در سطوح بالای ورزشی مرز بین "پیروزی و شکست" مرزی باریک است. در حالیکه شرکت کنندگان در یک مسابقه به لحاظ استعداد، تمرین، انگیزش و تاک تیک ها از یکدیگر متفاوت هستند، اما تغذیه نیز عامل مهمی در کسب نتیجه به شمار می آید.

یک رژیم غذایی مناسب باعث قهرمان شدن یک ورزشکار نمی شود، اما مصرف غذاهای نامناسب باعث اختلال در رشد و یا عدم دستیابی فرد به سطوح بالای ورزشی می شود.

ورزشکاران اطلاعات کمی در مورد غذاهای مصرفی خود دارند و غالبا مکمل های غذایی را به عنوان جایگزین رفتارهای غذایی مناسب در نظر می گیرند؛ که ناصحیح است.

یک رژیم غذایی مناسب بسیاری از نیازهای ورزشکاران را براورده می کند و برخی از مکمل ها در صورتی که به درستی مصرف شوند می توانند برای ورزشکار مفید باشند.

استفاده از مکمل های غذایی در ورزش گسترده بوده و می توان بیان داشت که کمتر ورزشکاری را می توان دید که لااقل در برخی از مراحل دوره ورزشی خود از یک یا چند مکمل غذایی استفاده نکرده باشد.

مکمل های ورزشی گروهی از مکمل های غذایی هستند که با هدف بهبود تندرستی و سلامت عمومی و یا ارتقاء عملکرد ورزشی به رژیم غذایی طبیعی فرد اضافه شده و ادعا می‌شود که قادرند به رشد عضله، افزایش استقامت، تسریع کاهش یا افزایش وزن، بهبود انعطاف پذیری بدن، آب رسانی، ریکاوری و برطرف شدن کمبود مواد معدنی بدن کمک کنند.

غالبا، انواع مکمل ها به گونه های متفاوت قرص، کپسول، پودر، نوشیدنی ها و بارها (Bars) دیده می شوند.

کمک های ارگوژنیک بر پایه تعریف شامل هرگونه اثر خارجی ایجاد شده به منظور بهبود و ارتقا عملکرد ورزشی فرد می باشد.

این کمک ها شامل استفاده از مکمل های ورزشی، روش ها یا داروهای غیرمجاز می باشد.

اعتقاد بر اینکه برخی مواد یا ترکیبات غذایی ویژه ای توانایی بهبود عملکرد ورزشی را دارند، بی شک موضوع نوپدیدی نیست. نشان داده شده در بازی‌های المپیک یونان باستان در 4000 سال پیش نیز ورزشکاران برای افزایش سرعت، شجاعت و قدرت خود جگر گوزن و قلب شیر مصرف کرده‌اند.

آنچه که بدیهی است این بوده که چنین شیوه هایی از یک پایه علمی قابل قبول برخوردار نبوده و بر اساس باورها شکل گرفته اند. مشابه آنچه که به عنوان دلایل مصرف مکمل ها توسط مصرف کنندگان بیان می شود.

افرادی که از مکمل های ورزشی استفاده می کنند دلایل گسترده ای را بیان می کنند که طبق گردآوری انجام شده، موارد زیر را شامل می شوند:

• افزایش انرژی
• همرنگ شدن با هم تیمی ها
• جبران نقایص تغذیه ای و تطابق با تمرینات و مسابقات سخت
• تقلید از الگوها (ضرورت الگو سازی و آموزش موثر)
• توصیه های مربی یا افراد تاثیرگذار دیگر
• برای بهبود عملکرد ورزش و سازگاری بهتر با تمرینات !
• حفظ سلامت و کاهش خستگی یا بیماری
• رژیم غذایی
• استدلالات فردی

بیانیه IOC (کمیته بین المللی المپیک در ارتباط با تغذیه ورزشی IOC:2011) که اعلام می دارد: استفاده از مکمل ها نمی تواند جبران کننده ی رژیم غذایی ضعیف و ناکافی باشد. بلکه مکمل هایی که مواد غذایی ضروری را فراهم می کنند، صرفاً می ­توانند گزینه ای کوتاه مدت برای مواقعی باشند که غذای دریافتی یا انتخاب های غذایی به دلایلی همچون مسافرت و یا دیگر عوامل محدود شده اند، مانند کمبود ویتامین D ناشی از عدم امکان قرار گرفتن به میزان کافی در برابر نور خورشید.

ادامه دارد...

فرید اردیخانی، مسوول کمیته تغذیه هیئت پزشکی ورزشی استان کرمانشاه