سکته مغزی یکی از علل اصلی و شایع ناتوانی در بزرگسالان به شمار می‌رود که در کشورهای مختلف تاثیرات منفی اجتماعی و اقتصادی زیادی بر جامعه تحمیل می کند. در ایران نیز سکته مغزی بروزی در حدود ۱۵۰ به ازای هر ۱۰۰هزار نفر در هر سال دارد که این میزان حدودا ۱.۵ برابر متوسط جهانی است. همچنین پژوهش ها نشان می دهند که سن بروز سکته مغزی در ایران نسبت به میانگین جهانی پایین تر است که این موضوع می تواند تاثیرات منفی این ضایعه بر جامعه را بیشتر کند.

اقدامات توانبخشی مناسب می‌توانند با کمک به بهبود سیر درمان و پیشگیری از عوارض ثانویه به دنبال سکته مغزی و در نتیجه  بهبود کیفیت زندگی بیماران به کاهش تاثیرات منفی این عارضه بر زندگی فردی و خانوادگی بیمار و همچنین تاثیرات اجتماعی آن بیانجامند.

شروع هر چه سریع تر اقدامات توانبخشی بسیار ضروری است. در مراحل اولیه، توانبخشی معمولاً در بیمارستان و تحت نظارت تیم‌ توانبخشی شامل پزشک نورولوژیست و متخصص طب فیزیکی و توانبخشی، پرستار توانبخشی، فیزیوتراپیست‌، کاردرمانگر و گفتاردرمان آغاز می شود. این تیم‌ با توجه به نوع و وسعت ضایعه مغزی و اختلال عملکرد ایجاد شده، برای هر بیمار برنامه توانبخشی مشخصی را طراحی می کنند که هدف اصلی این برنامه‌ها بهبود عملکرد حرکتی و شناختی بیمار و افزایش استقلال فردی در فعالیت‌های روزمره است. اقدامات توانبخشی پس از ترخیص بیمار ادامه یافته و آموزش به بیماران و خانواده ایشان جهت ادامه روند درمانی تا رسیدن به هدف نهایی ضروری است. علاوه بر جنبه‌های فیزیکی، توجه به جنبه های روحی روانی بیمار نیز جهت رسیدن به حداکثر عملکرد و استقلال ممکن، ضروری است.

در نهایت، توانبخشی سکته مغزی یک فرآیند ضروری و البته بلند مدت است که نیاز به همکاری مستمر بیمار، خانواده و تیم درمانی دارد. این همکاری می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی بیماران و افزایش استقلال آن‌ها کمک کند.

دکتر فاطمه حجتی/ متخصص طب فیزیکی و توانبخشی/عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی