انتشار یافته در فصلنامه طب در ورزش

بعنوان یک ورزشکار، مربی و یا تیم حمایت کننده ورزشکار دانستن نکاتی در خصوص انجام نمونه گیری دوپینگ بمنظور مدیریت ورزش پاک بویژه در ورزشکاران ملی و تیم حامی ایشان مهم و ضروری است.یکی از نکات مهم در این خصوص مبحث نمونه گیری های داخل و خارج مسابقه و تفاوت های آن می باشند.

این موضوع از این حیث اهمیت دارد که در نمونه گیری های خارج از مسابقه برخی از داروها و مواد ممنوعه ردیابی نمیگردد و لذا جهت برنامه ریزی و مدیریت نیاز به مصرف دارو در هنگام نیاز برای رفع مشکلات جسمانی و بیماریها و پرهیز از تکمیل غیر ضروری فرم معافیت درمانی (TUE) نقش به سزایی دارد.

جهت مرور و یادآوری ، دسته مواد ممنوعه ذیل بر اساس لیست مواد ممنوعه  ۲۰۲۵ در نمونه گیری های داخل مسابقه ردیابی نمی گردد و صرفا در نمونه گیری های خارج مسابقه ردیابی میگردد.

S۶ – محرک ها: در آنافیلاکسی، بیش فعالی و رفع علایم آنفلوانزا کاربرد دارد.

S۷- مخدرها: در کاهش درد ناشی از آسیب های اسکلتی و عضلانی کاربرد دارد.

S۸ – حشیش

S۹ – گلوکوکورتیکوییدها: یا همان کورتون ها که در درمان آسم ، آلرژی ، بیماریهای التهابی روده و آسیب های اسکلتی - عضلانی کاربرد دارد.

در همین راستا جهت درک صحیح تعریف نمونه گیری داخل مسابقه و خارج مسابقه تعریف برخی اصطلاحات ضروری است:

رقابت: یک مسابقه، بازی یا مسابقه ورزشی انفرادی. به عنوان مثال، یک بازی بسکتبال یا فینال مسابقه ۱۰۰ متر المپیک در دو و میدانی. برای مسابقات استیج و سایر مسابقات ورزشی که در آن جوایز به صورت روزانه یا موقت دیگر اعطا می شود، تمایز بین یک مسابقه و یک رویداد مطابق قوانین فدراسیون بین المللی قابل اجرا خواهد بود.

رویداد: مجموعه‌ای از مسابقات که با هم تحت یک هیئت حاکم برگزار می‌شوند (مثلاً بازی‌های المپیک، مسابقات قهرمانی جهانی یک فدراسیون بین‌المللی، یا بازی‌های آسیایی).

تست داخل مسابقه: این دوره از ساعت ۲۳:۵۹ روز قبل از مسابقه ای که قرار است ورزشکار تا پایان آن مسابقه و فرآیند جمع آوری نمونه مربوط به آن مسابقه در آن شرکت کند شروع می شود. با این حال، اگر یک فدراسیون بین المللی توجیه قانع کننده ای ارائه دهد که تعریف متفاوتی برای آن  ورزش ضروری است.، WADA در شرایطی ممکن است برای یک ورزش خاص، یک تعریف جایگزین را تأیید کند که پس از تایید WADA، تعریف جایگزین باید توسط همه سازمان های رویدادهای بزرگ برای آن ورزش خاص(به عنوان مثال، در یک رویداد ملی برای یک ورزش خاص یا در بازی‌های المپیک)  اجرا گردد.

داشتن یک تعریف پذیرفته شده جهانی برای عنوان داخل مسابقه ( In-Competition ) علاوه بر اینکه هماهنگی بیشتر بین ورزشکاران در تمام رشته های ورزشی را فراهم می کند، سردرگمی ورزشکاران در مورد بازه زمانی مربوطه برای تست درون مسابقه ای  را حذف یا کاهش می دهد و نهایتا از یافته های تحلیلی ناخواسته نامطلوب در بین مسابقات جلوگیری می کند.

در این رابطه، پس از بررسی دقیق، WADA تعاریف جایگزین عنوان «داخل مسابقه» را برای فدراسیون‌های بین‌المللی زیر تأیید کرده است:

۱. فدراسیون بین المللی سوارکاری

۲. فدراسیون بین المللی موتورسواری

۳. شورای بین المللی کریکت

۴. فدراسیون بین المللی تنیس

۱. فدراسیون بین المللی سوارکاری (FEI): تعریف داخل مسابقه                  

دوره‌ای که از یک (۱) ساعت قبل از شروع اولین بازرسی اسب، روز قبل از مسابقه‌ شروع می‌شود که در آن ورزشکار/سوارکار قرار است تا پایان آخرین مسابقه در رویداد یا فرآیند جمع‌آوری نمونه مربوط به چنین مسابقه‌ای شرکت کند.

۲. فدراسیون بین المللی موتورسواری (FIM): تعریف داخل مسابقه                

"داخل مسابقه" به معنای بازه زمانی پس از گذراندن بازرسی فنی و/یا اداری توسط موتورسوار(هر کدام که زودتر اتفاق بیفتد)  قبل از مسابقه ای است که قرار است موتور سوار تا پایان آن مسابقه و فرآیند جمع آوری نمونه مربوط به آن مسابقه شرکت کند.

