در فعالیت های سازمانی این امر بهصورت مدیریت بیان میگردد و بسیاری از افراد، مدیریت و رهبری را یکی میدانند، اما رهبری، مفهوم وسیعتری نسبت به مدیریت دارد و مدیریت نوع خاصی از رهبری است.
منظور از رهبری روانشناسی مربیگری اصول و مبانی اثرگذاری در رفتار حرکتی، اخلاقی و مهارت های کاری ورزشکاران در کنار استفاده از مبانی مدیریت است.
در این بین، یکی از اصول مهم روانشناسی مربیگری،داشتن نگرش مطلوب درباره ورزشکاران و تعیین سطح مطلوب آمادگی آنها برای تعیین نوع رفتار، تمرینات موردنیاز و برقراری ارتباطات مربوط است. از این موضوع با عنوان انتخاب سبک مناسب مدیریت بهطور عام و سبک رفتاری مربیگری بهطور خاص یاد میگردد. برای انتخاب سبک مناسب ابتدا باید سطوح آمادگی ورزشکاران را بدین ترتیب طبقهبندی کرد:
مراحل انتخاب سبک مناسب مربیگری
- مرحله تشخیص: مدیر یا مربی باید تصمیم بگیرد که در چه بخشی از فعالیتهای ورزشکار میخواهد تأثیر بگذارد
- مرحله انطباق: توانایی و تمایل بازیکن، آمادگی کلی او تعیین شود تا مربی بتواند سطح آمادگی ورزشکار را تشخیص دهد.
- مرحله ارتباط: مربی شیوهی رفتاری مناسب با سطح آمادگی کلی ورزشکار را انتخاب میکند.
فلسفه مربیگری
شیوههای رفتاری مربیان
- مربیان برد محور: از همان ابتدا به بازدهی و نتیجه توجه دارند. فقط به پیروزی فکر میکنند. آن ها ورزشکاران را افرادی میدانند که باید تمرین کنند تا به پیروزی برسند از اینرو شیوهی رفتار تکلیف گرایانه را اتخاذ میکنند. به تنها باید از فرمان های مربیان خود اطاعت کنند و نهایت تلاش خود را برای نیل به پیروزی به کار ببرند.
- مربیان ورزشکار محور:قبل از پیروزی به انسان بودن ورزشکاران میاندیشند. آنها با واقعبینی ورزشکار و نیازهای اصلی او را ترجیح میدهند و از پیروزی در رقابت میگذرند. آنها برای انجام وظیفهی مربیگری خود از شیوهی رفتار رابطه گرایانه بیشتر استفاده میکنند. آنها در کنار تمرین و برنامه ریزی برای پیروزی، برخورد ورزشکار و نیازهای انسانی آن ها نیز توجه میکنند.
لازم به ذکر است، که نمیتوان روشی را بهترین شیوههای رفتاری برای همهی موقعیت ها معرفی کرد، بلکه باید با در نظرگرفتن شرایط شیوهی مناسب مربیگری و بهطور کلی شیوهی مناسب رهبری را انتخاب کرد.
ماهیت رهبری در ورزش
در قلمرو فعالیتهای ورزشی، جایگاه های مدیریت و رهبری بهصورت متفاوت و متنوعی وجود دارد. هر جایگاه نیز بر حسب ماهیت کار و فعالیت آن مستلزم سلیقها و شیوههای خاصی است. زیرا رهبر در پی نفوذ در پیروان خود است و برای نیل به این هدف در موقعیت های متفاوت شیوههای مختلفی را به کار میگیرد. زیرا هر نوع کار و رشته مستلزم شرایط رهبری ویژه ای است که توفیق در آن بستگی به ذارا بودن شرایط خواهد داشت. بنابراین رهبری کار آمد، نتیجهی روابط متقابل سه عامل مهم رهبر، پیروان و شرایط محیطی فعالیت است.