ویروس تازه‌ای در منطقه‌ای از چین شیوع پیدا کرده که تا کنون جان ۱۷ نفر را گرفته است. مقامات چین از مردم این کشور خواسته‌اند به شهر ووهان، محل انتشار این ویروس، سفر نکنند و به ساکنان شهر هم توصیه کرده‌اند در شهر بمانند. تا کنون ابتلای بیش از ۵۰۰ نفر به این ویروس تایید شده است. غیر از چین، موارد دیگری از ابتلا به این بیماری در تایلند، کره جنوبی، ژاپن، تایوان، استرالیا و آمریکا هم مشاهده شده است.

کارشناسان سازمان بهداشت جهانی در حال بررسی این موضوع هستند که آیا بیماری جدید تهدیدی در سطح جهانی است و آیا سرعت و سهولت گسترش این بیماری در حدی است که اعلام وضعیت اضطراری و محدودیت سفرهای بین‌المللی را موجه جلوه دهد یا نه. تعداد زیادی نمونه از بیماران مبتلا به این ویروس در آزمایشگاه‌های چین و سازمان بهداشت جهانی بررسی شده و متخصصان این ویروس را از خانواده "ویروس کرونا" شناخته‌اند.

 تا کنون ۶ نمونه از ویروس کرونا کشف شده بود و با مورد اخیر تعداد آن به هفت می‌رسد. کرونا ویروس‌ها  (Coronaviruses) خانواده بزرگی از ویروس‌ها هستند که از ویروس سرماخوردگی معمولی تا عامل بیماری سارس (سندرم شدید و حاد تنفسی Severe acute respiratory syndrome) را شامل می‌شود. کرونا ویروس‌ها در سال ۱۹۶۵ کشف شدند و مطالعه روی آنها به‌طور مداوم تا اواسط دهه ۱۹۸۰ ادامه داشت.

ساختار کرونا ویروس‌ها نیز دارای یک ژنوم RNA معمولی است. افرادی که همزمان دارای بیماری دیگری باشند و کودکان مبتلا به بیماری‌های قلبی، بیشتر در معرض خطر ابتلا به کرونا ویروس‌ها هستند. معمولاً شدت سرماخوردگی که کرونا ویروس عامل آن باشد بیشتر است. کرونا ویروس‌ها پس از راینو ویروس‌ها بزرگ‌ترین عامل ابتلا به سرماخوردگی یعنی یک سوم سرماخوردگی‌های شایع هستند.  این گروه از ویروس‌ها دستگاه تنفسی فوقانی و تحتانی را در انسان‌ها درگیر می‌کند و بیشتر در زمستان و بهار باعث سرماخوردگی می‌شوند. تشخیص این‌که علت بیماری کرونا ویروس باشد یا خیر، کمی مشکل است؛ چرا که برخلاف راینو ویروس‌ها به سختی در آزمایشگاه رشد و نمو می‌کنند.

علائم اصلی ابتلا به ویروس کرونا

از علایم اصلی این بیماری می‌توان به تب، سرفه، تنگی نفس و مشکلات حاد تنفسی اشاره کرد. همچنین بیمار ممکن است سرفه‌های چند روزه ظاهراً بدون دلیل نیز داشته باشد. در موارد حاد مشکلات گوارشی نظیر اسهال، نارسایی حاد تنفسی، اختلالات انعقادی خون و نارسایی کلیه نیز گزارش شده‌است که این مورد می‌تواند بیمار را به همودیالیز نیازمند کند.

نحوه انتقال ویروس کرونا

هنوز مشخص نیست که این بیماری نخستین بار از طریق جانوران یا از طریق سطوح آلوده به ویروس به انسان منتقل شده‌است. روش‌های انتقال بیماری از انسان به انسان شبیه بیماری آنفلوآنزا از طریق سرفه و عطسه است. با این حال احتمال انتقال بیماری در فضای باز بسیار محدود بوده و موارد انتقال انسان به انسان در مواردی رخ داده‌است که افراد به مدت طولانی در فضای بسته در کنار فرد بیمار بوده‌اند.