۳. شورای بین المللی کریکت (ICC): تعریف داخل مسابقه                                 

ممکن است به یک بازیکن اطلاع رسانی شود که در یک مسابقه بین‌المللی جهت نمونه گیری داخل مسابقه انتخاب شده است،که این بازه زمانی از ساعت ۲۳:۵۹ به وقت محلی در روز قبل از اولین روز بازی بین‌المللی تا تکمیل آن مسابقه بین‌المللی و فرآیند جمع‌آوری نمونه مربوط به آن مسابقه  در نظر گرفته میشود. چنین دوره‌هایی (و فقط چنین دوره‌هایی) برای اهداف کد ICC، دوره‌های «داخل مسابقه» تلقی می‌شوند، به عنوان مثال:

§کل مدت هر مسابقه بین المللی که بیش از یک روز طول بکشد به عنوان داخل مسابقه در نظر گرفته می شود.

 در صورتی که یک مسابقه بین‌المللی به هر دلیلی (از جمله باران) لغو شود، صرف نظر از اینکه آیا مسابقه ایی در این رویداد بین‌المللی انجام شده است یا خیر، دوره داخل مسابقه در زمان لغو رویداد طبق اعلام برگزار کنندگان مسابقه پایان یافته تلقی می‌شود.

§ در صورتی که یک مسابقه بین‌المللی به یک روز اضافه موکول شود بر اساس  قانون ICC، دوره درون‌مسابقه تا پایان مسابقه بین‌المللی ادامه خواهد داشت.

در صورتی که یک روز اضافه بعنوان رزرو برای یک مسابقه بین‌المللی در نظر گرفته شده باشد، اما بازی بین‌المللی قبل از شروع بازی در روز «رزرو» به پایان برسد، در این صورت روز «رزرو» مربوط به عنوان دورداخل مسابقه تلقی نخواهد شد.

§ درمواردی که بازیکنی به‌عنوان عضوی از ترکیب اصلی یا به‌عنوان ذخیره رسمی یک تیم، برای یک مسابقه بین‌المللی خاص انتخاب نشود، در آن صورت بازه زمانی این بازی بین‌المللی در محدوده دوره داخل مسابقه مربوط به آن بازیکن در نظر گرفته نمی‌شود.

§ هنگام شرکت در یک رویداد ICC،برای یک بازیکن تنها بازه زمانی طول یک مسابقه بین‌المللی که در آن شرکت می‌کند، بعنوان شرایط در مسابقه برای وی تلقی می‌شود. روزهای «استراحت» یا روزهای دیگر در طول رویداد ICC که در طی آن بازیکن در یک مسابقه بین‌المللی شرکت نمی‌کند، جزو دوره داخل مسابقه محسوب نمی‌شود.

۴. فدراسیون بین المللی تنیس (ITF): تعریف داخل مسابقه                        

بازه های زمانی زیر «دوره‌های داخل مسابقه» تلقی می‌شوند و نمونه‌های جمع‌آوری‌شده در چنین دوره‌ای به‌عنوان «داخل مسابقه» برای اهداف این برنامه جمع‌آوری شده‌اند:

§ از ساعت ۲۳:۵۹ به وقت محلی روز قبل از قرعه کشی اصلی (یا قرعه کشی مقدماتی، اگر بازیکن در قرعه کشی مقدماتی شرکت می کند) اولین مسابقه ای که بازیکن در یک رویداد شرکت می کند؛

§ تا پایان آخرین مسابقه بازیکن (در هر مسابقه) در رویداد و فرآیند جمع‌آوری نمونه مربوط به آن مسابقه که طبق اطلاعیه آزمایشی که حداکثر ۶۰ دقیقه پس از آخرین مسابقه به بازیکن داده شده است انجام می‌شود (۱۲۰ دقیقه اگر آخرین بازی بازیکن در رویداد، مسابقه نهایی در مسابقه مورد نظر باشد). یا(جایی که بازیکن به عنوان عضو نامزد شده یک تیم در رویداد شرکت می کند) تا پایان آخرین مسابقه تیم در رویداد و فرآیند جمع آوری نمونه مربوط به آخرین مسابقه تیم در رویداد که طبق اخطار آزمایشی که به بازیکن داده شده است حداکثر ۶۰ دقیقه پس از آخرین مسابقه تیم انجام می شود (اگر ۲ دقیقه آخرین مسابقه تیم در آخرین رویداد مسابقه باشد،  انجام می شود. مسابقه در مسابقه مورد نظر)؛ یا

§ (در صورتی که بازیکن پس از زمان ذکر شده در ماده ۵.۳.۳.۱، چه قبل یا بعد از بازی در هر مسابقه ای در رویداد، از رویداد کناره گیری کند) تا پایان هر فرآیند جمع آوری نمونه که طبق اخطار آزمایشی که به بازیکن داده شده است، حداکثر ۶۰ دقیقه پس از اطلاع بازیکن در مورد چنین خروجی به مقام رسمی مشخص شده در رویداد انجام می شود. در صورت درخواست، بازیکن باید برای آن دوره ۶۰ دقیقه ای در محل برگزاری رویداد بماند تا امکان انجام چنین اطلاع رسانی فراهم شود. اگر انصراف بازیکن از یک مسابقه دونفره باشد، شریک دونفره او نیز در صورت درخواست برای انجام این کار، باید همزمان به تست ارسال شود و آن تست نیز تست درون مسابقه ای خواهد بود.

دکتر سید اشکان اردیبهشت/ پزشک و دکترای حرکات اصلاحی/ دبیر فدراسیون پزشکی ورزشی