انتشار یافته در شماره ۴۰ فصل‌نامه طب در ورزش

در دنیای امروز، پیشگیری از آسیب های ورزشی به ویژه در کودکان از مباحث مهم پزشکی ورزشی است. در گروه سنی کودکان حدود ۵۰  درصد آسیب های ورزشی ناشی از فعالیت بیش از حد ( overuse ) می باشد که ۶۰ درصد آن قابل پیشگیری است. در این مقاله مروری بر قوانین ده گانه پیشگیری از آسیب های ورزشی در کودکان خواهیم داشت.

۱. گفتگو با والدین و کودک ورزشکار : ارتباط مناسب مربی و کودک یا نوجوان ورزشکار مبنی بر آشنایی با شرایط جسمانی یا ذهنی بسیار مهم است . ورزش گروهی زیر سن ۶ سال توصیه نمی شود .

۲. معاینات پیش فصل : ارزیابی دقیق  وزن، قلب و عروق ، ریه ، عضلانی - اسکلتی دندانپزشکی الزامی است .

۳. تاکید بر اهمیت گرم کردن ( warm up ) : آموزش روش صحیح گرم کردن و کشش استاتیک و دینامیک باید برای کودکان و نوجوانان ورزشکار یک عادت شود .

۴. تاکید بر استراحت و خواب کافی : ورزشکاران در تمام گروه های سنی نیاز به استراحت مناسب بین جلسات تمرین و مسابقات و به ویژه در تورنمنت های ورزشی کوتاه مدت دارند و عدم رعایت این موضوع، ریسک ایجاد آسیب ورزشی ناشی از استفاده بیش از حد ( overuse injury) را افزایش خواهد  داد.

 ۵. تغذیه مناسب : توجه به اهمیت تغذیه کودکان یا نوجوانان ورزشکار و نظارت والدین بر آن  با در نظر گرفتن تمام گروه های متنوع  مواد غذایی و مکمل های ورزشی از مباحث ضروری است.

۶. استفاده از تجهیزات ورزشی مناسب : یکی از وظایف نه گانه قانون مربیگری، توجه به سلامت ورزشکاران به ویژه در این گروه سنی است که بر اساس شرایط جسمانی و نوع رشته ورزشی متفاوت خواهد بود و اهمیت استفاده از تجهیزات ورزشی مناسب و کنترل آنها ضروری است.

۷. تاکید بر تکنیک مناسب و گاید لاین : در هر رشته ورزشی ، آموزش روش های پیشگیری از آسیب توسط مربیان حائز اهمیت است به عنوان مثال در مدارس فوتبال باید روش صحیح تکل زدن یا اجتناب از ضربه مغزی ( concussion ) با دقت  آموزش داده شود.

۸. نوشیدن مایعات کافی: والدین و مربیان باید بر نوشیدن مایعات قبل ، حین و بعد از فعالیت ورزشی و جلسات تمرین به ویژه در هوای گرم ( بالاتر از ۲۸ درجه سانتیگراد برای کودکان یا نوجوانان ورزشکار ) نظارت داشته باشند.

۹. انتخاب یک رشته ورزشی : تاکید بر فعالیت در یک رشته ورزشی با توجه به  تفاوت نحوه تمرین / بدنسازی / قوانین داوری باید مورد توجه قرار گیرد.

۱۰. شناسایی سریع آسیب ورزشی : در صورت بروز آسیب ورزشی و جهت پیشگیری از تکرار آسیب یا تشدید آن باید در اسرع وقت، معاینات و ارزیابی توسط متخصص پزشکی ورزشی انجام شود.

دکتر بهنام ثبوتی فوق تخصص عفونی کودکان  استاد دانشگاه علوم پزشکی ایران/ سرپرست کمیته آموزش و پژوهش فدراسیون پزشکی ورزشی