خستگی عبارت است از کم شدن قدرت عمل از نظر جسمی و فکری در انسان ،دراین حالت کارآیی و مقاومت بدن کاهش می یابدو فرد میل و رغبت خود را برای فعالیت و انجام کارهای روزانه از دست میدهد.علل خستگی ممکن است جسمی باشد مثل فعالیت و انجام کارهای روزانه ،نداشتن خواب و استراحت کافی،تغذیه بد،عدم تحرک و ورزش روزانه ،بیماری ها و استفاده از بعضی داروها ،قدرت بدنی ،استعدادشخصی ، عوامل ارثی و نوع و مدت کار.

گاهی علت خستگی مسائل روحی و روانی است مثل نابسامانی های زندگی و محیط کار،زندگی بدون هدف ،عدم علاقه به رشته تحصیلی و نوع کار ،نگرانی و تشویش.

گاهی عوامل فیزیکی موجب خستگی میشوند مثل نورکم هنگام کار و مطالعه،تهویه ناقص و گرما یا رطوبت زیاد محل کار و زندگی.

خستگی براعمال و فعالیتهای طبیعی و روزمره انسان تاثیر میگذارد .خستگی موجب کسالت و سستی ،کاهش قدرت تمرکز و دقت ،اختلال در کار طبیعی دستگاههای مختلف بدن میشود که نتیجه آن کاهش کارآیی فرد،غیبت از کار،وقوع حوادث شدید،اختلافات شغلی و خانوادگی،افزایش و تشدید بیماریهای جسمی، عصبی ، روانی و کوتاهی عمر میشود.

*پیشگیری از خستگی

رعایت نکته های زیر جهت پیشگیری از خستگی توصیه میشود:

1-وضعیت سلامت خود را از نظر خواب،استراحت ،تغذیه کافی ،تحرک و ورزش بهبود دهید.

2-در کار خود تنوع ایجادکنید.انتخاب کار و فعالیت مناسب با درآمدکافی و اجتناب از کارهای مشکل و سخت بویژه در دوران کودکی و بارداری در پیشگیری از خستگی موثرند.

3-هدف و انگیزه در زندگی داشته باشید.

4-شیوه سالم زندگی را انتخاب کنید(عدم استعمال مواد مخدر و...)

*کنترل خستگی

در صورت بروز خستگی نکته های زیر رارعایت کنید:

1-به منظور حذف وکاهش خستگی به قدر کافی استراحت جسمی و فکری داشته باشیدزیرا تداوم خستگی زندگی را مختل میکند.

2-عضلات خسته را ماساژ دهید. بعضی از اقدامهای فیزیکی مانند ماساژ دادن عضلات خسته ،سموم حاصل از سوخت و ساز عضلات را دفع و جریان خون را سریع میکند.

3-در صورتی که خستگی شما ادامه پیدا کرد ،برای کاهش خستگی مزمن ضروری است به پزشک مراجعه کنید و زیرنظر او از داروهای تقویتی ،آرام بخش ،مسکن و ... استفاده کنید.

*استراحت و تفریح

استراحت برای هر سن ودر هر شرایطی لازم است ،اگر انسان بدون وقفه کار کند ،خسته و کارآیی او کم میشود. استراحت به اندازه خواب کافی میتواند اهمیت داشته باشد.

استراحت بخصوص برای افرادی که مسئولیت زیادی دارند ،افرادی که قدرت بدنی کم دارند و مبتلایان به بعضی بیماریها مانند سل و بیماری های قلبی لازم است.

تفریح به اندازه خواب ،استراحت برای انسان لازم است .تفریح به معنی فعالیتهای نشاط آوری است که موجب خروج از زندگی روزمره و کارهای تکراری میشود. انجام تفریحات سالم در ایام فراغت،انسان را در رهایی از گرفتاری ها ،ناراحتی ها ،تقویت سلامت روحی و افزایش سازگاری کمک میکند . انتخاب نوع تفریح به ذوق و سلیقه فرد بستگی دارد و میتواند ورزش،فعالیتهای بدنی،عکاسی ،تهیه کلکسیونها،باغبانی،کارهای هنری و...باشد.تفریح برای کودکان و نوجوانان موجب میشود که انرژی آنها در ایام بیکاری به سوی فعالیتهای مخرب و بیهوده منحرف نشود.

مریم خائف-مسئول کمیته روانشناسی هیأت پزشکی ورزشی استان کرمان