تغییرهای دوره بلوغ
یکی از مهمترین مراحل زندگی انسان دوره بلوغ است.دراین مرحله فرد در مرزبین کودکی و بزرگسالی قرار دارد. بنابراین با شناسایی خصوصیات این دوره ابتدا می توان به نوجوان کمک کرد تا هرچه بهتر دوره بلوغ را بگذراند و با مشکل های آن مقابله کند.
شروع دوره بلوغ به تغییرهای هورمونی خاصی وابسته است که توسط مغز کنترل شده و باعث تولید و ترشح هورمون های جنسی از غده های خاص بدن و بروز نشانه های بلوغ می شود.
شروع بلوغ در دختران معمولا 8تا 12 سالگی و در پسران 10 تا 14 سالگی است. مهمترین عامل تعیین کننده سن بلوغ ارث است اما عوامل دیگری مثل جنس-چاقی و لاغری- محل زندگی- وضعیت تغذیه و بهداشت – وضعیت روحی و ... نیز موثرند.
دوره بلوغ دوره تغییر است که متناسب با آن نیازهای نوجوانان به شدت افزایش می یابد .
برخی از این نیازها عبارتنداز:
- نیازبه اطلاعاتی درباره نوجوانی و طبیعی بودن تغییرهای مربوط به آن
- نیازبه استقلال
- نیازبه افزایش ارتباط
همدلی کردن با نوجوانان به جای نصیحت ،سرزنش،مقایسه کردن و ... در برقراری ارتباط موثراست علاوه براین وجود بزرگسالانی حمایت کننده در کنار همسالانی که یکدیگر را به کارهای سالم هدایت کنند دوره بلوغ را با آرامش و شادی بیشتری توام می کند.
همزمان با تغییرهای بلوغ ضروری است ارتباط های خانوادگی و برخوردهای اطرافیان نیز تغییر کند زیرا نوجوان دیگر کودک نیست که فقط باید اطاعت کند بلکه درحال تبدیل شدن به بزرگسال است و باید با فرایند استقلال-مسئولیت پذیری –تصمیم گیری و... روبه رو شود.
ازاین رو نوجوانان به احترام و راهنمایی بزرگسال به شدت احتیارج دارند نه به نصیحت کردن و کنترل.زیرا در نصیحت کردن و کنترل اطلاعاتی که نوجوان به آنها نیاز دارد نیست و دارای این پیام است که تو نمی دانی و نمی توانی و ماباید به تو بگوییم چکار کنی.
بسیارمهم است که خانواده هایی با احترام به نوجوانان و استقلال او به نوجوان فرصت تصمیم گیری و مسئولیت می دهند انتظارهای خود را با دلیل مطرح می کنند و ارتباط سالمی با نوجوان دارند و بهتراست به او کمک می کنند.
تغییرهای روانی دوره بلوغ عبارتند از:
تغییرهای روانی-اجتماعی مانند: قطع وابستگی-گرایش به جنس مخالف-گرایش به گروه همسالان –علاقمندی به انتخاب شغل-آمادگی برای قبول مسئولیت-کوشش برای تامین مالی و استقلال اقتصادی و آرمان گرایی
تغییرهای روانی –عاطفی مانند:
بی ثباتی عاطفی و تضاد در رفتارها-افراط در احساسات-خیال پردازی-ماجراجویی-دوستی های افراطی- ساختن تصویر ذهنی از خود و افسردگی و اضطراب
رهنمودهایی برای سازگاری با تغییرهای روانی بلوغ
ورزش –برقراری ارتباط اجتماعی سالم- انجام فعالیت های سازنده و بهبود ارتباط های خانوادگی توصیه می شود.
موردتوجه اولیا و مربیان ورزش
با توجه به تغییرات در دوران بلوغ در برنامه های ورزشی ملاحظات ویژه ای را در نظر بگیرید.
ارتقای بهداشت روان
یکی از عوامل مهم و موثر در بهداشت روان حمایت اجتماعی است.
حمایت اجتماعی عبارت است از میزان احترام ،اهمیت ،توجه و مراقبتی که از دیگران دریافت می کنیم.افرادی که حمایت اجتماعی بیشتری دارند از سلامت بیشتر روان و جسم برخورداهستند.
مسلما افراد نباید در انزوا باشند و با دیگران ارتباط برقرار کنند.
رهنمودهای ارتباطات اجتماعی
1-در فعالیت های مختلف اجتماعی مانند مراسم مذهبی و غیرمذهبی ،فعالیت های فوق برنامه و میمهانی های فامیلی ،اعیاد و جشن ها شرکت کنید.
2-باافراد مختلف ارتباط برقرار کنید.
3-سعی کنید دوستان زیادی داشته باشید.
4-بدانید که برای ایجاد دوستی ها باید پیش قدم شد.
5-بدانید که انسان های دیگر نیز مانند شما کامل نیستند بنابراین طبیعی است که در بعضی موارد با انسان های دیگر مشکل پیدا کنید و این طبیعی است.
6-هنگام که با دیگران مشکل پیدا کردید با زبان ساده و بدون طعنه و کنایه و با لحن ارام با آنها صحبت کنید و مشکل را در میان بگذارید اگر درباره آن مشکل صحبت نکنید دیگران متوجه ناراحتی شما نمیشوند.
7-ممکن است در ارتباطات اجتماعی پیشنهاد ناسالمی هم به شما بشود بنابراین هر مطلبی یا پیشنهادی را بسنجید.ارزیابی و مطالعه کنید و سپس درباره آن اقدام کنید. گاهی حتی افراد سالم هم ممکن است به اشتباه پیشنهاد ناسالمی بدهند.
8-درمقابل پیشنهادهای ناسالم یا آنچه که مایل نیستید انجام بدهید به سادگی بگوئید "نه"این حق شماو هرکسی است که گاهی اوقات مخالفت کند بعداز مدتی برای دیگران جا می افتد که شما انسان قاطع و عاقلی هستید اگر دائما به هر پیشنهادی بله بگوئید و موافقت کنید دیگران یاد می گیرند که شما از خود چیزی ندارید و دیگران برای شما برنامه ریزی می کنند.
9-سعی کنید دوستان مختلف و متعدد داشته باشید یعنی خوشه های ارتباطی داشته باشید مثلا خوشه افرادفامیل-خوشه دوستان قدیمی-خوشه همکاران-خوشه همسایگان-خوشه دوستان ورزشکار و... چرا؟ چون اگر بایکی از این خوشه ها مشکل پیدا کردید دوستان دیگری داشته باشید که باآنها ارتباط برقرار کنید و تنها نباشید.