اقسام هیپنوتیزم

از نقطه نظر علمی، هیپنوتیزم به سه گونه عمده تقسیم می گردد: تلقینی، پسرفتی، تحلیلی. هر کدام از این اقسام توسط متخصصین علم هیپنوتیزم مورد استفاده قرار می گیرند.

تلقین درمانی، زمانی است که به فرد تلقینات ساده ای القا می شود تا طرز فکر، احساس و کردار وی را تغییر دهند تا این گونه مشکل او را رفع کنند. هیپنوتیزم کننده های نمایش های سرگرمی در این گروه قرار می گیرند. هر چند که در آن کار جنبه درمانی نمی باشد.

در پسرفت درمانی، فرد هدایت می شود تا خاطرات گذشته خو را بیاد بیاورد، تا وی بهتر بتواند به علت مشکلاتی که اکنون از ان ها رنج می برد، پی ببرد.

سر انجام در تحلیل درمانی، متخصص می کوشد، ذهن ناخودآگاه فرد را تحلیل کند تا متوجه مشکل آن گردد.

هیپنوتیزم چگونه عمل می کند؟

خواب هیپنوز بوسیله هیپنوتیزم ایجاد می‌شود و در حالتی است که ذهن نقاد و پرخاشگر به کنار گذاشته شده و در این شرایط افکار و تلقینات لازم به فرد داده می‌شود. یعنی آگاهی محدود شده فرد به کمک هیپنوتیزم کننده اظهار می‌شود.

حالات جسمانی:  
در حالت هیپنوز قبل از همه چشم تحت تاثیر قرار می‌گیرد. پس تمام عضلات شکل بی‌حال شده و موج سستی و بی‌حالی تمام وجود سوژه را فرا می‌گیرد. این سستی گاهی به حدی است که بازوها مانند سرب سنگین می‌شوند و وقتی آن ها را بلند کنیم هیچ مقاومتی از خود نشان نمی‌دهند و اگر رها کنیم، چون قطعه‌ای چوب به طرف پایین سقوط می‌کنند. در این حالت عامل باید محیط را برای احتمال و افتادن سوژه آماده کرده باشد.
در حالت هیپنوز تمام بدن به حالت سستی و خواب رفتگی قرار گرفته و بیهوشی و بی‌حسی تمام قسمت‌های بدن را کلی یا جزیی در بر می‌گیرد. در حالت خواب عمیق ، انسان به بازگشت کامل سن ذهنی می‌رسد. ضمن اینکه حالت های دیگری همچون بیهوشی، بی‌حسی کامل، فراموشی جزئی و موقت، درگیری با توهم و خیالات مثبت و منفی همچنین انتقال کامل احساس به مکانی دور (تخلیه قالب) در او پیدا می‌شود.
حالت خواب افراد مقاوم متفاوت با بقیه افراد است. برای خواب کردن کسانی که در مقابل عمل هیپنوتیزم از خود مقاومت نشان می‌دهند، می‌توان از تکنیک‌های ریزتری استفاده نمود. مثلا می‌توان به آنها آب داد و گفت: در این آب داروی خواب‌آور ریخته شده و شما با خوردن آن به خواب خواهید رفت.

آیا حالت های هیپنوز تمرین پذیر است؟
هرگاه فردی را چند بار برای مدت طولانی به خواب هیپنوز برده شود، اعصاب او به این خواب عادت کرده و در دفعات بعد زودتر به خواب خواهد رفت. ولی تلقینات عامل کمتر در او اثر می‌گذارد. برای همین اگر خواب کردن برای درمان باشد، باید فرد را دیرتر و با فاصله زمانی زیاد در خواب هیپنوز قرار داد.
 تفاوت خواب هیپنوز و خواب طبیعی
خواب هیپنوتیزم اگر چه به خواب عادی شباهت دارد، با این حال بسیار از آن متفاوت است. در خواب هیپنوز، معمول هم خواب است و هم بیدار، هم به طور مستقل فکر می‌کند و هم تحت تاثیر تلقینات عامل قرار دارد. حال آنکه در خواب معمولی چنین نیست. اما بدانید که برخی از افراد که به راحتی بیدار نمی‌شوند، احتمال دارد خوابشان عمیق شده و از مرحله خواب مصنوعی به خواب طبیعی وارد شده‌اند و لذا از بیدار نشدن فرد نگران نباشید.

نکته های آموزنده از حالت هیپنوتیز
در حالت هیپنوز قابلیت تمرکز و هدایت بسیار زیادی پدیدار می‌شود.
هر چه حالت هیپنوز عمیق‌تر ایجاد شود، القا پذیری فرد بیشتر خواهد بود. برای همین برای درمان بیماری های عمیق روحی، عامل باید بتواند با بهره گیری از مهارت‌های خود، فرد را به خواب خیلی عمیق برده و بیماری وی را کشف و درمان نماید.
توجه و تمرکز فرد به اعمال و تلقینات عامل ، موجب کرختی تدریجی اعصاب فرد شده و او را به خوابی عمیق می‌برد.
ایمان و اعتقاد به فن هیپنوتیزم و همچنین اشتیاق فرد برای خواب رفتن ، باعث تسریع در خواب رفتن فرد می‌شود.
هرگاه میل شخص برای هیپنوتیزم شدن از طریق ضمیر ناخودآگاه او سر چشمه گرفته باشد، زودتر و بهتر به خواب خواهد رفت ولی اگر از ضمیر خودآگاه سوژه ناشی شود، تشویق و اضطراب در وی بیشتر می‌شود. برای همین، هیپنوتیزم کردن افراد تحصیل کرده ، مشکل‌تر از افراد کم سواد است.

فصلنامه داخلی هیئت پزشکی ورزشی