیزیوتراپیست فاطمه لاهیجی _ کارشناس ارشد فیزیوتراپی ورزش