1- آیا فعالیت فیزیکی بر سیستم ایمنی و احتمال ابتلا به بیماری¬های تنفسی ویروسی اثر می¬گذارد؟

مطالعات موجود در خصوص اثرات انجام ورزش با شدت¬های مختلف بر پاسخ سیستم ایمنی نشانگر آن هستند که فعالیت جسمانی با شدت متوسط اثرات مثبتی بر پاسخ¬های سیستم ایمنی در برابر عفونتهای تنفسی ویروسی دارند.

در پی فعالیت فیزیکی با شدت متوسط افزایش تعداد زیرگروهی از سلول¬های دفاعی بدن (نوتروفیل¬ها و سلول¬های کشنده طبیعی) مشاهده می¬شود و غلظت برخی مواد ایمنی¬زا (ایمونوگلوبولین A) در بزاق زیاد می¬شود. فعالیت فیزیکی با شدت متوسط هورمون¬های مرتبط با استرس را افزایش می¬دهد که به کاهش التهاب منتهی می شوند. این امر باعث تقویت سیستم ایمنی در برابر عفونت ویروسی از طریق ایجاد تغییر در واکنش¬های سلولهای دفاعی  (T کمک کننده) می¬شود. در افرادی که در زندگی روزمره خود سطوح متوسط فعالیت فیزیکی را انجام می¬دهند، 20 تا 30 درصد کاهش در عفونت¬های تنفسی فوقانی گزارش شده است. با این وجود، ورزش¬های شدید و طولانی¬مدت اثرات تضعیف کننده بر سیستم ایمنی بر جا می¬گذارند. 

متخصصین یک رابطه به شکل حرف J انگلیسی میان فعالیت فیزیکی و عفونت تنفسی ویروسی را نشان داده¬اند. به این معنا که در ورزش با شدت متوسط، سیستم ایمنی تقویت و خطر عفونت ویروسی تنفسی کاهش پیدا می¬کند، در حالی که ورزش با شدت بالا و مدت طولانی باعث تضعیف ایمنی تا چند ساعت پس از ورزش و افزایش خطر عفونت می¬شود.

2- آیا در زمان اپیدمی بیماری، فعالیت فیزیکی و ورزش برای افراد سالم و بی¬علامت مفید است؟ در صورت پاسخ مناسب در چه محیط¬هایی و با رعایت چه شرایطی قابل¬انجام است؟

به نظر می¬رسد ورزش با شدت متوسط (ونه زیاد) ممکن است در افراد سالم و بی¬علامت سودمند باشد و باید مورد توصیه قرار بگیرد. با این حال، به خاطر خطر بالای گسترش بیماری COVID-19 از فرد به فرد یا از طریق سطوح آلوده، فعالیت فیزیکی و ورزش در محیط خلوت و اختصاصی نظیر منزل با قابلیت تهویه کافی و استفاده از تجهیزات و وسایل شخصی و غیرمشترک مناسب¬تر خواهد بود. برنامه ورزش در منزل با استفاده از ورزش¬های بی¬خطر، ساده و راحت برای اجتناب از گسترش ویروس و حفظ سطح آمادگی جسمانی مناسب است. این برنامه می¬تواند شامل ورزش¬های هوازی (راه رفتن در منزل)، قدرتی، کششی و تعادلی یا ترکیبی از همه آنها باشد.

همچنین، ورزش هوازی با شدت متوسط (نظیر پیاده روی نسبتاً تند) در محیط¬های روباز و خلوت با توجه ویژه به حفظ فاصله مطمئن با سایرین (حدود 2 متر) و اجتناب از تماس با سطوح (از جمله وسایل ورزشی بوستان¬ها) می¬تواند به عنوان یک جایگزین مناسب در نظر گرفته شود.

با این حال باید در نظر داشت که مضرات انجام ورزش و به¬خصوص ورزش شدید در باشگاه¬ها و سالن-های ورزشی عمومی و شلوغ به مراتب بیشتر از فواید آن است و باید پرهیز شود.

ساده¬ترین روش برای اطمینان از اینکه شدت ورزش از حد متوسط بالاتر نرفته است، استفاده از تست تکلم است. در هنگام ورزش در شدت متوسط، فرد باید قادر به مکالمه با خود یا فرد دیگر بدون نفس‌نفس زدن برای هریک یا دو کلمه باشد. در صورتی که این امر مشکل است، احتمالاٌ شدت ورزش بیش از حد بالا است و فرد نیاز به کند کردن ضرباهنگ تمرین دارد. به اصطلاح عامیانه، در ورزش متوسط فرد به هن هن نمی¬افتد.

