با افزایش امید به زندگی و طول عمر افراد و سالمند شدن جوامع، پوکی استخوان به یک مشکل بهداشتی تبدیل شده است و در دنیا میلیونها نفر تحت تاثیر قرار داده است. پوکی استخوان یک بیماری متابولیکی در استخوان است که با کاهش تراکم مواد معدنی استخوان، تغییر ساختار استخوان و نهایت شکستگی استخوان همراه است. گزارش شده است که تقریبا یک پنجم مردان و یک سوم زنان در طول عمرشان شکستگی استخوان را تجربه می کنند. شکستگی به طور جدی فعالیت های روزمره و کیفیت زندگی افراد را متاثر می سازد و با افزایش مرگ و میر در بیماران مبتلا به پوکی استخوان مرتبط است.

عوامل متعددی  در ایجاد پوکی استخوان در گیر هستند، از جمله اختلالات ژنتیکی، مشکلات هورمونی و عوامل تغذیه ای. در حال حاضر دارو های زیادی توسط پزشکان برای درمان پوکی استخوان تجویز می شود. به هر حال این دارو ها با  عوارض جانبی برای سلامت انسان همراه هستند. از سویی با توجه به پیر شدن جمعیت در دنیا، توسعه راهکارهای غیر دارویی برای پیشگیری (تا درمان) از پوکی استخوان و بهبود سلامت انسان و کاهش هزینه های بالینی ضروری به می رسد. مطالعات نشان می دهد که رویه های تغذیه همچون مصرف چای و ترکیبات شیمیایی آن می تواند به صورت یک استراتژی موثر در حفظ هموستاز وسلامت استخوان عمل نماید.

چای دومین نوشیدنی متداول  در سراسر دنیاست که از برگ گیاه کاملیا ساینسیز بدست می آید. روش های مختلف پردازش منجر به تولید چای سبز، سیاه و پوره می شود. مطالعات انسانی و حیوانی قویاٌ نشان می دهد که نوشیدن چای اثرات حفاظتی بر سلامت استخوان دارد و خطر پوکی استخوان را به ویژه در مردان و زنان میانسال و سالمند کاهش می دهد. ترکیب پلی فنولهای موجود در چای از طریق مهار فعالیت استئوکلاست ها و افزایش فعالیت استئوبلاستها از پوکی استخوان جلوگیری می کند.

از طرفی شواهد به خوبی نشان می دهد که ورزش، به ویژه ورزش های قدرتی و برخوردی موجب افزاش تراکم استخوان می شود. در حالی که اثرات مثبت ورزش و دریافت چای به تنهایی بر تراکم استخوان مورد تایید قرار گرفته است، اثر ترکیبی این دو روشن نیست. از این رو، در یک مطالعه اخیر توسط  پژوهشگران دانشگاه اراک نشان داده شده در موشهای میانسال دوماه دویدن روی تردمیل همراه با مصرف عصاره چای (سه میلی لیتر  در روز) با افزایش تراکم استخوان و فعالیت سلولهای استئوبلاست همراه است. جالب اینکه در موشهایی که ورزش می کردند یا تنها چای دریافت می کردند نیز افزایش تراکم استخوان مشاهده شد، هر چند وقتی این دو عامل با یکدیگر ترکیب می شدند اثرشان مضاعف بود. بنابراین پیشنهاد شده است که ورزش و خوردن چای (چهار استکان در روز) با بهبود تراکم استخوان همراه است.

دکتر عباس صارمی – مسئول کمیته تغذیه هیات پزشکی ورزشی  استان مرکزی 

منابع:

Qian  shen .Habitual Tea Consumption and Risk of Fracture in ۰.۵ Million Chinese Adults: A Prospective Cohort Study.Nutrients ۲۰۱۸,۱۰,۱۶۳۳.

Huanhuan Xu. Effect of caffeine on ovariectomy-induced osteoposis in rats. Biomedicine & Pharmacotherapy ۱۱۲(۲۰۱۹) ۱۰۸۶۵۰.

Chwan-Li shen. Effect of Long-Term Green Tea Polyphenol Supplementation on Bone Architecture, Turnover, and Mechanical Properties in Middle-Aged Ovariectomized Rats.Calcified Tissue Lnternational(۲۰۱۹) ۱۰۴:۲۸۵-۳۰۰.

Zhaoli Dal. Coffee and tea drinking in relation to risk of hip fracture in the Singapore Chinese Health Study. Bone. ۲۰۱۸ July; ۱۱۲: ۵۱-۵۷.