. آهن در سه جریان مختلف (برای انتقال اکسیژن بدن) نقش اساسی دارد:

1. هموگلوبین خون؛

 2. سیتوکرومها و زنجیره تنفسی میتوکندریها؛

 3. میوگلوبین.

جذب آهن

روزانه حدود 10 تا 20 میلی گرم آهن توسط مواد غذایی به معده وارد می شود. جذب آهن از معده شروع می شود، اما عمدتاً در دوازدهه و روده باریک جذب می شود. اولین مرحله جذب آهن، تجزیه ترکیبات آن و آزاد شدن یون آهن و سپس احیا و تبدیل آن به یون دو ظرفیتی (فِرو) است.

سه عامل در جذب آهن مشارکت دارند:

1. اسید کلریدریک معده و اسیدهای موجود در مواد غذایی که باعث آزاد شدن آهن  می شوند.

2. ویتامین 12B به جذب آهن کمک می کند.

3. ترکیبات احیاکننده موجود در مواد غذایی، مثل اسید اسکوربیک و ترکیبات گوگرددار مانند سیستئین، باعث می شوند آهن سه ظرفیتی احیا و به آهن دو ظرفیتی مبدل شود.

ویتامین 12B ( به علت اینکه باعث فعل و انفعالات خون سازی می شود) جذب آهن را افزایش می دهد.

نقش آهن در بدن

1. در ساختمان هموگلوبین، میوگلوبین و آنزیمهای مؤثر در تنفس سلولی مشارکت دارد.

2. در انتقال اکسیژن به سلولهای بدن توسط هموگلوبین نقش اصلی را ایفا می کند.

3. در ذخیره اکسیژن بدن به وسیله میوگلوبین سهیم است.

4. وجود آهن برای حفظ سیستمهای اکسید کننده در داخل سلولهای بافتی ضروری است.

نشانه های کم خونی

نشانه های کم خونی شدید عبارت اند از: رنگ پریدگی، ضعف عمومی، کوتاهی دفعات تنفس، بی اشتهایی، کاهش نسبت اعمال حیاتی بدن و نهایتاً مرگ.

نیاز به آهن و منابع تأمین آن

مردان بالغ 1 تا 2/1 میلی گرم، زنان بالغ 4/1 تا 2/2 میلی گرم، زنان باردار 3 تا 2/3 میلی گرم و کودکان 1/1 تا 4/1 میلی گرم آهن در روز نیاز دارند.

جگر، گوشت قرمز، زرده تخم مرغ، ماهی، سویا، حبوبات، کشمش، انجیر، غلات و سبزیجات برگ پهن (اسفناج) از منابع سرشار آهن به شمار می آیند.

نقش آهن در ورزش

آهن از اجزای اساسی و ضروری در ساختمان هموگلوبین و میوگلوبین به شمار می آید. آهن موجود در هموگلوبین در فعالیت های ورزشی از نوع استقامتی عامل تعیین کننده در موفقیت ورزشکاران است.

عوامل اثر گذار بر جذب آهن

1. استفاده از مواد غذایی دارای ویتامین C (اسید اسکوربیک) که به جذب بیشتر آهن کمک می کند؛

2. استفاده از انواع نانها و سایر غلات، به علت دارا بودن آهن زیاد؛

3. چای و قهوه، به علت دارا بودن اسید تئنیک جذب آهن را کاهش می دهند. لذا از این نوشیدنی ها هنگام صرف غذای آهن دار اجتناب کنید؛

4. استفاده از پروتئین های حیوانی و جگر.