تاریخچه

این خانواده ویروسی اولین بار در سال ۱۹۶۰ کشف شده‌است که موجب بروز بیماری‌هایی از خانواده سرما خوردگی در انسان و حیوانات می‌شود و از ویژگی آنها زوائد تاج مانند روی سطوح دیواره ویروس‌هاست.

یکی از همه گیری‌های کرونا ویروس که در سال ۲۰۱۲ میلادی و در خاورمیانه رخ داد، به نام سندرم نارسایی تنفسی خاورمیانه (Middle East respiratory syndrome coronavirus) شناخته شده‌است که به اختصار MERS خوانده می‌شود.

اولین مورد بیماری، سپتامبر ۲۰۱۲ در مردی ۶۰ ساله در عربستان سعودی کشف شد که به مرگ بیمار انجامید. این مرد چند روز پیش از آن به دبی سفر کرده بود و دومین مورد در مردی ۴۹ ساله در قطر که او نیز در گذشت و کشف بیماری اولین بار در آزمایشگاهی در لندن به تأیید رسید. یک گونه شدیدتر این ویروس که تصور می‌شود از خفاش ناشی شده باشد در سال ۲۰۰۲ اپیدمی جهانی سارس را موجب شد که حدود ۸۰۰ نفر را به کام مرگ کشاند.

منشأ ویروس کرونا

هنوز منشأ این ویروس مشخص نیست اما پژوهشگران احتمال می‌دهند، این ویروس در اثر جهش در بدن جانوران یا پرندگان ایجاد شده باشد. عوامل مختلفی به عنوان منشأ این بیماری مطرح شده‌است که میمون و شتر از جمله آنها هستند. ویروس‌ها همیشه در حال جهش و تغییرند. اما این‌که به چه صورتی تغییر می‌کنند، ناشناخته است.

خانواده ویروس کرونا همیشه از گونه‌ حیوانی به گونه دیگری منتقل شده است. این ویروس برای انتقال آسان‌تر ممکن است تکامل پیدا کند و موجب بیماری‌ سخت‌تری شود. دانشمندان در حال تحقیق درباره این موضوع هستند. ‌

شیوع کرونا ویروس ووهان

از اواخر دسامبر ۲۰۱۹ ویروس تازه‌ای در شهر ووهان چین شیوع پیدا کرده که جان ۱۷ نفر را گرفته‌است. این نوع کرونا ویروس پیش از این همه‌گیری در انسان دیده نشده بود. ابتلای بیش از ۵۰۰ نفر به این ویروس تأیید شده و مواردی از ابتلا در تایلند، کره جنوبی، ژاپن، تایوان، استرالیا و آمریکا مشاهده شده‌است.

علائم بیماری شامل تب و گاهی مشکلات تنفسی مانند تنگی نفس، تندنفسی، گلودرد و آبریزش بینی است. اولین مبتلایان این بیماری در ووهان در بازار خوراک دریایی کار می‌کردند یا در آنجا حضور داشتند. ولی با توجه به گسترش بیماری در افرادی که با حیوانات در تماس نبودند، سازمان بهداشت جهانی انتقال انسان به انسان را نیز مد نظر قرار داده‌است.

شیوع ویروس کرونای جدید در آخرین روزهای سال ۲۰۱۹ میلادی در ووهان در مرکز چین گزارش شد که در مواردی به تنگی نفس و سینه پهلو منجر می‌شود. کارشناسان چینی منشأ آلوده شدن افراد به این ویروس را بازار غذاهای دریایی هوانا می‌دانند، چراکه شمار زیادی از نخستین کسانی که به این ویروس کرونای جدید آلوده شده‌اند به این بازار رفته بوده‌اند.

به نظر می‌رسد با توجه به امکان شیوع این ویروس در اماکن عمومی به خصوص در محیط‌های ورزشی، باید به رعایت بهداشت فردی بیش از پیش توجه کرد.

دکتر فرهاد مرادی شهپر/ پزشک و دکترای تخصصی آسیب شناسی ورزشی حرکات اصلاحی