نقش ورزش و تغذیه در درمان اعتیاد

امروزه اعتیاد یکی از معضلات جامعه ی بشری در سرتاسر دنیا محسوب می گردد که نه تنها آمار آن روز به روز در حال افزایش است بلکه تمامی رده های سنی به خصوص سن پویایی و فعال جامعه 15 تا 50 سال را در برمیگیرد. از طرفی نیز متاسفانه روش های نوین اعتیاد و مواد اعتیادآور در افراد تحصل کرده و باسوادتر جامعه بیشتر رسوخ کرده است. آنچه که در بحث اعتیاد مطرح است تنها خود اعتیاد نیست، بلکه عوارض و عواقب ناشی از آن در تمام سطوح جامعه به چشم می خورد. فرد معتاد نه تنها به خود آسیب می رساند بلکه اطرافیان، والدین، همکاران و سایر افراد را تحت تاثیر قرار داده و آن ها نیز از این آسیب بی بهره نخواهند بود. یک پدر معتاد همسر و فرزندان خود را تباه می کند. معضل اصلی در برخورد با اعتیاد این است که یک راه حل آسان و عمده و سهل الوصول و دردسترس برای ترک در جامعه وجود ندارد. علیرغم تمام تلاش ها و ترک اعتیاد در فرد، مشکل اصلی شکست درمان و عود مجدد و بازگشت فرد در این برهه است که ورزش و تغذیه مناسب کمک بسیار زیادی به فرد معتاد برای ترک و بهبودی و طی کردن دوران نقاهت می کند. درمان اعتیاد به کارگیری روشی برای تغییر دادن الگوی زندگی فرد آسیب دیده می باشد بدون اینکه به وی آسیب برسانیم. وی را باید به زندگی جدید سوق دهیم. برای آنکه  فرد آسیب دیده بتواند در برابر وسوسه هایی که اورا به سمت سوء مصرف مواد هدایت می کند، مقاومت کند باید یک رژیم غذایی مناسب و یک برنامه ی ورزشی را در برای الگوی زندگی جدید خود تهیه کند. با ورزش تنبلی را از خود دور کرده و میزان مسئولیت فرد را بالا می برد. فرد با افزایش حس مراقبت از خود مسئولیت بدن خود را برعهده می گیرد. با برنامه ی ورزشی مناسب، قدرت تحمل فرد در برابر وسوسه های مصرف مجدد بالا می رود. از مهمترین مزایای ورزش در درمان اعتیاد ( افزایش هوشیاری، بهبود عملکرد مغز، افزایش ترشح اندورفین) سبب عادت به زندگی بدون مصرف مواد می شود. از دیگر مزایای ورزش در افراد معتاد می توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

علاقه مند شدن فرد به زندگی، بلا رفتن اعتماد به نفس، بالا رفتن انرژی بدن، آسانترشدن تحمل فشارها و نگرانی های روحی، کاهش خطر ابتلا به بیماری های مختلف.

در افرادی که زمینه ی بیماری قبلی داشته یا داروی خاص مصرف می کنند، قبل از اقدام به ورزش باید با پزشک مشورت کنند. برای این گونه از افراد ورزش های زیر می تواند مناسب باشد:

1-ورزش های هوازی که بسیار شاداب کننده، انرژی به میزان زیادی مصرف و عضلات بدن از جمله ساق پاها وادار به فعالیت می شود و ضربان قلب بالا می رودو در نتیجه عملکرد قلبی بهبود پیدا می کند.این ورزش ها به صورت سه بار در هفته و هر بار 20-30 دقیقه با شدت متوسط توصیه می شود. در افرادی که آمادگی بدن ندارند ورزش ها را با شدت کمتر و ساده تر می توان شروع کرد. ورزش های هوازی شامل: شنا، کوهنوردی، پیاده روی سریع، رقصیدن، والیبال، فوتبال، دوچرخه سواری و هندبال می باشد.

2- ورزش های کششی که با انجام این دسته از ورزش هاعضلات و تاندون ها کشیده شده و انعطاف پذیری و نرمی آن ها بیشتر می شود.

3- ورزش های قدرتی که با انجام این ورزش ها عضلات بدن منقبض شده و به همین دلیل روز به روز قوی تر می شوند. مثل کار با وزنه

این کار در درجه سوم اهمیت دارد، یعنی در ابتدای درمان و و ترک اعتیاد بایستی ورزش های سبک و هوازی صورت گیرد، قبل از انجام ورزش با حرکات کششی بدن خود را آماده کرده و سپس ورزش های هوازی شروع شود و همچنین بعد از ورزش نیز حرکات نرمشی و کششی نیز بسیار با اهمیت است. زیرا باعث می شود عضلات منقبض و سفت شده به حالت اولیه بازگردند.

پس به طور کلی به بیماری که در حال ترک اعتیاد است در خصوص رژیم غذایی و ورزش آگاهی کافی را می دهیم. ورزش هایی متناسب با فیزیک بدن، علاقه مندی وی و توان بدنیش به وی پیشنهاد می کنیم. زیرا این افراد برای بالابردن انرژی و ترمیم آسیبی که دیده اند، نیاز به هوشیاری ذهنی دارند و این میسر نمی شود مگر با برنامه غذایی مناسب و ورزش. دقت کنید که بهترین نوع ورزش برای این بیماران ورزش ها ی هوازی می باشد که بایستی تاکید بیشتری بر آن داشته باشیم و در آخر موفقیت یک فرد بیمار که اقدام به ترک اعتیاد کرده است نه تنها وابسته به خود فرد، بلکه به همکاری و همیاری سایر افراد خانواده و حمایت آن ها از فرد می باشد که شرایط و امکانات را برای حصول نتیجه ی بهتر برای فرد فراهم و برای ادامه ی برنامه، تشویق و حمایت نمایند.

 دکتر فرزانه بیرانوند، نائب رئیس هئیت پزشکی ورزشی استان لرستان