این مواد معدنی، بخش ضروری رژیم غذایی ما را تشکیل می­دهند و به غذا­های ما طعم می­بخشند. نمک معمولی، 40 درصد سدیم و 60 درصد کلر دارد و به این ترتیب 10 گرم نمک در حدود 4 گرم سدیم و 6 گرم کلر را برای انسان تأمین می­نماید. 80 درصد از سدیم و کلری که ما مصرف می­کنیم، در روند فرآوری و پخت غذا­ها کسب می­شوند. یک قاشق چای­خوری نمک، حاوی حدود 2 گرم (2000 میلی­گرم) سدیم می­باشد. مواد افزودنی خوراکی دیگر مانند مونوسدیم گلوتامات، نیزحاوی سدیم می­باشند. عموماً غذا­های فرآوری نشده مانند میوه و سبزیجات تازه، حاوی مقادیر ناچیز سدیم و کلر می­باشند در حالی که غذا­های آماده و کاملاً فرآوری شده مانند فست فود­ها و نیز غذا­های منجمد، دارای مقادیر زیادی از آن­ها هستند. برخی از انواع گوشت­ها، محصولات لبنی، گوشت ماکیان و غذا­های دریایی به طور طبیعی حاوی مقادیر متوسطی از سدیم و کلر هستند. ما هم­چنین این مواد معدنی را از افزودنی­های حاوی نمک مانند سس سویا و کچاپ نیز تأمین می­نماییم. غذا­های رستورانی و غذا­هایی که در معرض فرآوری بیشتر قرار گرفته­اند معمولاً سدیم بیشتری دارند. افرادی که از چنین غذا­هایی استفاده می­کنند سدیم بیشتری مصرف می­نمایند. در مقابل، افرادی که بیشتر از غذا­های خانگی تغذیه می­نمایند کنترل بیشتری بر مصرف سدیم خود دارند. از جمله غذا­های دیگری که سدیم بالایی دارند می­توان به غذا­های میان وعده شور یا نمک زده، سیب­زمینی سرخ کرده و چیپس سیب­زمینی، سس­ها و انواع دسر­های (شیره گوشت­ها) دیگر اشاره کرد (جدول 4-1).

سدیم و کلر، فراوان­ترین یون­های خون هستند و الکترولیت­های اصلی بدن را تشکیل می­دهند. هنگامی که پیوند یونی یک مولکول کلرید سدیم در حضورآب شکسته می­شود، سدیم به عنوان کاتیون (Na⁺) و کلر به عنوان آنیون (Cl^-) جدا می­شوند. هر دو یون­ها، نقش بسیار مهمی در تعادل مایعات ایفاء می­کنند. به دلیل این که آب به صورت طبیعی به بخش­هایی انتقال می­یابد که غلظت سدیم و یا کلر بیشتر است، بدن می­تواند تعادل مایعات خود را با حرکت و جابه­جایی انتخابی این الکترولیت­ها در بخش­هایی که آب بیشتری مورد نیاز است، حفظ نماید. رژیم­های غذایی سرشار از نمک ممکن است منجر به افزایش حجم خارج سلولی، از جمله حجم پلاسما شود. در مقابل، این موضوع باعث می­شود فرد به فشارخون بالا مبتلا گردد. فشارخون به عنوان فشار سیستمیک شریانی اندازه­گیری شده در قسمت فوقانی بازوی فرد تعریف می­گردد و معمولاً به صورت فشارخون سیستولیک بر روی فشارخون دیاستولیک نشان داده می­شود (برحسب میلیمترجیوه). فشارخون مناسب (افراد سالم) 80/120 میلیمترجیوه و یا کمتر است. با این حال، فشارخون بالا معمولاً به عنوان فشارخون 90/140 میلیمترجیوه یا بیشتر تعریف می­شود. هم­چنین سدیم عامل مهمی برای عملکرد عصب و انقباض عضله می­باشد، باید توجه داشت در هر دوی آن­ها پتاسیم (K⁺) نیز موثر است. به علاوه، کلر برای ساخت اسید هیدروکلریک (HCl) در معده، دفع دی­اکسیدکربن (CO₂) به وسیله شش­ها و برای عملکرد بهینه سیستم ایمنی ضرورت دارد.

در بزرگسالان کمتر از 51 سال، میزان دریافت کافی (AI) برای سدیم 1500 میلی­گرم است و برای بزرگسالان مسن­تر باید از این عدد 100 تا 200 میلی­گرم کم شود. با توجه به قوانین برچسب زدن FDA غذا و مکمل، مقدار روزانه سدیم مورد نیاز 2400 میلی­گرم یا 4/2 گرم می­باشد. با این حال، معمولاً افراد در آمریکای شمالی، در حدود 2300 تا 4700 میلی­گرم از این ماده استفاده می­کنند. در صورتی که ما از غذا­های فرآوری نشده استفاده کنیم و نمک به آن­ها اضافه نکنیم، بایستی حدود 500 میلی­گرم سدیم در روز نمک مصرف نمائیم. در حالی که، بدن برای حفظ عملکرد­های فیزیولوژیکی خود، تنها به 200 میلی­گرم نمک در روز نیاز دارد.

در افراد سالم، کمبود سدیم و کلر به ندرت رخ می­دهد. با این حال، ممکن است کمبود سدیم در نوزادان و کودکان کم­سن مبتلا به اسهال و یا استفراغ اتفاق بیفتد. این شرایط ممکن است منجر به کاهش سدیم و کلر در مجرای معده­ای – روده­ای و یا از دست رفتن مواد مغذی پیش از ورود آن­ها به روده شود. اسهال و یا استفراغ ممکن است برای زندگی فرد خطرناک باشد و باعث کاهش الکترولیت­ها و آب شود. ممکن است به دلیل تعریق بیش از حد در ورزشکاران کمبود سدیم و کلر - با شدت کمتر- رخ دهد. این موضوع به ویژه در افرادی که به ورزش­های استقامتی مانند دو ماراتن می­پردازند بیشتر مشاهده می­شود. نشانه­های کمبود الکترولیت شامل تهوع، سرگیجه، گرفتگی عضلانی و در شرایط حاد­تر اغماء می­باشد.

دکترمحمد مهرتاش-مسئول کمیته تغذیه هیأت پزشکی ورزشی استان کرمان