3- آیا برگزاری مسابقات ورزشی در زمان بروز این اپیدمی مجاز هستند؟

در خصوص برگزاری ورزش¬های سازمان¬یافته رقابتی با چالش¬های متعددی روبرو هستیم. نخست آنکه ورزشکاران برای رقابت باید با شدت بالا و تحمل استرس¬های روانشناختی زیاد ورزش کنند که می تواند باعث تضعیف سیستم ایمنی شود. دوم آنکه اکثر ورزش¬های رقابتی مستلزم تماس نزدیک با هم¬تیمی¬ها، حریفان، محیط ورزشی (مثل استخر در ورزشهای آبی) یا تجهیزات (مثل هالتر در وزنه¬برداری، نیزه، چکش یا دیسک در دو و میدانی) هستند و ممکن است به خاطر احتمال بالای انتشار و سرایت خطرناک باشند. از سوی دیگر اغلب رقابت¬های سازمان¬یافته در سالن¬ها و استادیوم¬های بزرگ با تعداد زیادی از تماشاچیان برگزار می¬شوند که خطر سرایت را بسیار افزایش می دهد. نگرانی دیگر در رابطه با رقابت-های بین¬المللی است که در آنها امکان دارد ناقلین بی¬علامت (بویژه از کشورهای با شیوع بالا) ویروس را به بازیکنان، کادر اجرایی و تماشاچیان کشور میزبان منتقل کنند و باعث گسترش سریع بیماری در آن کشور شوند. این امر انتقال بین کشورها و قاره ها را تسریع می¬نماید. بنابراین قرنطینه و جداسازی هر ورزشکار یا مربی بیمار، مشکوک به بیماری یا در تماس نزدیک با بیماران اثبات شده در منزل و دور از اردوها و مسابقات به مدت حداقل 14 روز باید در دستور کار قرار گیرد.

از این رو تعویق یا لغو این گونه مسابقات کاملاً منطقی به نظر می¬رسد. به هر حال، در صورتی که بنا به دلایل موجه، برگزاری مسابقه غیرقابل اجتناب باشد، باید بدون حضور تماشاچیان و با حداقل عوامل اجرایی و ضمن رعایت اکید اصول محافظتی و بهداشتی برنامه ریزی شود.  با توجه به این ملاحظات، برگزاری بزرگترین رویداد ورزشی 4 سال اخیر جهان (المپیک و پاراالمپیک توکیو 2020) با حضور بیش از 200 کشور، 15 هزار ورزشکار و بیست میلیون بازدیدکننده هم تحت الشعاع همه گیری بیماری قرار گرفته و ممکن است از سوی کمیته بین¬المللی المپیک لغو یا به تعویق بیافتد.

4- آیا افرادی که دارای علائم شبیه سرما خوردگی دارند، می¬توانند به فعالیت فیزیکی بپردازند؟

پرسش مهم دیگر در خصوص تداوم یا بازگشت به فعالیت ورزشی در حین یا پس از ابتلا به عفونت تنفسی فوقانی است. عموماً در این رابطه از «قانون گردن» استفاده می¬شود، به این معنا که اگر علائم و نشانه¬های بیمار محدود به بالای گردن بود (مثل عطسه، آبریزش بینی یا گلودرد) از بیمار خواسته می-شود نرم دوی ملایم را به مدت 10 دقیقه انجام دهد. اگر در هر لحظه از انجام این کار یا پس از پایان آن، حال عمومی و یا علائم بیمار بدتر شدند، ورزشکار باید تا بهبودی کامل از انجام فعالیت فیزیکی منع شود. اگر حال عمومی و علائم بیمار پس از این مدت تغییری نکرد، مجاز خواهد بود که ورزش¬های ملایم تا متوسط را انجام دهد. اگر علائم در پایین تر از گردن هم وجود داشته باشد (مثل تب، درد عضلانی و علائم گوارشی)، انجام فعالیت فیزیکی ممنوع است و باید تا زمان بهبودی به تعویق انداخته شود.

البته باید در نظر داشت که قانون مذکور بیشتر در رابطه با افراد سالم و فعال با سطح ایمنی طبیعی صدق می¬کند و ممکن است به همه افراد جامعه قابل تعمیم نباشد. از سوی دیگر، با توجه به نوپدید بودن بیماری COVID-19 و اثرات احتمالی منفی آن بر سیستم ایمنی در بیماران علامت¬دار ممکن است احتیاط بیشتری در خصوص فعالیت فیزیکی مورد نیاز باشد.