یک تصور غلط در بین بسیاری از بازیکنان وجود دارد و آن اینکه اعتماد به نفس یعنی آن ها باور کنند برنده خواهند شد. در نتیجه ی این باور غلط، بسیاری از بازیکنان اغلب با کمبود اعتماد به نفس و اعتماد به نفس کاذب روبه رو می شوند، زیرا این قبیل بازیکنان غالباً انتظار واقعی از برنده شدن ندارند.

در واقع اعتماد به نفس امید به انجام کار و برنده شدن نیست، بلکه انتظار واقع گرایانه از تلاش­های بازیکنان برای پیروزی است. بنابراین اعتماد به نفس واقعی انتظار واقعی یک بازیکن از موفقیت است.

در بررسی میزان اعتماد به نفس ورزشکاران مشخص می شود که تمام قهرمانان ورزشی حتماً از تمرین، استعداد و امکانات، مربی، نظم و شرایط عالی برخوردار نبودند اما قطعاً همه آنها دارای اعتماد به نفس بالائی بوده اند. چون اعتماد به نفس بالا می تواند که کمبود استعداد یا امکانات و یا نداشتن شرایط مناسب را برای شما جبران کند.

ورزشکاران بدون اعتماد به نفس از لحاظ روانی اسیر تصورات ذهنی خود می شوند. آنها خود را به عنوان بازنده می بینند و بازنده می شوند.

واکر (۱۹۸۰) : شخصی که به خود شک و تردید دارد مثل انسانی است که در لیست دشمنان خود ثبت نام کرده و در مقابل خود اسلحه می کشد.

فواید اعتماد به نفس در ورزش

- افزایش انرژی و تمرکز: بالا بودن اعتماد به نفس موجب اشتیاق و انگیزه ورزشکار شده و حواسش را از خستگی و مشکلات پرت می کند.

- افزایش آرامش : اعتماد به نفس باعث می شود که ورزشکاران ترشح هورمون دوپامین (هورمون سرخوشی) بیشتری داشته باشند. فشار و درد را کنترل کنند و لذت بیشتری از تمرین ببرند.

- افزایش استقامت: اعتماد به نفس باعث می شود که ورزشکاران استقامت را در طول تمرین تا ۱۵ درصد افزایش دهند و به آن ها کمک کند تا تمرینات سخت تری را انجام دهند.

نداشتن اعتماد به نفس در ورزشکاران چه تاثیری دارد؟

نداشتن اعتماد به نفس می تواند تأثیرات منفی به جا بگذارد.

- کاهش عملکرد و توانایی: عدم اعتماد به نفس باعث ایجاد حس شکست و ناامیدی و در نتیجه کاهش توانایی و عملکرد را به دنبال دارد.

- افزایش استرس و اضطراب: هرچند ورزشکار تکنیک را به درستی بداند، عدم اعتماد به نفس باعث ایجاد استرس و اضطراب و ترس از نتایج موجب اضطراب و استرس می شود.

- کاهش انگیزه: عدم اعتماد به نفس موجب کاهش انگیزه در جهت تلاش برای بهبود عملکرد می شود.

حال با توجه به تأثیرات منفی عدم اعتماد به نفس و تأثیرات مثبت بالا بودن اعتماد به نفس در ورزشکار چه راه کارهایی می توان جهت بهبود اعتماد به نفس ارائه داد؟

۱- تمرین و آمادگی: افزایش سطح تمرین و آمادگی فیزیکی ورزشکاران می تواند به افزایش اعتماد به نفس کمک کند. احساس قدرت و توانایی بیشتر به ورزشکاران اعتماد به نفس بیشتری می دهد.

۲- تعیین و تنظیم اهداف: تعیین اهداف کوچک تر و قابل دسترسی و رسیدن تدریجی به اهداف بزرگتر می تواند اعتماد به نفس را افزیش دهد.

۳- دور کردن افکار منفی: «ما تبدیل به چیزی می شویم که به آن فکر می کنیم» اگر همیشه منفی فکر کنید پس خیالتان راحت باشد که بالاخره شکست خواهید خورد. در همین راستا باید افکار مثبت را افزایش داده و افکار منفی و گفتگوهای منفی را از ذهن خود دور کنید. و همیشه به «مَنِ قوی» فکر کنیم.

- تغذیه درست – تمرین زیاد استراحت کافی و خواب به موقع: این موارد بسیار می تواند بر اعتماد به نفس ورزشکار تأثیر مثبت داشته باشد مطمئناً ورزشکاری که تمرینات با کیفیت داشته باشد خود به خود اعتماد به نفسش بیشتر خواهد شد.

- ارتباط با مربی: ارتباط موثر با مربی و دریافت حمایت و راهنمایی از وی می تواند به ورزشکار در بالا بردن اعتماد به نفس کمک بسیاری کند.

- قبول شکست و خطاهای گذشته: ورزشکار باید بداند شکست جزئی از فرایند پیشرفت و یادگیری ها و موفقیت های آینده است و باید شکست را پذیرفته و سعی در تجربه گرفتن از خطاها و بهبود عملکرد خود  داشته باشد.

- تمرین تمرین های ذهنی: تمرین هائی مثل ذهن آگاهی، تمرین تصویرسازی مثبت و تمرین تمرکز بسیار می تواند به بالا بردن اعتماد به نفس ورزشکار کمک کند.

نتیجه گیری:

اعتماد به نفس یکی از بنیادی ترین بخش های شخصیت انسان است که بر تمام جوانب زندگی فرد نفوذ دارد. برخوردار بودن از اعتماد به نفس سالم و بالا یک ضرورت حیاتی است، همانطور که مشاهده کردیم اعتماد به نفس نقش بسیار مهمی در انگیزه و بالا بردن کیفیت عملکرد ورزشکار نیز دارد. پس می طلبد که راهکارهای بهبود اعتماد به نفس ورزشکاران جدی گرفته شود.

دکتر فاطمه ترکی زاده-مسئول کمیته روانشناسی هیأت پزشکی ورزشی استان کرمان

منابع:

رینرمارتنر (۲۰۱۰) ، محمد قنبری ، (۱۳۹۲) روانشناسی ورزش.

وودز (۱۹۹۵). فتح الله قنبری (۱۳۹۴) ، روانشناسی ورزش

بهارلو، ف، (۱۳۹۸). راهکارهای عملی افزایش اعتماد به نفس، پژوهشنامه اورمزد ، ش۴۷.